ماده ۵۸۴ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

ماده ۵۸۴ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): کسی که با علم و اطلاع برای ارتکاب جرم مذکور در ماده فوق مکانی تهیه کرده و بدین طریق معاونت با مرتکب نموده باشد به مجازات ‌حبس از سه ماه تا یک سال یا جزای نقدی از یک میلیون و پانصد هزار ریال تا شش میلیون ریال محکوم خواهد شد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

فلسفه و مبانی نظری ماده

به نظر می رسد هدف قانونگذار از وضع چنین ماده ای، حمایت از آزادی تن افراد در حد اعلای آن و فراهم آوردن امکان مجازات فردی است که یکی از اساسی ترین وسایل بازداشت غیر قانونی را فراهم آورده است، چرا که تهیه وسایل ارتکاب جرم را بایستی از موارد معاونت در جرم بر شمرد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

عنصر مادی جرم فوق، عبارت است از معاونت در توقیف یا حبس یا مخفی نمودن غیر قانونی دیگری از طریق تهیه مکان، لذا چنانچه شخصی در عملیات اجرایی حبس یا مخفی نمودن دخالتی داشته باشد، دیگر نمی توان او را مشمول این ماده دانست. در خصوص سایر اشکال معاونت بجز تهیه مکان، بایستی به عمومات قانون مجازات اسلامی مراجعه کرد. در واقع این ماده را می توان مصداقی بارز از تبصره 2 ماده 43 ق.م.ا دانست که بیانگر اجرای مجازات تعیین شده در شرع یا قانون برای معاون و صرف نظر کردن از عمومات معاونت در جرم می باشد.اگرچه تهیه مکان برای چنین جرمی، معمولاً از سوی افرادی خاص نظیر مأموران یا مسئولان زندان رخ میدهد اما نباید چنین پنداشت که مقام، سمت یا موقعیت شغلی مرتکب، نقشی در وقوع این جرم دارد. عنصر معنوی این جرم، سوء نیت عام می باشد و علم و عمد مرتکب، برای تحقق جرم کافی است.

در خصوص تعیین مجازات برای جرم مورد بحث، در نظر گرفتن حداقل مجازات و حداقل جزای نقدی از سوی قانونگذار، نبایستی منجر به این تصور شود که امکان تبدیل یا تخفیف این مجازات ها از سوی دادگاه وجود ندارد.

نکات توضیحی

چنین مواردی را که در آن یکی از مصادیق معاونت در رفتار مجرمانه به عنوان یک رفتار مجرمانه مستقل جرم انگاری شده است، اصطلاحاً «معاونت به عنوان جرم مستقل» گویند. همچنین تهیه مکان، ممکن است در هر یک از مراحل حبس، بازداشت یا مخفی نمودن بزه دیده رخ دهد.مجازات این جرم قابل تعلیق  بوده و مجازات حبس آن می تواند تحت نظام نیمه آزادی قرار بگیرد.

انتقادات

گروهی معتقدند لزومی به پیش بینی چنین ماده ای برای مجازات معاون جرم بازداشت غیر قانونی وجود نداشت زیرا بر اساس ماده 726 قانون تعزیرات، امکان مجازات مرتکبین معاونت در جرایم تعزیری پیش بینی شده بود