ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): تفاوت میان نسخهها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(افزودن رویه قضایی) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۹ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۶۹۶ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|مشاهده ماده قبلی]]}} | *{{زیتونی|[[ماده ۶۹۶ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|مشاهده ماده قبلی]]}} | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|مشاهده ماده بعدی]]}} | *{{زیتونی|[[ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|مشاهده ماده بعدی]]}} | ||
== مواد مرتبط == | |||
* [[ماده ۶۹۶ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)]] | |||
* [[ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)]] | |||
* [[ماده ۱ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری]] | |||
* [[ماده ۲۶۹ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴]] | |||
* [[ماده ۱۴۰ قانون تعزیرات مصوب ۱۳۶۲]] | |||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
قانونگذار سابقاً در [[ماده ۲۶۹ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴]] [[جرم افترا]] را ذکر کرده بود، طبق این ماده افترا صرفاً از طریق اوراق چاپی یا خطی، انتشار اعلان یا اوراق مزبور و نطق در مجامع، قابل تحقق بود، فلذا ارتکاب جرم به وسیله رادیو یا تلویزیون خارج از شمول ماده قرار میگرفت.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=357404|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=7}}</ref> | قانونگذار سابقاً در [[ماده ۲۶۹ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴]] [[جرم افترا]] را ذکر کرده بود، طبق این ماده افترا صرفاً از طریق اوراق چاپی یا خطی، انتشار اعلان یا اوراق مزبور و نطق در مجامع، قابل تحقق بود، فلذا ارتکاب جرم به وسیله رادیو یا تلویزیون خارج از شمول ماده قرار میگرفت.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=357404|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=7}}</ref> | ||
در [[ماده ۱۴۰ قانون تعزیرات مصوب ۱۳۶۲|ماده ۱۴۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۶۲]] نیز جرم افترا با ایراد فوق همراه بود که خوشبختانه در قانون تعزیرات سال ۱۳۷۵ با ذکر عبارت «یا به هر وسیله دیگر» این ایراد مرتفع شدهاست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=611488|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref> | در [[ماده ۱۴۰ قانون تعزیرات مصوب ۱۳۶۲|ماده ۱۴۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۶۲]] نیز جرم افترا با ایراد فوق همراه بود که خوشبختانه در قانون تعزیرات سال ۱۳۷۵ با ذکر عبارت «یا به هر وسیله دیگر» این ایراد مرتفع شدهاست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=611488|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref> | ||
== نکات تفسیری دکترین ماده 697 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) == | |||
== نکات | |||
در این ماده، قانونگذار [[جرم افترا]] را بیان میکند که عبارت است از نسبت دادن صریح ارتکاب جرم به دیگری به نحوی که قادر به اثبات صحت آن نباشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=611508|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref> [[عنصر مادی]] این جرم میتواند به دو صورت باشد: ۱- انتساب جرم به دیگری ۲- انتشار جرم انتسابی.