ماده ۵۵۳ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

ماده ۵۵۳ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): هر کس شخصی را که قانوناً دستگیر شده و فرار کرده یا کسی را که متهم است به ارتکاب جرمی و قانوناً امر به دستگیری او شده است ‌مخفی کند یا وسایل فرار او را فراهم کند به ترتیب ذیل مجازات خواهد شد:

چنانچه کسی که فرار کرده محکوم به اعدام یا رجم یا صلب یا قصاص نفس و اطراف و یا قطع ید بوده مجازات مخفی‌ کننده یا کمک ‌کننده او در فرار،‌ حبس از یک تا سه سال است و اگر محکوم به حبس دائم یا متهم به جرمی بود که مجازات آن اعدام یا صلب است محکوم به شش ماه تا دو سال حبس‌ خواهد شد و در سایر حالات مجازات مرتکب یک ماه تا یک سال حبس خواهد بود.

تبصره - در صورتی که احراز شود فرد فراری ‌دهنده و یا مخفی ‌کننده یقین به بی ‌گناهی فرد متهم یا زندانی داشته و در دادگاه نیز ثابت شود از مجازات ‌معاف خواهد شد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

پیشینه

سابقاَ قانونگذار در ماده 123 قانون مجازات عمومی مصوب 1304، مخفی کردن شخص فراری را مورد جرم انگاری قرار داده بود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

در این ماده، قانونگذار، مساعدت به شخصی که فرار نموده یا امر به دستگیری او شده را مورد جرم انگاری قرار داده است. عنصر مادی این جرم، شامل مخفی کردن یا فراهم نمودن وسایل فرار است که هم در خصوص فرد فراری و هم فرد تحت تعقیب، میتواند مصداق پیدا کند. منظور از «قانوناً» در این ماده، رعایت مقررات شکلی و ظاهری قانونی است. مرتکب این جرم میتواند فرد عادی یا مستخدم و مامور دولت باشد، در فرضی که مامور دولت مرتکب این رفتار شده حسب مورد میتواند مشمول این ماده یا ماده 550 (اهمال در دستگیری متهم) قرار گیرد. عنصر معنوی این جرم شامل سوءنیت عام (اطلاع از فراری بودن) است و سوءنیت خاص یعنی «قصد فراری دادن یا مخفی کردن»، برای تحقق جرم موضوع این ماده، شرط نیست. برای برخورداری از معافیت مندرج در تبصره این ماده نیز تحقق دو شرط ضروری است: 1- احراز اینکه فرد مخفی کننده یا فراری دهنده یقین به بی گناهی شخص داشته 2- اثبات بی گناهی و صدور حکم برائت در دادگاه.

رویه قضائی

اداره حقوقی قوه قضائیه در نظریه مشورتی شماره 7/6290 مورخ 69/11/30 بیان داشته: «رسیدگی به اتهام فراری یا پناه دادن مجرمان یا متهمان در جرائم مربوط به قاچاق یا مواد مخدر از مصادیق قاچاق یا بزه های مربوط به مواد مخدر نبوده و در صلاحیت دادگاه عمومی خواهد بود.»

مواد مرتبط

تبصره ماده 554 قانون مجازات اسلامی تعزیرات

ماده 21 قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 1376

ماده 22 قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 1376