ماده ۵۹۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۸: خط ۲۸:
== مواد مرتبط ==
== مواد مرتبط ==
[[اصل ۱۶۷ قانون اساسی]]
[[اصل ۱۶۷ قانون اساسی]]
== مقالات مرتبط ==
[[رویکردهای موسع و مضیق پیشگیری و آثار آن]]


== منابع ==
== منابع ==

نسخهٔ ‏۵ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۵۶

ماده ۵۹۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): هر یک از مقامات قضایی که شکایت و تظلمی مطابق شرایط قانونی نزد آنها برده شود و با وجود این که رسیدگی به آنها از وظایف آنان بوده به هر عذر و بهانه اگر چه به عذر سکوت یا اجمال یا تناقض قانون از قبول شکایت یا رسیدگی به آن امتناع کند یا صدور حکم را بر خلاف قانون به تأخیر اندازد یا بر خلاف صریح قانون رفتار کند دفعه اول از شش ماه تا یکسال و در صورت تکرار به انفصال دائم از شغل قضائی محکوم می‌شود و در هر صورت به تأدیه خسارات وارده نیز محکوم خواهد شد.

توضیح واژگان

«مقام قضایی» همان کارمند قضایی دادگستری یا قوه قضاییه است که دارای پایه قضایی باشد.[۱]

«شغل» را باید هرنوع حرفه و پیشه تعریف نمود که فردی به‌طور مستمر انجام می‌دهد.

پیشینه

در این خصوص باید به ماده ۱۵۰ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴ اشاره کرد.[۲]

فلسفه و مبانی نظری ماده

مبنای وضع این ماده، حمایت از حق دادخواهی اعضای جامعه است که باید آن را یکی از بنیادی‌ترین حقوق بشر دانست، چرا که این حق، ضامن حفاظت قضایی از حقوق و آزادی‌های افراد است.[۳] اصل لزوم پذیرش شکایات، در قانون اساسی ایران نیز پذیرفته شده‌است. به موجب اصل ۳۴، حق شکایت، از جمله حقوق بنیادین افراد است.[۴] عده ای این ماده را ضمانت اجرای اصل ۱۶۷ قانون اساسی و همین‌طور ماده ۳ قانون آیین دادرسی مدنی می‌دانند.[۵]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

جرم مذکور در این ماده، اگرچه در زمره جرایم عمومی است اما علی الاصول قابل پیگیری در دادسرا‌ها و دادگاه‌های انتظامی قضات نیز می‌باشد.[۶] چرا که رسیدگی به تخلفات قضات، باید متفاوت از رسیدگی به تخلفات سایر افراد جامعه باشد.[۷]

عنصر مادی این جرم عبارت است از: امتناع از قبول شکایت یا رسیدگی به آن و همچنین انجام رفتار خلاف صراحت قانونی یا تأخیر در صدور حکم.[۸] این جرم، صرفاً با ترک فعل محقق می‌شود مشروط بر اینکه اولاً مرتکب، مقام قضایی باشد و ثانیاً شکایت با رعایت مقررات قانونی، به وی ارجاع شده باشد،[۹]

عنصر معنوی جرم فوق، سوء نیت عام بوده و صرف علم مقام قضایی به خلاف قانون بودن عمل خود و عمد وی در انجام این کار، برای تحقق جرم کافی است.[۱۰] عده ای معتقدند صرف امتناع مقام قضایی از رسیدگی به تظلماتی که حسب قانون و وظیفه بر عهده وی است، نشانگر قصد مجرمانه او بوده و نیازی به بیان آشکار و منجز قصد خود مبنی بر عدم قبول شکایت نیست.[۱۱]

در خصوص مجازات این جرم، اولا باید یادآور شد که مجازات انفصال تعیین شده در این ماده، از نوع مجازات اصلی است،[۱۲] در ثانی با توجه به اشاره قانونگذار به امکان تکرار جرم به نظر می‌رسد چنانچه قاضی چند مرتبه مرتکب این رفتار شود، مشمول مقررات تعدد جرم گردد، البته مقصود از تکرار جرم در این ماده، صرفاً تکرار اعمال قید شده‌است و شامل تکرار هر جرمی نمی‌شود.[۱۳]

رویه قضایی

به موجب نظریه مشورتی به شماره ۸۰۲۱/۷_۱۳۷۳/۱۲/۲۳ مقصود از مقامات قضایی، قضات دادگاه‌ها و دادسراها بوده و شامل کارکنان اداری این مراجع نیست.[۱۴]

مواد مرتبط

اصل ۱۶۷ قانون اساسی

مقالات مرتبط

رویکردهای موسع و مضیق پیشگیری و آثار آن

منابع

  1. عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد دوم) (بخش تعزیرات). چاپ 2. ققنوس، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 374824
  2. عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد دوم) (بخش تعزیرات). چاپ 2. ققنوس، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 374896
  3. عباس ایمانی و امیررضا قطمیری. قانون اساسی در نظام حقوقی ایران پیشینه، آموزه‌ها، قوانین. چاپ 1. نامه هستی، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4379980
  4. عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد دوم) (بخش تعزیرات). چاپ 2. ققنوس، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 374900
  5. ایرج گلدوزیان. محشای قانون مجازات اسلامی. چاپ 5. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 672944
  6. عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد دوم) (بخش تعزیرات). چاپ 2. ققنوس، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 374868
  7. عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد دوم) (بخش تعزیرات). چاپ 2. ققنوس، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 374852
  8. عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد دوم) (بخش تعزیرات). چاپ 2. ققنوس، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 374812
  9. ایرج گلدوزیان. محشای قانون مجازات اسلامی. چاپ 5. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 672948
  10. عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد دوم) (بخش تعزیرات). چاپ 2. ققنوس، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 374816
  11. رضا نوربها. زمینه حقوق جزای عمومی به انضمام نمونه‌هایی از سؤالات امتحانی. چاپ 29. گنج دانش، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 303296
  12. ایرج گلدوزیان. محشای قانون مجازات اسلامی. چاپ 5. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 672956
  13. عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد دوم) (بخش تعزیرات). چاپ 2. ققنوس، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 374832
  14. سیدعلیرضا میرکمالی و سحر صالح احمدی. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (جلد دوم). چاپ 4. گالوس، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6280544