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=427400|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=13}}</ref> همچنین برای تحقق این جرم لازم است عمل انتسابی، لزوماً دارای عنوان مجرمانه باشد ولی میزان مجازات آن اهمیتی ندارد،<ref name=":0">{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=357444|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=7}}</ref> البته برخی دیگر معتقدند چنین تفسیری با [[روح قانون]] سازگاری ندارد و انتساب جرائم سبک باید خارج از شمول ماده قرار گیرند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص- شخصیت معنوی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=533900|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=آقایی نیا|چاپ=4}}</ref> گفتنی است که اگر [[جرم افترا|مفتری]] بتواند ارتکاب رفتار مجرمانه توسط شخص را اثبات کند، از مجازات مبری میشود مگر در جرائمی که نشر آن اشاعه فحشا تلقی میشود که در هر حال مفتری به مجازات این ماده محکوم خواهد شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=427404|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=13}}</ref> | در این ماده، قانونگذار [[جرم افترا]] را بیان میکند که عبارت است از نسبت دادن صریح ارتکاب جرم به دیگری به نحوی که قادر به اثبات صحت آن نباشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=611508|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref> [[عنصر مادی]] این جرم میتواند به دو صورت باشد: ۱- انتساب جرم به دیگری ۲- انتشار جرم انتسابی.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=427400|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=13}}</ref> همچنین برای تحقق این جرم لازم است عمل انتسابی، لزوماً دارای عنوان مجرمانه باشد ولی میزان مجازات آن اهمیتی ندارد،<ref name=":0">{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=357444|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=7}}</ref> البته برخی دیگر معتقدند چنین تفسیری با [[روح قانون]] سازگاری ندارد و انتساب جرائم سبک باید خارج از شمول ماده قرار گیرند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص- شخصیت معنوی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=533900|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=آقایی نیا|چاپ=4}}</ref> گفتنی است که اگر [[جرم افترا|مفتری]] بتواند ارتکاب رفتار مجرمانه توسط شخص را اثبات کند، از مجازات مبری میشود مگر در جرائمی که نشر آن اشاعه فحشا تلقی میشود که در هر حال مفتری به مجازات این ماده محکوم خواهد شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=427404|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=13}}</ref> | ||
== نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 697 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) == | |||
{{هوش مصنوعی (ماده)}} | |||
# انتساب امور مجرمانه به دیگری از طریق وسایل ارتباطی مختلف نظیر اوراق چاپی و نطق در مجامع، در صورت عدم اثبات صحت آن، جرم محسوب میشود. | |||
# مجازات مقرر برای انتساب امور مجرمانه، در صورت عدم توانایی در اثبات صحت آن، جزای نقدی درجه شش است. | |||
# حتی در صورتی که انتساب امور مجرمانه، ثابت هم شود اما اشاعه فحشا تلقی گردد، مرتکب به مجازات مذکور محکوم میشود. | |||
# این ماده بر مسئولیت افراد در انتشار اطلاعات نادرست و آثار قانونی آن تأکید دارد. | |||
# عدم توانایی در اثبات ادعای مجرمانه مستلزم تحمل مجازات است، مگر آن که ادعا منجر به اجرای حد شود. | |||
== رویه های قضایی == | == رویه های قضایی == | ||
* [[رای دادگاه درباره تشدید مجازات در مرحله تجدیدنظر (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۴۸۰۰۹۱۸)]] | |||
* به موجب نظریه مشورتی به شماره 7/304_1378/3/5 بیان حال فرد ستم دیده در مراجع قضایی صالح، اشاعه فحشا محسوب نمی شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1400|ناشر=گالوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6320372|صفحه=|نام۱=سیدعلیرضا|نام خانوادگی۱=میرکمالی|نام۲=سحر|نام خانوادگی۲=صالح احمدی|چاپ=4}}</ref> | * به موجب نظریه مشورتی به شماره 7/304_1378/3/5 بیان حال فرد ستم دیده در مراجع قضایی صالح، اشاعه فحشا محسوب نمی شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1400|ناشر=گالوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6320372|صفحه=|نام۱=سیدعلیرضا|نام خانوادگی۱=میرکمالی|نام۲=سحر|نام خانوادگی۲=صالح احمدی|چاپ=4}}</ref> | ||
