ماده ۶۴۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

ماده ۶۴۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): چنانچه هر یک از زوجین قبل از عقد ازدواج طرف خود را به امور واهی از قبیل داشتن تحصیلات عالی، تمکن مالی، موقعیت اجتماعی، شغل و سمت خاص، تجرد و امثال آن فریب دهد و عقد بر مبنای هر یک از آنها واقع شود مرتکب به حبس تعزیری از سه ماه تا یک سال محکوم می‌گردد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۴۳۸ قانون مدنی

توضیح واژگان

• زوجین: یعنی زن و شوهری که رابطه زناشویی، میان آنان برقرار باشد.
• عقد ازدواج: عبارت است از تراضی زن و مرد برای تشکیل زندگی مشترک.
• شغل: طبق تعریف قانون استخدام کشوری ۱۳۴۵، شغل عبارت است از مجموع وظایف و مسئولیتهای مستمر و مرتبط و مشخصی که از طرف سازمان امور اداری و استخدامی به عنوان کار واحد شناخته شده باشد.
• سِمَت: عبارت است از: شغل یا مقام رسمی.
• حبس: به معنای محدود کردن فرد از رفت و آمد و جلوگیری از تصرفات او، آنگونه که خودش می‌خواهد، است.
• تعزیر: تعزیر مجازاتی است که مشمول عنوان حد، قصاص یا دیه نیست و به موجب قانون در موارد ارتکاب محرمات شرعی یا نقض مقررات حکومتی تعیین و اعمال می‌گردد.

نکات توضیحی ماده ۶۴۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

عنصر مادی این جرم، فعل مثبت مادی تدلیس است، بنابراین سکوت شخص آگاه از این صفت، مشمول حکم ماده ۶۴۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) نخواهد بود. منظور از «امور واهی» در این ماده، امور بی اساس و غیر واقعی است و در صورتی مشمول ماده است که در اراده طرفین مؤثر باشد، بنابراین اگر عقد بر مبنای امور واهی نباشد، از شمول ماده خارج خواهد بود، و تشخیص این امر با دادگاه است. منظور از «عقد» در این ماده، عقد تام است، و قید «هر یک از زوجین»، شامل زن و مرد (هر دو) خواهد بود. مقصود از «فریب» نیز، فریب قبل از ازدواج است، مصادیق ماده ۶۴۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)، جنبه تمثیلی دارد و هر عملی که موجب فریب گردد را شامل می‌شود، و جنبه عرفی دارد. اگر طرف عقد، تحت عناوینی چون وکالت، وصایت، قیمومت یا ولایت طرف مقابل را فریب دهد، در شمول آن به دلیل آنکه به این افراد نیز طرف عقد گفته می‌شود، نباید تردید کرد، همچنین اگر تدلیس از جانب هر دو طرف عقد باشد باز هم جرم محقق می‌شود، اما باید توجه داشت که تدلیس از جانب شخص ثالث، موضوع را از شمول ماده خارج می‌کند. عنصر معنوی این جرم نیز، سوء نیت عام و «قصد فریب» به عنوان سوء نیت خاص است، همچنین این جرم، جرمی مقید است و در صورت عدم تحقق فریب، احکام این ماده، مجری نخواهد بود.

شایان ذکر است که تفاوت «عیب» و «تدلیس» آن است که صرف وجود عیب، برای برقراری حق فسخ کافی است بدون نیاز به تصریح نمودن آن، اما در تدلیس باید به آن صفت که وجود ندارد، وانمود شود و این همان تفاوتی است که موجب ضمانت اجرای کیفری برای تدلیس است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۶۴۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

1. فریب در ازدواج: یکی از طرفین با اطلاعات نادرست و واهی مانند تحصیلات، تمکن مالی یا تجرد طرف مقابل را فریب دهد.
2. وقوع عقد بر مبنای فریب: شرط اساسی برای اعمال مجازات این است که عقد ازدواج بر اساس اطلاعات فریبنده انجام شده باشد.
3. مجازات حبس تعزیری: مجازات تعیین‌شده برای فریب در ازدواج از سه ماه تا یک سال حبس تعزیری است.
4. موارد فریب: شامل تحصیلات عالی، تمکن مالی، موقعیت اجتماعی، شغل و سمت خاص، و تجرد است؛ هر چند به این چند مورد محدود نمی‌شود و امثال آنها نیز مد نظر قرار می‌گیرد.
5. الزام به تبعیت از قانون: نشان‌دهنده اهمیت صداقت و شفافیت در ازدواج و توافقات قراردادی است.

رویه‌های قضایی

• به موجب دادنامه شماره ۱۲۲ مورخ ۷۵/۱/۲۵ صادره از شعبه دهم دادگاه عمومی قم به اتهام فریب در ازدواج، با توجه به اینکه متهم در جلسه دادگاه اقرار کرده‌ است که قبل از ازدواج با خانم دیگری، ازدواج موقت ۹۹ ساله داشته‌ است، اعتراض ایشان به دو ماه حبس تعزیری مورد قبول واقع نشده و رای صادره عیناً تأیید می‌گردد.
• اداره حقوقی قوه قضاییه در نظریه شماره ۷/۴۰۷۵ مورخ ۱۳۶۴/۸/۷ بیان داشته‌است که: اگر زن باکره قبل از عقد ازدواج دوم، طلاق اولش را از شوهرش مکتوم کند، مرتکب فریب در ازدواج شده‌ است، هر چند این عمل موجب کاهش مهریه نخواهد بود.

• نظریه شماره ۷/۹۹/۲۰۲۰ مورخ ۱۴۰۰/۰۲/۲۷ اداره کل حقوقی قوه قضاییه دربارهٔ گستره شمول عبارت عقد ازدواج در ماده ۶۴۷ قانون مجازات اسلامی
• رای دادگاه درباره آگاهی بعدی زوجه از عدم تجرد زوج حین ازدواج با وی (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۳۴۰۱۱۴۹)
• رای دادگاه درباره اعتبار ازدواج موقت سابق در دوران نامزدی (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۱۴۰۱۳۵۳)
• رای دادگاه درباره باکره جلوه دادن خود از طریق ارائه گواهی پزشکی مجعول (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۲۲۰۰۸۳۲)
• رای دادگاه درباره تدلیس در ازدواج با ادعای مجرد بودن (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۲۱۰۰۳۸۴)
• رای دادگاه درباره مصداق تدلیس در ازدواج (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۱۴۰۰۳۸۱)

پایان‌نامه و رساله‌های مرتبط

• بررسی قاعده غرور و تدلیس با رویکرد خانواده در رویه قضایی و حقوق ایران

مقالات مرتبط

• تأثیر تدلیس در نکاح و آثار آن