ماده ۵۷۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

ماده ۵۷۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): هر یک از مقامات و مأمورین وابسته به نهادها و دستگاه‌های حکومتی که برخلاف قانون، آزادی شخصی افراد ملت را سلب کند یا آنان را از حقوق مقرر در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران محروم نماید علاوه بر انفصال از خدمت و محرومیت یک تا پنج سال از مشاغل حکومتی به حبس از دو ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

منظور از «حقوق مقرر در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، فصل سوم این قانون، تحت عنوان حقوق ملت است که شامل ۲۶ اصل (اصل ۱۹ تا ۴۲) می‌باشد.

«مقامات و مأمورین وابسته به نهادها و دستگاه‌های حکومتی»، شامل کلیه کسانی است که در طیف حکومت به معنای عام قرار گرفته‌اند، اعم از قوای سه‌گانه، سازمان‌ها و موسسات دولتی یا وابسته به دولت، شهرداری‌ها، نهادهای انقلابی، نیروهای مسلح و …

منظور از «انفصال»، قطع شدن رابطه استخدامی و حالت اشتغال است. در انفصال دائم، مستخدم دیگر نمی‌تواند با وزارتخانه یا دستگاه اجرائی خود، رابطه استخدامی داشته باشد.

واژهٔ «ملت» در این ماده نیز اعم از اتباع ایرانی و خارجی است زیرا اتباع خارجی نیز از همهٔ حقوق مدنی، برخوردار هستند.

پیشینه

سابقاً قانونگذار در ماده ۸۳ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴، سلب آزادی‌های افراد ملت توسط وزرا، اعضای پارلمان، صاحب منصبان و مامورین دولتی را جرم انگاری کرده بود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

قانونگذار در این ماده، سلب آزادی‌ها و حقوق اساسی ملت از طرف مأموران دولتی را جرم دانسته‌است. طبق این ماده، مرتکبین این جرم، کلیه مأموران وابسته به دستگاه‌های حکومتی هستند که با سوء استفاده از سمت خود مرتکب این جرم شده‌اند؛ اعم از آنکه اختیار قانونی بازداشت یا حبس داشته باشند یا خیر. عنصر مادی این جرم، شامل سلب آزادی تن است که عموماً به صورت رفتار مثبت مادی (فعل) تحقق پیدا می‌کند، البته ارتکاب این جرم به صورت ترک فعل نیز در مواردی امکان‌پذیر است مانند آنکه مأموری به نحو غیرقانونی از آزاد کردن متهم اجتناب کند.

رویه‌های قضائی

اداره حقوقی قوه قضائیه در نظریه شمارهٔ ۷/۶۷۴ مورخ ۱۳۶۸/۲/۳۱ اظهار داشته انفصال از شغل، به معنای ممنوعیت از اشتغال در سازمان یا وزارتخانه مربوط است و منظور از انفصال از خدمات دولتی، ممنوعیت از اشتغال در کلیه سازمان‌ها و موسسات دولتی است.

اداره حقوقی قوه قضائیه در نظریه شماره ۷/۲۴۱ مورخ ۱۳۷۹/۰۱/۱۸ بیان کرده اجرای حکم انفصال دائم در خصوص بازنشستگان به صورت قطع حقوق بازنشستگی، امکان‌پذیر است.

مواد مرتبط

• اصل ۳۸ قانون اساسی (حق دفاع آزادانه متهم)
• ماده ۵۷۸ قانون مجازات اسلامی تعزیرات (ضمانت اجرای شکنجه و نقض حق دفاع آزادانه متهم)
• اصل ۳۵ قانون اساسی (حق داشتن وکیل)
• ماده ۷ قانون آیین دادرسی کیفری
• ماده ۴۸ و ۵۲ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۴ (ضمانت اجرای نقض حق داشتن وکیل)
• اصل ۳۲ قانون اساسی (حق تفهیم اتهام با ذکر دلایل به متهم)
• ماده ۴۶ و ۵۲ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۴ (ضمانت اجرای نقض حق تفهیم اتهام به متهم)
• اصل ۲۴ قانون اساسی (حق آزادی بیان)
• ماده ۴ قانون مطبوعات مصوب ۱۳۶۴ (ضمانت اجرای نقض آزادی بیان)