* [[نظریه شماره 7/1402/205 مورخ 1402/09/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره بزه افترا نسبت به اشخاص حقوقی]] | |||
* [[نظریه شماره 7/99/1160 مورخ 1399/08/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تنصیف حداقل و حداکثر حبس جرایم قابل گذشت ماده یک قانون کاهش مجازات]] | * [[نظریه شماره 7/99/1160 مورخ 1399/08/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تنصیف حداقل و حداکثر حبس جرایم قابل گذشت ماده یک قانون کاهش مجازات]] | ||
* [[نظریه شماره 7/99/1219 مورخ 1399/09/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم تحقق افترا نسبت به اشخاص حقوقی]] | * [[نظریه شماره 7/99/1219 مورخ 1399/09/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم تحقق افترا نسبت به اشخاص حقوقی]] | ||
| خط ۳۳: | خط ۴۶: | ||
* [[رای دادگاه درباره افترا از طریق طرح شکایت کیفری (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۴۱۰۱۵۳۳)]] | * [[رای دادگاه درباره افترا از طریق طرح شکایت کیفری (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۴۱۰۱۵۳۳)]] | ||
* [[رای دادگاه درباره افتراء نبودن شکایت برای احقاق حق (دادنامه شماره )]] | * [[رای دادگاه درباره افتراء نبودن شکایت برای احقاق حق (دادنامه شماره )]] | ||
* [[رای دادگاه درباره توهین از طریق افترا زدن (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۴۱۰۱۵۰۲)]] | |||
* [[رای دادگاه درباره تعدد معنوی جعل و استفاده از داده های رایانه ای مجعول (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۲۲۰۰۸۵۶)]] | |||
* [[رای دادگاه درباره تأثیروجود رابطه زوجیت بر مزاحمت تلفنی (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۳۴۰۱۷۶۱)]] | * [[رای دادگاه درباره تأثیروجود رابطه زوجیت بر مزاحمت تلفنی (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۳۴۰۱۷۶۱)]] | ||
* [[رای دادگاه درباره تجدیدنظرخواهی از قرار تعلیق اجرای مجازات (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۴۱۰۰۵۹۶)]] | * [[رای دادگاه درباره تجدیدنظرخواهی از قرار تعلیق اجرای مجازات (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۴۱۰۰۵۹۶)]] | ||
* [[رای دادگاه درباره افترا ناشی از طرح شکایت (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۷۰۳۰۰۴۱۷)]] | * [[رای دادگاه درباره افترا ناشی از طرح شکایت (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۷۰۳۰۰۴۱۷)]] | ||
* [[رای دادگاه درباره تشابه صدای متهم با صدای ضبط شده (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۰۹۰۰۳۵۰)]] | |||
* [[رای دادگاه درباره تعقیب شاکی به عنوان مفتری (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۲۰۰۱۲۲۶)]] | |||
* [[رای دادگاه درباره تعارض حق دادخواهی با افترا (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۲۳۰۱۴۰۰)]] | |||
* [[رای دادگاه درباره تعدد مادی توهین، تهدید و مزاحمت تلفنی (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۳۱۰۱۱۴۶)]] | |||
* [[رای دادگاه درباره تعدد مادی توهین، تهدید و مزاحمت تلفنی (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۳۴۰۱۴۴۱)]] | |||
* [[رای دادگاه درباره تعارض حق دادخواهی با شکایت افترا (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۲۷۰۱۴۵۳)]] | |||
* [[رای دادگاه درباره تصرف در مال مشاع (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۹۰۰۲۸۱)]] | |||
* [[رای دادگاه درباره تعدد معنوی تهمت و نشر اکاذیب (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۴۲۰۰۳۳۵)]] | |||
* [[رای دادگاه درباره تعارض حق دادخواهی و شکایت افترا (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۲۰۰۰۴۹۵)]] | |||
* [[رای دادگاه درباره افترا و طرح شکایت (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۶۹۷۰۰۴۵۵)]] | * [[رای دادگاه درباره افترا و طرح شکایت (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۶۹۷۰۰۴۵۵)]] | ||
