ماده ۶۷۵ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

ماده ۶۷۵ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): هر کس عمداً عمارت یا بنا یا کشتی یا هواپیما یا کارخانه یا انبار و به‌ طور کلی هر محل مسکونی یا معد برای سکنی یا جنگل یا خرمن یا هر نوع محصول زراعی یا اشجار یا مزارع یا باغ‌های متعلق به دیگری را آتش بزند به حبس از دو تا پنج سال محکوم می‌شود.

تبصره ۱ - اعمال فوق در این فصل در صورتی که به قصد مقابله با حکومت اسلامی باشد مجازات محارب را خواهد داشت.

تبصره ۲ - (منسوخه 1399/02/23) مجازات شروع به جرائم فوق شش ماه تا دو سال حبس می‌باشد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۶۷۶ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

• ماده ۹۳ قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح مصوب ۱۳۸۲
• ماده ۹۴ قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح مصوب ۱۳۸۲
• ماده ۱۵ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری

توضیح واژگان

• عمد: هر عمل ممنوعی که از کسی سر بزند، هنگامی عمد به‌شمار می‌رود که در شرایط خاص رویداده، مسبوق به قصد باشد.

• محل معد برای سکنی: منظور از «محل معد برای سکنی»، محل مسکونی است که فعلاً کسی در آن سکونت ندارد.
• باغ: به محل کشت درختان با میوه و بی‌میوه و گیاهان مورد استفاده انسان و حیوانات، «باغ» گویند.
• حبس: به معنی محدود کردن فرد از رفت و آمد و جلوگیری از تصرفات او، آنگونه که خودش می‌خواهد، است.
• قصد: به معنای تصمیم بر اتیان کاری می باشد.
• حکومت: مجموعه ساختارهای ابزاری دولت که عبارت از مقامات، سازمان‌ها، نهادها و تشکیلاتی است که به وسیله آن امور مربوط به حاکمیت اعمال می‌گردد را «حکومت» می‌گویند.
• مجازات: آزاری است که قاضی به علت ارتکاب جرم به نشانه نفرت جامعه از عمل مجرمانه و مرتکب آن برای شخص مقصر، مطابق قانون تعیین می‌کند.
• محاربه: به معنای اسلحه به دست گرفتن و ارعاب کردن مردم با سلاح است، هر چند کسی کشته نشود.
• شروع به جرم: شروع به جرم را بایستی اقدام به برخی از عملیات اجرایی مقدماتی تعریف کرد که در صورت فقدان یک مانع خارجی منجر به وقوع جرم می‌شود. شروع به جرم در صورتی قابل تعقیب و مجازات است که فرد شروع کننده بدون اراده و میل خود، ناچار به ترک عمل شود.

نکات تفسیری دکترین ماده ۶۷۵ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

عنصر مادی این جرم، آتش زدن اموال است که از طرق مختلف امکان تحقق دارد. مقصود از «اشجار» در این ماده، درخت‌هایی است که کاشته شده‌اند یا آماده کاشته شدن هستند اما منظور از «محصولات زراعی» اعم از این است که چیده نشده باشند یا آنکه در انبار باشند.

نکته آنکه اگر آتش‌سوزی منجر به این شود که تنها مقداری از اموال بسوزد اما آتش‌سوزی مهار شود، اقدام انجام شده شروع به جرم محسوب نمی‌شود، چون آتش‌سوزی تنها با سوختن بخشی از اموال نیز محقق می‌شود، اما اگر فرد در حال نزدیک کردن کبریت به محصولات متعلق به دیگری باشد، مرتکب جرم شروع به احراق شده‌ است. پر واضح است که آتش زدن در این ماده، شامل اموال دیگری می‌شود، نه اموال متعلق به خود فرد.

همچنین عنصر معنوی این جرم، سوءنیت عام است و در صورت وجود «قصد مقابله با حکومت»، جرم مذکور، محاربه تلقی خواهد شد.

نکات توضیحی ماده ۶۷۵ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

منظور قانونگذار از استعمال الفاظ جمع در این ماده، افاده نوع باغ و مزرعه … بوده‌ است، بنابراین لازم نیست اموال متعددی تخریب شود و تنها تخریب یک باغ به صورت احراق آن، باعث تحقق جرم می‌شود.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۶۷۵ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

1. آتش‌زدن عمدی اموال متعلق به دیگری جرم محسوب می‌شود.
2. اموال مورد نظر شامل عمارت، بنا، کشتی، هواپیما، کارخانه، انبار، محل مسکونی، جنگل، خرمن، محصولات زراعی، اشجار، مزارع و باغ‌ها هستند.
3. مجازات این جرم حبس از دو تا پنج سال است.
4. اگر جرم با قصد مقابله با حکومت اسلامی صورت گیرد، مجازات محارب اعمال می‌شود.
5. شروع به این جرم نیز قابل مجازات است.
6. مجازات شروع به این جرم از شش ماه تا دو سال حبس تعیین شده‌است.

انتقادات

• استفاده از اصطلاح «حکومت اسلامی» در این ماده محل انتقاد است، بهتر بود به جای آن از عباراتی چون «نظام جمهوری اسلامی ایران» استفاده می‌شد تا راه را بر هر گونه تفسیر نابجا ببندد.
• پیش‌بینی کردن مجازات شروع به جرم در این ماده توسط مقنن، برخلاف باقی مواد و اصول اساسی حقوق جزا است.

رویه‌های قضایی

• برابر نظریه شماره ۷/۵۱۰۳ مورخ ۷۳/۷/۲۵ اداره حقوقی قوه قضائیه، برای مطالبه خسارت ناشی از تخریب منابع ملی نیازمند تقدیم دادخواست در موعد قانونی مقرر هستیم، این دادخواست در صورت اینکه اشخاص حقیقی یا اشخاص حقوقی دیگر نیز متضرر نشده باشند، اصولاً از سمت سازمان منابع طبیعی تقدیم می‌شود.
• در رای شماره ۷۵۸–۱۳۰۹/۸/۱۹ دادگاه عالی انتظامی قضات بیان شده‌ است که قبول شکایت شاکی دائر بر تخریب، فرع بر اثبات مالکیت است.
• رای دادگاه درباره نحوه رسیدگی به معاونت در جرم (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۴۰۰۰۱۹)
• رای دادگاه درباره تأثیر متواری بودن مباشر جرم بر اثبات مجرمیت معاون (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۰۴۰۱۰۶۲)
• رای دادگاه درباره تخریب مال مشاع (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۰۵۰۱۵۴۹)
• رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تقاضای اعاده دادرسی به استناد عدم استماع شهادت شهود

مقالات مرتبط

• نادیده‌انگاری بایسته‌های تقنینی در قوانین کیفری ایران در حوزه جرائم علیه امنیت
• ضابطۀ تفکیک جرایم مختلف از غیرمختلف در مادۀ ۱۳۴ اصلاحی قانون مجازات اسلامی
• رویکرد سیاست کیفری ایران در مواجهه با اعتراضات اجتماعی ایران
• بررسی چالش‌های تالاب انزلی و راهکارهای رفع آن در چارچوب کنوانسیون رامسر
• تبارشناسی حقوقی و تقنینی مالکیت زمین در ایران
• تحلیلی بر جایگاه نظم عمومی، در نظام حقوقی ایران
• تکنیک‌های جرم انگاری امنیّت مدار در حقوق کیفری ایران