ماده ۶۱۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

ماده ۶۱۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): هر کس در اماکن عمومی یا معابر متعرض یا مزاحم اطفال یا زنان بشود یا با الفاظ و حرکات مخالف شوون و حیثیت به آنان توهین نماید به حبس از دو تا شش ماه و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

مقصود از معابر عمومی، خیابان‌ها و نیز کوچه‌هایی است که یا به اراضی مباحه منتهی شود یا در رو داشته باشد. همچنین معابر در زبان فارسی به «راه‌ها» ترجمه شده‌است. نکته مهم در خصوص این واژه‌ها این است که اگرچه قانون گذار در مقام تقیید جرم مورد بحث، به مکان‌های عمومی بوده‌است، اما نباید در تفسیر این اماکن، آن‌ها را محدود به مکان‌های عمومی کرد که در آیین‌نامه‌های خاص نظیر آیین‌نامه‌های نیروی انتظامی تحت عنوان معابر عمومی شناسایی شده‌اند، بلکه مقصود قانونگذار از معابر عمومی در این ماده، هر مکانی است که خصوصی نباشد.

برخی از بکارگیری واژه «هر کس» در این ماده چنین استنباط می‌کنند که مقصود قانونگذار مزاحمت هر شخصی اعم از خویشاوند یا غریبه است، اما اداره حقوقی قوه قضاییه در این خصوص بیان نموده‌است که فلسفه وضع این ماده، حمایت از زنان در برابر تعرضات افراد غریبه است، اما همچنان گروهی معتقدند اگرچه لفظ «مزاحمت» ناظر به افراد غیر خویشاوند است اما امکان وقوع آن از سوی افراد نزدیک، نظیر همسر یا پدر نیز در شرایطی وجود دارد مانند پدر معتادی که با هدف مجبور کردن فرزند یا همسر خود به انحراف، مداوماً او را در خیابان‌ها تعقیب می‌کند.

برای بررسی مفهوم طفل، می‌توان به قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب ۱۳۸۱ مراجعه کرد، همچنین گروهی لفظ «اطفال» را ناظر به کودکانی می‌داند که به موجب ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی هنوز به سن بلوغ شرعی نرسیده‌اند.

فلسفه و مبانی نظری ماده

ماده فوق، با هدف حمایت ویژه از زنان و کودکان، با توجیه آسیب پذیرتر بودن این افراد در قبال تعرضات و مزاحم‌های مختلف در اماکن عمومی، وضع شده‌است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

در این باره گفتنی است نمی‌توان مزاحمت نسبت به قربانیانی که هم مؤنث و هم طفل هستند را به استناد این ماده، مشمول مقررات تعدد معنوی دانست. عده ای معتقدند در راستای حمایت از حقوق خانواده، چنانچه رفتار خواستگار یک دختر، تبدیل به مزاحمت شود، می‌توان آن را مشمول مجازات ماده فوق قرار داد.

مجازات این جرم را باید اشد از مجازات توهین ساده و نیز توهین به مقامات دولتی دانست، چرا که به صورت توأمان شامل حبس و نیز شلاق است.

نکات توضیحی

عده ای این توهین را یک نوع «توهین حیثیتی» در نظر گرفته اند که متفاوت از توهین های ساده است. بطور کلی توهین های گفتاری و رفتاری به زنان و اطفال، مشمول این ماده است. قید این نکته لازم است که در پاره ای از موارد، مکان های خصوصی نیز، برای برگزاری یک مراسم عزاداری یا جشن، محدودیتی برای حضور افراد مردم ایجاد نمیکنند و این مکان ها، به طور موقت تبدیل به یک مکان عمومی میشوند، در چنین شرایطی وقوع جرم مورد بحث در این مکان ها نیز متصور است.

رویه‌های قضایی

بر اساس نظریه مشورتی شماره ۴۸۵۹/۷–۷۳/۸/۱۰، به کار بردن الفاظ رکیک برای تحقق این جرم شرط نیست، بلکه صرف اعمال مزاحمت آمیز، مصداق رفتار مجرمانه است.

• نظریه شماره 7/99/1247 مورخ 1399/09/03 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره معیار سنی اطفال در ماده ۶۱۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
• رای دادگاه درباره اختیار دادگاه تجدیدنظر در تشدید مجازات (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۲۳۰۱۰۲۳)

مصادیق و نمونه‌ها

رفتارهایی نظیر بستن راه عبور زنان، تعقیب آن‌ها، حمله به زنان با وسایل نقلیه موتوری و … نمونه‌هایی از این اعمال مجرمانه هستند.

مقالات مرتبط

پیشگیری از بزه‌دیدگی زنان از منظر آموزه‌های اسلامی و چالش‌های فرارو

مزاحمت؛ تهاجمی علیه تمامیت روانی اشخاص، در نظام‌های کیفری ایران و انگلستان