* [[رای دادگاه درباره افترای زوجه نسبت به زوج در جلسه مصالحه (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۴۸۰۰۴۱۲)]] | * [[رای دادگاه درباره افترای زوجه نسبت به زوج در جلسه مصالحه (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۴۸۰۰۴۱۲)]] | ||
| خط ۴۶: | خط ۷۰: | ||
* [[رای دادگاه درباره انتساب عدم بکارت به همسر (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۴۲۰۰۸۷۵)]] | * [[رای دادگاه درباره انتساب عدم بکارت به همسر (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۴۲۰۰۸۷۵)]] | ||
* [[رای دادگاه درباره انتساب اتهام از طریق نگارش نامه (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۲۲۰۰۷۹۹)]] | * [[رای دادگاه درباره انتساب اتهام از طریق نگارش نامه (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۲۲۰۰۷۹۹)]] | ||
* [[رای دادگاه درباره تخریب اموال حین ایراد ضرب و جرح (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۶۹۷۰۰۹۲۰)]] | |||
== انتقادات == | == انتقادات == | ||
بهتر بود قانونگذار برای تضییق دایره شمول این ماده، ویژگیهایی را برای جرم انتسابی ذکر میکرد به نحوی که انتساب جرائم سبکی مانند [[جرائم راهنمایی رانندگی]] خارج از شمول ماده قرار میگرفت، این رویه با رویکرد قانونگذار در قانون مجازات عمومی نیز مطابق است.<ref name=":0"/> | بهتر بود قانونگذار برای تضییق دایره شمول این ماده، ویژگیهایی را برای جرم انتسابی ذکر میکرد به نحوی که انتساب جرائم سبکی مانند [[جرائم راهنمایی رانندگی]] خارج از شمول ماده قرار میگرفت، این رویه با رویکرد قانونگذار در قانون مجازات عمومی نیز مطابق است.<ref name=":0"/> | ||
== مقالات مرتبط == | == مقالات مرتبط == | ||
* [[بررسی فقهی ـ حقوقیِ مباهته رسانهای]] | |||
* [[حکمرانی و تنظیمگری پلتفرمهای ویدئویی در ایران: از منازعه بر سر نهاد متولی تا تعدیل محتوا]] | |||
* [[مسئولیت مدنی ناشی از نقض حریم خصوصی داده ها در فقه امامیه و حقوق موضوعه]] | * [[مسئولیت مدنی ناشی از نقض حریم خصوصی داده ها در فقه امامیه و حقوق موضوعه]] | ||
* [[میزگرد راجع به جرایم مطبوعاتی]] | * [[میزگرد راجع به جرایم مطبوعاتی]] | ||
* [[جستاری بر مسائل حقوقی متاورس با تأکید بر چگونگی حمایت از کودکان]] | * [[جستاری بر مسائل حقوقی متاورس با تأکید بر چگونگی حمایت از کودکان]] | ||
* [[انواع مسؤولیت در جرایم مطبوعاتی با نگاه به تعدادی از دعاوی مطبوعاتی]] | |||
* [[نقض دادرسی عادلانه و ضمانت اجرا کیفری آن از منظر قانون ایین دادرسی کیفری 1392]] | |||
* [[معیارهای تفکیک جواز آزادی بیان از ممنوعیت ارتکاب جرایم علیه حیثیت اشخاص از منظر دادگاه اروپایی حقوق بشر]] | |||
* [[حمایت از حقوق معنوی هنرمندان مجری اثر در حقوق ایران، فرانسه و اسناد بینالمللی]] | |||
* [[مطالعه تطبیقی مسؤولیت مدنی ناشی از نقض حقوق مربوط به شخصیت در رسانهها]] | |||
* [[مبانی، کارکردها و جایگاه اصول اخلاقی حاکم بر تفسیر قضایی در نظام حقوقی ایران]] | |||
* [[معناشناسی حق معنوی در گفتمان حقوقی اسلام و ایران]] | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
| خط ۶۴: | خط ۹۳: | ||
[[رده:مواد قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)]] | [[رده:مواد قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)]] | ||
[[رده:افترا و توهین و هتک حرمت]] | [[رده:افترا و توهین و هتک حرمت]] | ||
{{DEFAULTSORT:ماده 3485}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۵ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۲۳:۳۸
ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): هر کس به وسیله اوراق چاپی یا خطی یا به وسیله درج در روزنامه و جرائد یا نطق در مجامع یا به هر وسیله دیگر به کسی امری را صریحاً نسبت دهد یا آنها را منتشر نماید که مطابق قانون آن امر جرم محسوب میشود و نتواند صحت آن اسناد را ثابت نماید جز در مواردی که موجب حد است به جزای نقدی درجه شش محکوم خواهد شد.
