ماده ۷۰۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۱۲: خط ۱۲:
[[ماده ۷۱۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)]]
[[ماده ۷۱۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)]]
[[ماده ۷۱۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)]]
[[ماده ۷۱۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)]]
== توضیح واژگان ==
== توضیح واژگان ==
«قمار»، [[جرم مالی|جرمی مالی]] است، در قمار، مال قمار باز گاهی کم و گاه زیاد می‌شود، بنابراین اگر مال کسی پیوسته زیاد شود، یعنی برنده شود، نام آن قمار نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد چهارم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=339888|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref>
«قمار»، [[جرم مالی|جرمی مالی]] است، در قمار، مال قمار باز گاهی کم و گاه زیاد می‌شود، بنابراین اگر مال کسی پیوسته زیاد شود، یعنی برنده شود، نام آن قمار نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد چهارم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=339888|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref>


«معدوم کردن» به معنای نابود کردن است که بسته به نوع مال، عملیات معدوم کردن صورت می‌گیرد، همچنین «ضبط مال» نیز به معنای [[توقیف اموال|توقیف مال]] است که گاه به صورت موقت انجام می‌شود و گاه دائم.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=612832|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref>
«معدوم کردن» به معنای نابود کردن است که بسته به نوع مال، عملیات معدوم کردن صورت می‌گیرد، همچنین «ضبط مال» نیز به معنای [[توقیف اموال|توقیف مال]] است که گاه به صورت موقت انجام می‌شود و گاه دائم.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=612832|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref>
== پیشینه ==
== پیشینه ==
[[ماده ۷۰۶ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵]]: «هر کس آلات و وسایل مخصوص به قماربازی را بخرد یا حمل یا نگهداری کند به یک تا سه ماه حبس یا تا پانصد هزار تا یک میلیون و پانصد هزار ریال جزای نقدی محکوم می‌شود.»
[[ماده ۷۰۶ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵]]: «هر کس آلات و وسایل مخصوص به قماربازی را بخرد یا حمل یا نگهداری کند به یک تا سه ماه حبس یا تا پانصد هزار تا یک میلیون و پانصد هزار ریال جزای نقدی محکوم می‌شود.»
خط ۲۹: خط ۲۷:


همچنین با توجه به عبارت «حسب مورد»، قید «معدوم»، راجع به اسباب متعلق به قمار و قید «ضبط»، ناظر به نقود قمار بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی (دکترین و رویه کیفری ایران)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مهاجر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=816020|صفحه=|نام۱=رضا|نام خانوادگی۱=شکری|نام۲=قادر|نام خانوادگی۲=سیروس|چاپ=8}}</ref>
همچنین با توجه به عبارت «حسب مورد»، قید «معدوم»، راجع به اسباب متعلق به قمار و قید «ضبط»، ناظر به نقود قمار بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی (دکترین و رویه کیفری ایران)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مهاجر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=816020|صفحه=|نام۱=رضا|نام خانوادگی۱=شکری|نام۲=قادر|نام خانوادگی۲=سیروس|چاپ=8}}</ref>
== نکات تفسیری دکترین ==
== نکات تفسیری دکترین ماده 708 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) ==
عنصر مادی این جرم، اعمال ذکر شده در ماده، شامل حمل کردن و… است و [[عنصر معنوی]] این جرم نیز [[سوءنیت عام|سوء نیت عام]] است و [[سو نیت خاص|سوءنیت خاص]] لازم نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=611976|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref> شرط تحقق این جرم، آن است که وسایل خریداری شده یا حمل شده یا نگه داری شده جز برای قماربازی، کاربرد دیگری نداشته باشد و کلمه «مخصوص» در متن ماده نشان دهنده همین موضوع است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=611980|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref>
عنصر مادی این جرم، اعمال ذکر شده در ماده، شامل حمل کردن و… است و [[عنصر معنوی]] این جرم نیز [[سوءنیت عام|سوء نیت عام]] است و [[سو نیت خاص|سوءنیت خاص]] لازم نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=611976|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref> شرط تحقق این جرم، آن است که وسایل خریداری شده یا حمل شده یا نگه داری شده جز برای قماربازی، کاربرد دیگری نداشته باشد و کلمه «مخصوص» در متن ماده نشان دهنده همین موضوع است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=611980|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref>


