ماده ۶۷۳ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

ماده ۶۷۳ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): هرکس از سفید مُهر یا سفید امضایی که به او سپرده شده است یا به هر طریق به دست آو‌رده سوء استفاده نماید به شش ماه تا یک سال و شش ماه حبس محکوم خواهد شد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

• سفید مهر: ورقه ای است به کلی سفید که دارای امضا، مهر یا اثر انگشت است و صاحب امضا یا مهر نظر به اعتماد به طرف مقابل، آن را به او می دهد تا اگر بخواهد آن را کامل گرداند.
• سفید امضا: مترادف سفید مهر است.
• سوء استفاده: یعنی استیفای بیش از حدود مأذون از سوی مالک.
• حبس: به معنای محدود کردن فرد از رفت و آمد و جلوگیری از تصرفات او، آن گونه که خودش می‌خواهد، است.

پیشینه

قانون تعزیرات مصوب ۱۳۶۲، سوء استفاده از سفید مهر سپرده شده به شخص را در حکم خیانت در امانت و سوء استفاده از سفید مهری که سپرده نشده و خود شخص آن را به دست آورده بود، جعل به حساب می آورد، این تفاوت در حال حاضر در ماده ۶۷۳ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۵ وجود ندارد.

نکات تفسیری دکترین ماده ۶۷۳ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

رفتار فیزیکی این جرم، سوء استفاده است و به صورت فعل مادی مثبت محقق می شود مانند آنکه در کاغذی که سفید مهر یا سفید امضاست، چیزی نوشته شود. منظور از «سوء استفاده» در این ماده، آن است که دارنده سفید مهر یا سفید امضا، چیزی در آن بنویسد که که مورد توافق آنها نبوده است. پر واضح است که امضا یا مهر در ورقه باید قبل از درج مطالب در سند، به منظور تایید بعدی آنها به عمل آمده باشد، بنابراین اگر در سفید مهر یا سفید امضا چیزی نوشته شده باشد و آن نوشته را تغییر دهند یا چیزی به آن اضافه کنند، از شمول ماده ۶۷۳ خارج و عنوان جعل پیدا می کند.

عنصر معنوی این جرم، شامل سوء نیت عام و همچنین «قصد اضرار به دیگری» به عنوان سوء نیت خاص است، که با توجه به اطلاق ماده، ضرر هر شخص ذی نفعی برای تحقق جرم کفایت می کند.

این جرم واجد حیثیت عمومی است و با گذشت شاکی، تعقیب متهم و اجرای مجازات موقوف نخواهد شد، همچنین جرم موضوع این ماده، اگر چه در مبحث خیانت در امانت بیان شده است، اما احکام خاص خیانت در امانت در مورد آن اعمال نمی شود، مثلا قرار تامین بازداشت موقت در جرم موضوع ماده ۶۷۳ الزامی نیست و تعلیق مجازات در آن امکان دارد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۶۷۳ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

1. سوء استفاده از سفید مُهر یا سفید امضا جرم تلقی می‌شود.
2. اگر سفید مُهر یا سفید امضا به فرد سپرده شده باشد و او سوء استفاده کند، مجازات خواهد شد.
3. اگر فرد سفید مُهر یا سفید امضا را به هر طریقی به دست آورده باشد و سوء استفاده کند، مجازات خواهد شد.
4. مجازات سوء استفاده از سفید مُهر یا سفید امضا، حداقل شش ماه و حداکثر یک‌سال و شش ماه حبس است.
5. این ماده به مسائل مربوط به اعتماد و سوء استفاده از آن در روابط اجتماعی و اقتصادی مربوط می‌شود.
6. حفظ و رعایت اعتماد در اعطای سفید مُهر یا سفید امضا اهمیت ویژه‌ای دارد.

مصادیق و نمونه ها

• کسب اعتبار و شهرت کاذب با نوشتن مطالبی بر روی سفید امضا یا ایجاد مشکلات سیاسی و خانوادگی برای صاحب امضا با انجام این کار، موجب تحقق جرم موضوع این ماده می شود.

رویه های قضایی

• نظریه شماره ۷/۱۴۰۲/۹۸۰ مورخ ۱۴۰۳/۰۱/۲۶ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اثبات مندرجات سند سفید امضا
• رای دادگاه درباره مصداق بزه سوء استفاده از سفید امضاء (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۳۴۰۰۷۶۸)

• رای دادگاه درباره استفاده از چک سفید امضا سپرده شده به عنوان تضمین (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۳۹۰۰۵۰۰)
• رای دادگاه درباره استفاده از ورقه سفید امضاء برخلاف توافق قبلی (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۱۴۰۱۵۵۶)
• رای دادگاه درباره افترای ناشی از طرح شکایت کیفری (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۰۹۰۰۸۱۶)
• رای دادگاه درباره امکان تشدید مجازات به علت عدم تناسب مجازات تعیینی با شدت جرم (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۳۹۰۰۹۲۴)
• رای دادگاه درباره انتقال مال غیر از طریق سوء استفاده از سفید امضاء (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۴۱۰۱۵۴۸)

مقالات مرتبط

• حمایت‌ کیفری‌ از مالکیت‌ ادبی‌ و هنری‌ در حقوق فرانسه