تبصره - در مواردی که نشر آن امر اشاعه فحشا محسوب گردد هر چند بتواند صحت اسناد را ثابت نماید مرتکب به مجازات مذکور محکوم خواهد شد.
مواد مرتبط
- ماده ۶۹۶ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
- ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
- ماده ۱ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری
- ماده ۲۶۹ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴
- ماده ۱۴۰ قانون تعزیرات مصوب ۱۳۶۲
پیشینه
قانونگذار سابقاً در ماده ۲۶۹ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴ جرم افترا را ذکر کرده بود، طبق این ماده افترا صرفاً از طریق اوراق چاپی یا خطی، انتشار اعلان یا اوراق مزبور و نطق در مجامع، قابل تحقق بود، فلذا ارتکاب جرم به وسیله رادیو یا تلویزیون خارج از شمول ماده قرار میگرفت.[۱]
در ماده ۱۴۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۶۲ نیز جرم افترا با ایراد فوق همراه بود که خوشبختانه در قانون تعزیرات سال ۱۳۷۵ با ذکر عبارت «یا به هر وسیله دیگر» این ایراد مرتفع شدهاست.[۲]
نکات تفسیری دکترین ماده 697 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
در این ماده، قانونگذار جرم افترا را بیان میکند که عبارت است از نسبت دادن صریح ارتکاب جرم به دیگری به نحوی که قادر به اثبات صحت آن نباشد.[۳] عنصر مادی این جرم میتواند به دو صورت باشد: ۱- انتساب جرم به دیگری ۲- انتشار جرم انتسابی.[۴] همچنین برای تحقق این جرم لازم است عمل انتسابی، لزوماً دارای عنوان مجرمانه باشد ولی میزان مجازات آن اهمیتی ندارد،[۵] البته برخی دیگر معتقدند چنین تفسیری با روح قانون سازگاری ندارد و انتساب جرائم سبک باید خارج از شمول ماده قرار گیرند.[۶] گفتنی است که اگر مفتری بتواند ارتکاب رفتار مجرمانه توسط شخص را اثبات کند، از مجازات مبری میشود مگر در جرائمی که نشر آن اشاعه فحشا تلقی میشود که در هر حال مفتری به مجازات این ماده محکوم خواهد شد.[۷]
نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 697 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
 | محتوای مندرج در این قسمت توسط هوش مصنوعی تولید شده است. |
- انتساب امور مجرمانه به دیگری از طریق وسایل ارتباطی مختلف نظیر اوراق چاپی و نطق در مجامع، در صورت عدم اثبات صحت آن، جرم محسوب میشود.
- مجازات مقرر برای انتساب امور مجرمانه، در صورت عدم توانایی در اثبات صحت آن، جزای نقدی درجه شش است.
- حتی در صورتی که انتساب امور مجرمانه، ثابت هم شود اما اشاعه فحشا تلقی گردد، مرتکب به مجازات مذکور محکوم میشود.
- این ماده بر مسئولیت افراد در انتشار اطلاعات نادرست و آثار قانونی آن تأکید دارد.
- عدم توانایی در اثبات ادعای مجرمانه مستلزم تحمل مجازات است، مگر آن که ادعا منجر به اجرای حد شود.