همچنین اعمال ذکر شده در ماده به صورت [[جرم مطلق|مطلق]]، جرم دانسته شده‌اند، بنابراین اینکه مرتکب به قصد قمار خود این اعمال را انجام دهد یا برای فروش، تفاوتی در صورت مسئله ایجاد نمی‌کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=611992|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref>
همچنین اعمال ذکر شده در ماده به صورت [[جرم مطلق|مطلق]]، جرم دانسته شده‌اند، بنابراین اینکه مرتکب به قصد قمار خود این اعمال را انجام دهد یا برای فروش، تفاوتی در صورت مسئله ایجاد نمی‌کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=611992|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref>
 
== نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 708 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) ==
 
== نکات توصیفی هوش مصنوعی ==
{{هوش مصنوعی (ماده)}}
{{هوش مصنوعی (ماده)}}
# تولید، معامله، عرضه، حمل و نگهداری ابزار مخصوص قمار شامل جرم است.
# تولید، معامله، عرضه، حمل و نگهداری ابزار مخصوص قمار شامل جرم است.
خط ۴۳: خط ۳۹:
# اگر ابزار مخصوص قمار منفعت مشروع یا عقلایی داشته باشد، به نفع دولت ضبط می‌شود.
# اگر ابزار مخصوص قمار منفعت مشروع یا عقلایی داشته باشد، به نفع دولت ضبط می‌شود.
# حمل و نگهداری موردی ابزار قمار، بدون قصد استفاده در قمار، مشمول مجازات نمی‌شود.
# حمل و نگهداری موردی ابزار قمار، بدون قصد استفاده در قمار، مشمول مجازات نمی‌شود.
== رویه های قضایی ==
== رویه های قضایی ==
طبق [[نظریه مشورتی|نظریه]] ۷/۳۷۳۸–۶۳/۱۱/۱۸: نگهداری وسایلی مثل آلات موسیقی و تخته نرد تا زمانی که مورد استفاده نامشروع قرار نگیرند، برای ضبط وسایل و [[تعقیب]] دارنده آن وسایل، مجوز قانونی وجود ندارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون مجازات اسلامی|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=677268|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=5}}</ref>
طبق [[نظریه مشورتی|نظریه]] ۷/۳۷۳۸–۶۳/۱۱/۱۸: نگهداری وسایلی مثل آلات موسیقی و تخته نرد تا زمانی که مورد استفاده نامشروع قرار نگیرند، برای ضبط وسایل و [[تعقیب]] دارنده آن وسایل، مجوز قانونی وجود ندارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون مجازات اسلامی|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=677268|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=5}}</ref>


طبق نظریه شماره ۷/۷۵۷۵–۷۰/۳/۱۲ قمار عملی نامشروع است و برخلاف [[قانون]]، همچنین چه با [[تقلب]] صورت بگیرد چه بدون آن، چون اثر قانونی [[تملیک]] و [[تملک]] ندارد از مصادیق [[کلاهبرداری]] نیست و به هرحال برنده باید وجوه را به بازنده برگرداند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون مجازات اسلامی|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=677300|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=5}}</ref>
طبق نظریه شماره ۷/۷۵۷۵–۷۰/۳/۱۲ قمار عملی نامشروع است و برخلاف [[قانون]]، همچنین چه با [[تقلب]] صورت بگیرد چه بدون آن، چون اثر قانونی [[تملیک]] و [[تملک]] ندارد از مصادیق [[کلاهبرداری]] نیست و به هرحال برنده باید وجوه را به بازنده برگرداند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون مجازات اسلامی|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=677300|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=5}}</ref>
== مقالات مرتبط ==
== مقالات مرتبط ==
[[حکمرانی و تنظیمگری پلتفرم‌های ویدئویی در ایران: از منازعه بر سر نهاد متولی تا تعدیل محتوا]]
[[حکمرانی و تنظیمگری پلتفرم‌های ویدئویی در ایران: از منازعه بر سر نهاد متولی تا تعدیل محتوا]]
== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
خط ۵۸: خط ۵۱:
[[رده:تجاهر به استعمال مشروبات الکلی و ولگردی و برد و باخت قمار، شرط بندی و بخت آزمایی]]
[[رده:تجاهر به استعمال مشروبات الکلی و ولگردی و برد و باخت قمار، شرط بندی و بخت آزمایی]]
[[رده:مواد قرمز]]
[[رده:مواد قرمز]]
{{DEFAULTSORT:ماده 3540}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۷ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۵۶

