ماده ۶۶۶ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

ماده ۶۶۶ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): در صورت تکرار جرم سرقت، مجازات سارق حسب مورد حداکثر مجازات مقرر در قانون خواهد بود.

تبصره - در تکرار جرم سرقت در صورتی که سارق سه فقره محکومیت قطعی به اتهام سرقت داشته باشد دادگاه نمی‌تواند از جهات مخففه در تعیین مجازات استفاده نماید.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۶۶۵ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
• ماده ۶۶۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
• ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی

توضیح واژگان

مراد از «تکرار جرم» در اینجا تکرار در معنای خاص آن است یعنی ۱- سارق محکوم شده، ۲- مجازات او اجرا شده ۳- مجدداً مرتکب جرم شده‌است. دلیل آنکه «تکرار» را به معنای «تکرار پس از محکومیت و اجرای حکم» می‌دانیم، آن است که کلمه «تکرار» به صورت مطلق به کار رفته‌است و حمل بر معنای حقوقی آن می‌شود که با معنای آن در لغت، متفاوت است.

نکات تفسیری دکترین ماده ۶۶۶ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

تکرار جرم سرقت مستوجب حد در ماده ۲۰۱ قانون مجازات اسلامی آمده‌است و این ماده، تنها در مورد سرقت مستوجب تعزیر به کار می‌رود.همچنین تبصره این ماده، اعمال تخفیف را با تخصیص ماده ۲۲ ممنوع دانسته‌است.

اعمال این ماده در مواردی مثل ماده ۶۶۵ که عنوان ربودن بر آن بار می‌شود امکان‌پذیر نیست اما در این باره نظر مخالفی نیز وجود دارد که سرقت را شامل ربودن هم می‌کند و تنها آن را از موارد خاصی مانند راهزنی که عنوانی مجزا از سرقت دارند، مستثنی کرده‌اند. علاوه بر این در مورد شمول این ماده بر جرائمی که در قوانین خاص، عنوان سرقت بر آنها بار شده‌است یا مجازات سرقت نسبت به آنها در نظر گرفته شده‌است و مواد ۶۶۳، ۶۶۷ و ۶۶۰ نیز تردید است، به این دلیل که اعمال مقرراتی غیر از مجازات سرقت در مورد جرائم دسته نخست و تسری آن به جرائم دسته دوم که صراحتاً عنوان سرقت ندارند، غیرمجاز به نظر می‌رسد، اما نسبت به شمول این ماده بر جرائم معاونت در سرقت تردیدی وجود ندارد.

این ماده، نسبت به ماده ۱۳۷ از یک طرف اخف است چون مجازات از حداکثر فراتر نمی‌رود و از طرفی تحمیل حداکثر در آن، نیاز به شرایط ضروری ماده ۱۳۷ ندارد، حال آیا ماده ۱۳۷ موجب نسخ ماده ۶۶۶ می‌شود؟ ماده ۶۶۶، خاص مقدم است چون تنها در مورد سرقت است اما به دلیل بیان هر دو در قانون مجازات، خاص و عامی میان آنها مطرح نیست، از طرف دیگر به دلیل اینکه ماده ۶۶۶ مساعد به حال مرتکب است، بنابراین هنگام شک، تفسیر به نفع متهم بهتر است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۶۶۶ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

1. تکرار جرم سرقت باعث اعمال حداکثر مجازات مقرر در قانون می‌شود.
2. در صورتی که سارق سه محکومیت قطعی به اتهام سرقت داشته باشد، دادگاه نمی‌تواند از تخفیف در مجازات استفاده کند.
3. تکرار جرم می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر شدت مجازات داشته باشد.
4. تأکید بر اعمال کامل و بدون تخفیف مجازات برای سارقان با سه محکومیت قطعی.
5. قانون بر اهمیت جلوگیری از تکرار جرم و اعمال اقدامات سختگیرانه‌تر در این موارد تأکید دارد.

رویه‌های قضایی

• اداره حقوقی قوه قضائیه طی نظریه شماره ۷/۳۵۸۳ مورخ ۷۲/۶/۲ اظهار کرده‌است که"ارتکاب یک جرم ممکن است واجد کیفیات مشدده و مخففه باشد، اعمال مشدده و مخففه مجازات‌ها مانعة الجمع نیستند و اگر کیفیات مخففه احراز شد دادگاه می‌تواند به اعمال آن اقدام کند، این نظر گرچه خلاف قواعد به نظر می‌رسد اما در مورد متن ماده ۶۶۶ و تبصره آن که در ظاهر متعارض به نظر می‌رسند، ممکن دانسته شده‌است.
• کمیسیون بررسی امور حقوقی و قضایی در جلسه مورخ ۱۳۷۵/۶/۲۸ با اکثریت در این خصوص نظر داده‌اند که ماده ۶۶۶ تعزیرات به‌طور خاص در مورد تکرار کنندگان جرم سرقت است و ماده ۴۸ را تخصیص زده‌است، بنابراین مجازات تکرارکنندگان جرم سرقت طبق ماده مذکور، حداکثر مجازات قانونی آن جرم است و تعیین مجازاتی بیش از حداکثر مجازات قانونی این جرم، خلاف قانون است.
• رای دادگاه درباره ارزش قضایی اظهارات مأمورین و ضابطین (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۶۹۷۰۰۵۱۱)
• رای دادگاه درباره اختلاف در مالکیت اموال در بزه سرقت (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۲۰۰۰۳۴۷)
• رای دادگاه درباره برداشت پول از صندوق صدقه توسط فرد نیازمند (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۶۹۷۰۰۸۶۶)

انتقادات

در این ماده، عدم وجود عدالت احساس می‌شود زیرا تشدید مجازات در تکرار سرقت از حداکثر مجازات قانونی فراتر می‌رود درحالی که قاضی می‌تواند حداکثر مجازات را در مورد کسی که برای بار اول مرتکب سرقت شده‌است طبق قانون اعمال کند، بنابراین بهتر بود برای تکرار سرقت، مجازات بیشتری مقرر کند.

مقالات مرتبط

• رابطه اجرای حد و ضمان در صورت اتلاف عین مسروقه از دیدگاه مذاهب اسلامی
• واکاوی جایگاه تکرار جرم در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