رویه های قضایی
- به موجب نظریه مشورتی به شماره 7/304_1378/3/5 بیان حال فرد ستم دیده در مراجع قضایی صالح، اشاعه فحشا محسوب نمی شود.[۸]
- نظریه شماره 7/1402/205 مورخ 1402/09/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره بزه افترا نسبت به اشخاص حقوقی
- نظریه شماره 7/99/1160 مورخ 1399/08/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تنصیف حداقل و حداکثر حبس جرایم قابل گذشت ماده یک قانون کاهش مجازات
- نظریه شماره 7/99/1219 مورخ 1399/09/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم تحقق افترا نسبت به اشخاص حقوقی
- نظریه شماره 7/1401/924 مورخ 1401/09/07 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تعقیب دعوا از طرف ادارات دولتی در جرم توهین به مقامات دولتی
- رای دادگاه درباره ارزش اثباتی شهادت بستگان نسبی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۲۰۰۰۷۹۰)
- رای دادگاه درباره ارزش قضایی شهادت شهود (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۲۷۰۱۴۰۲)
- رای دادگاه درباره ارسال دوجانبه پیامک و بزه مزاحمت تلفنی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۴۱۰۰۱۰۱)
- رای دادگاه درباره ارسال مطالب کذب به ایمیل شخصی شاکی (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۴۱۰۰۸۹۵)
- رای دادگاه درباره ادعای دوشیزه نبودن زوجه در دعوی فسخ نکاح (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۱۴۰۱۳۲۳)
- رای دادگاه درباره ارسال مکاتبات حاوی مطالب مجرمانه به محل خدمت شاکی (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۴۸۰۰۷۹۰)
- نظریه شماره 7/99/842 مورخ 1399/06/24 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره شمول جرایم بند های ماده یک قانون کاهش تحت تبصره ماده ۱۱ همین قانون
- رای دادگاه درباره افترا ناشی از طرح شکایت (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۱۴۰۰۲۰۸)
- رای دادگاه درباره افترا ناشی از طرح شکایت (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۲۳۰۰۰۲۹)
- رای دادگاه درباره افترا ناشی از طرح شکایت (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۳۹۰۰۱۵۳)
- رای دادگاه درباره اعمال مقررات تعدد جرم در جرایم با مجازات های یکسان (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۵۸۰۰۰۱۹)
- رای دادگاه درباره افترا از طریق طرح شکایت (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۲۰۰۱۰۹۰)
- رای دادگاه درباره ایجاد هیاهو و سروصدا در مکان محصور (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۷۰۲۰۱۴۶۵)
- رای دادگاه درباره افترا از طریق طرح شکایت کیفری (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۴۱۰۱۵۳۳)
- رای دادگاه درباره افتراء نبودن شکایت برای احقاق حق (دادنامه شماره )
- رای دادگاه درباره توهین از طریق افترا زدن (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۴۱۰۱۵۰۲)
- رای دادگاه درباره تعدد معنوی جعل و استفاده از داده های رایانه ای مجعول (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۲۲۰۰۸۵۶)
- رای دادگاه درباره تأثیروجود رابطه زوجیت بر مزاحمت تلفنی (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۳۴۰۱۷۶۱)
- رای دادگاه درباره تجدیدنظرخواهی از قرار تعلیق اجرای مجازات (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۴۱۰۰۵۹۶)
- رای دادگاه درباره افترا ناشی از طرح شکایت (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۷۰۳۰۰۴۱۷)
- رای دادگاه درباره تشابه صدای متهم با صدای ضبط شده (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۰۹۰۰۳۵۰)
- رای دادگاه درباره تعقیب شاکی به عنوان مفتری (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۲۰۰۱۲۲۶)
- رای دادگاه درباره تعارض حق دادخواهی با افترا (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۲۳۰۱۴۰۰)
- رای دادگاه درباره تعدد مادی توهین، تهدید و مزاحمت تلفنی (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۳۱۰۱۱۴۶)
- رای دادگاه درباره تعدد مادی توهین، تهدید و مزاحمت تلفنی (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۳۴۰۱۴۴۱)
- رای دادگاه درباره تعارض حق دادخواهی با شکایت افترا (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۲۷۰۱۴۵۳)
- رای دادگاه درباره تصرف در مال مشاع (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۹۰۰۲۸۱)