ماده ۷۰۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) اصلاحی ۱۴۰۱/۱۲/۳: هر شخصی که ابزار مخصوص قمار اعم از رایانه ای یا غیر رایانه ای را تولید، معامله، عرضه، حمل یا نگهداری کند، به جزای نقدی درجه شش یا جزای نقدی معادل یک تا سه برابر ارزش اموال و عواید حاصل از جرم هر کدام بیشتر باشد، محکوم می‌شود.

تبصره ۱- ابزارهای مخصوص قمار، شرط‌بندی و بخت آزمایی حسب مورد توقیف، مسدود یا معدوم می‌شود مگر آنکه منفعت مشروع یا عقلائی داشته باشد که در این صورت به نفع دولت ضبط می‌شود.

تبصره ۲- حمل و نگهداری موردی ابزار مخصوص قمار، بدون قصد استفاده در قمار، مشمول مجازات این ماده نمی‌شود.

مواد مرتبط

ماده ۸ قانون اجرای اصل ۴۹ قانون اساسی مصوب ۱۳۶۳ ماده ۲۱۵ قانون مجازات اسلامی ماده ۷۰۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) ماده ۷۱۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) ماده ۷۱۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

توضیح واژگان

«قمار»، جرمی مالی است، در قمار، مال قمار باز گاهی کم و گاه زیاد می‌شود، بنابراین اگر مال کسی پیوسته زیاد شود، یعنی برنده شود، نام آن قمار نیست.[۱]

«معدوم کردن» به معنای نابود کردن است که بسته به نوع مال، عملیات معدوم کردن صورت می‌گیرد، همچنین «ضبط مال» نیز به معنای توقیف مال است که گاه به صورت موقت انجام می‌شود و گاه دائم.[۲]

پیشینه

ماده ۷۰۶ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵: «هر کس آلات و وسایل مخصوص به قماربازی را بخرد یا حمل یا نگهداری کند به یک تا سه ماه حبس یا تا پانصد هزار تا یک میلیون و پانصد هزار ریال جزای نقدی محکوم می‌شود.»

«خریدن» در این ماده، در معنای اصطلاحی خود به کار نرفته بود و به عنوان مصداقی شایع در عقود معوض به کار رفته بود، بنابراین انتقال آلات ذکر شده از طریق هرگونه عقد معوض، مشمول این ماده بود.[۳] ماده ۷۰۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵: «هر کس آلات و وسایل مخصوص به قماربازی را بسازد یا بفروشد یا در معرض فروش قرار دهد یا از خارج وارد کند یا در اختیار دیگری قرار دهد به سه ماه تا یک سال حبس و یک میلیون و پانصد هزار تا شش میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شود.» عنصر مادی این جرم، اعمال ذکر شده در ماده بود و پر واضح است که صدور آلات قمار به خارج از کشور، مشمول حکم این ماده نبود،[۴] چون منظور قانونگذار آن بوده که این عمل نامشروع، در داخل کشور رخ ندهد.[۵] ماده ۷۰۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵: «تمام اسباب و نقود متعلق به قمار حسب مورد معدوم یا به عنوان جریمه ضبط می‌شود.»