- رای دادگاه درباره تعدد معنوی تهمت و نشر اکاذیب (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۴۲۰۰۳۳۵)
- رای دادگاه درباره تعارض حق دادخواهی و شکایت افترا (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۲۰۰۰۴۹۵)
- رای دادگاه درباره افترا و طرح شکایت (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۶۹۷۰۰۴۵۵)
- رای دادگاه درباره افترای زوجه نسبت به زوج در جلسه مصالحه (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۴۸۰۰۴۱۲)
- رای دادگاه درباره اقدام به شکایت در مقام احقاق حق (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۳۹۰۰۳۲۰)
- رای دادگاه درباره افترای ناشی از طرح شکایت (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۲۷۰۰۳۲۳)
- رای دادگاه درباره افترای ناشی از طرح شکایت کیفری (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۰۹۰۰۸۱۶)
- رای دادگاه درباره افترای ناشی از طرح شکایت کیفری (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۲۲۰۰۷۵۶)
- رای دادگاه درباره افترای ناشی از طرح شکایت کیفری (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۷۰۱۰۰۴۹۹)
- رای دادگاه درباره افترای ناشی از طرح شکایت کیفری (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۱۴۰۰۸۳۰)
- رای دادگاه درباره انتساب عدم بکارت به همسر (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۴۲۰۰۸۷۵)
- رای دادگاه درباره انتساب اتهام از طریق نگارش نامه (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۲۲۰۰۷۹۹)
- رای دادگاه درباره تخریب اموال حین ایراد ضرب و جرح (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۶۹۷۰۰۹۲۰)
انتقادات
بهتر بود قانونگذار برای تضییق دایره شمول این ماده، ویژگیهایی را برای جرم انتسابی ذکر میکرد به نحوی که انتساب جرائم سبکی مانند جرائم راهنمایی رانندگی خارج از شمول ماده قرار میگرفت، این رویه با رویکرد قانونگذار در قانون مجازات عمومی نیز مطابق است.[۵]
مقالات مرتبط
- بررسی فقهی ـ حقوقیِ مباهته رسانهای
- حکمرانی و تنظیمگری پلتفرمهای ویدئویی در ایران: از منازعه بر سر نهاد متولی تا تعدیل محتوا
- مسئولیت مدنی ناشی از نقض حریم خصوصی داده ها در فقه امامیه و حقوق موضوعه
- میزگرد راجع به جرایم مطبوعاتی
- جستاری بر مسائل حقوقی متاورس با تأکید بر چگونگی حمایت از کودکان
- انواع مسؤولیت در جرایم مطبوعاتی با نگاه به تعدادی از دعاوی مطبوعاتی
- نقض دادرسی عادلانه و ضمانت اجرا کیفری آن از منظر قانون ایین دادرسی کیفری 1392
- معیارهای تفکیک جواز آزادی بیان از ممنوعیت ارتکاب جرایم علیه حیثیت اشخاص از منظر دادگاه اروپایی حقوق بشر
- حمایت از حقوق معنوی هنرمندان مجری اثر در حقوق ایران، فرانسه و اسناد بینالمللی
- مطالعه تطبیقی مسؤولیت مدنی ناشی از نقض حقوق مربوط به شخصیت در رسانهها
- مبانی، کارکردها و جایگاه اصول اخلاقی حاکم بر تفسیر قضایی در نظام حقوقی ایران
- معناشناسی حق معنوی در گفتمان حقوقی اسلام و ایران
منابع
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص). چاپ 7. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 357404
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات). چاپ 1. ققنوس، 1382. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 611488
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات). چاپ 1. ققنوس، 1382. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 611508
- ↑ ایرج گلدوزیان. حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی). چاپ 13. دانشگاه تهران، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 427400
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ حسین میرمحمدصادقی. حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص). چاپ 7. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 357444
- ↑ حسین آقایی نیا. حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص- شخصیت معنوی). چاپ 4. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 533900
- ↑ ایرج گلدوزیان. حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی). چاپ 13. دانشگاه تهران، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 427404
- ↑ سیدعلیرضا میرکمالی و سحر صالح احمدی. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (جلد دوم). چاپ 4. گالوس، 1400. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6320372