در این ماده، منظور از «اسباب و نقود متعلق به قمار»، چیزهایی است که مخصوص بازی یا معد برای آن باشند، مانند: وجوه روی میز بازی، اما پولهای داخل جیب قماربازان چون متعلق به قمار محسوب نمی‌شوند، قابل ضبط نیست.[۶]

همچنین با توجه به عبارت «حسب مورد»، قید «معدوم»، راجع به اسباب متعلق به قمار و قید «ضبط»، ناظر به نقود قمار بود.[۷]

نکات تفسیری دکترین ماده 708 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

عنصر مادی این جرم، اعمال ذکر شده در ماده، شامل حمل کردن و… است و عنصر معنوی این جرم نیز سوء نیت عام است و سوءنیت خاص لازم نیست.[۸] شرط تحقق این جرم، آن است که وسایل خریداری شده یا حمل شده یا نگه داری شده جز برای قماربازی، کاربرد دیگری نداشته باشد و کلمه «مخصوص» در متن ماده نشان دهنده همین موضوع است.[۹]

همچنین اعمال ذکر شده در ماده به صورت مطلق، جرم دانسته شده‌اند، بنابراین اینکه مرتکب به قصد قمار خود این اعمال را انجام دهد یا برای فروش، تفاوتی در صورت مسئله ایجاد نمی‌کند.[۱۰]

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 708 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

  1. تولید، معامله، عرضه، حمل و نگهداری ابزار مخصوص قمار شامل جرم است.
  2. ابزار مخصوص قمار می‌تواند رایانه‌ای یا غیر رایانه‌ای باشد.
  3. مجازات جرم یاد شده جزای نقدی درجه شش و یا جزای نقدی معادل یک تا سه برابر ارزش اموال و عواید حاصل از جرم است.
  4. در صورت وجود ابزارهای مخصوص قمار، شرط‌بندی و بخت‌آزمایی، ممکن است این ابزارها توقیف، مسدود یا معدوم شوند.
  5. اگر ابزار مخصوص قمار منفعت مشروع یا عقلایی داشته باشد، به نفع دولت ضبط می‌شود.
  6. حمل و نگهداری موردی ابزار قمار، بدون قصد استفاده در قمار، مشمول مجازات نمی‌شود.

رویه های قضایی

طبق نظریه ۷/۳۷۳۸–۶۳/۱۱/۱۸: نگهداری وسایلی مثل آلات موسیقی و تخته نرد تا زمانی که مورد استفاده نامشروع قرار نگیرند، برای ضبط وسایل و تعقیب دارنده آن وسایل، مجوز قانونی وجود ندارد.[۱۱]

طبق نظریه شماره ۷/۷۵۷۵–۷۰/۳/۱۲ قمار عملی نامشروع است و برخلاف قانون، همچنین چه با تقلب صورت بگیرد چه بدون آن، چون اثر قانونی تملیک و تملک ندارد از مصادیق کلاهبرداری نیست و به هرحال برنده باید وجوه را به بازنده برگرداند.[۱۲]

مقالات مرتبط

حکمرانی و تنظیمگری پلتفرم‌های ویدئویی در ایران: از منازعه بر سر نهاد متولی تا تعدیل محتوا

منابع

  1. محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد چهارم). چاپ 4. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 339888
  2. عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات). چاپ 1. ققنوس، 1382.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 612832
  3. سیدمهدی حجتی و مجتبی باری. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. دادستان و میثاق عدالت، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1432768
  4. سیدمهدی حجتی و مجتبی باری. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. دادستان و میثاق عدالت، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1432788
  5. عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات). چاپ 1. ققنوس، 1382.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 612000
  6. بهمن کشاورز. مجموعه محشای قانون تعزیرات. چاپ 4. گنج دانش، 1381.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2815708
  7. رضا شکری و قادر سیروس. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی (دکترین و رویه کیفری ایران). چاپ 8. مهاجر، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 816020
  8. عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات). چاپ 1. ققنوس، 1382.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 611976
  9. عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات). چاپ 1. ققنوس، 1382.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 611980
  10. عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات). چاپ 1. ققنوس، 1382.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 611992
  11. ایرج گلدوزیان. محشای قانون مجازات اسلامی. چاپ 5. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 677268
  12. ایرج گلدوزیان. محشای قانون مجازات اسلامی. چاپ 5. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 677300