ماده ۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی

از ویکی حقوق
نسخهٔ تاریخ ‏۱۳ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۲۷ توسط Itbot (بحث | مشارکت‌ها)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

ماده ۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی: در موارد زیر خوانده می‌تواند ضمن پاسخ نسبت به ماهیت دعوا ایراد کند:

  1. دادگاه صلاحیت نداشته باشد.
  2. دعوا بین همان اشخاص در همان دادگاه یا دادگاه هم عرض دیگری قبلاً اقامه شده و تحت رسیدگی باشد یا اگر همان دعوا نیست دعوایی باشد که با ادعای خواهان ارتباط کامل دارد.
  3. خواهان به جهتی از جهات قانونی از قبیل صغر، عدم رشد، جنون یا ممنوعیت از تصرف در اموال در نتیجه حکم ورشکستگی، اهلیت قانونی برای اقامه دعوا نداشته باشد.
  4. ادعا متوجه شخص خوانده نباشد.
  5. کسی که به عنوان نمایندگی اقامه دعوا کرده از قبیل وکالت یا ولایت یا قیمومت و سمت او محرز نباشد.
  6. دعوای طرح شده سابقاً بین همان اشخاص یا اشخاصی که اصحاب دعوا قائم مقام آنان هستند، رسیدگی شده نسبت به آن حکم قطعی صادر شده باشد.
  7. دعوا بر فرض ثبوت، اثر قانونی نداشته باشد از قبیل وقف و هبه بدون قبض.
  8. مورد دعوا مشروع نباشد.
  9. دعوا جزمی نبوده بلکه ظنی یا احتمالی باشد.
  10. خواهان در دعوای مطروحه ذی‌نفع نباشد.
  11. دعوا خارج از موعد قانونی اقامه شده باشد.

مواد مرتبط

توضیح واژگان

ایراد: ایراد در لغت به مفهوم وارد ساختن، چیزی را بر سر کسی وارد کردن، می‌باشد و در حقوق به منزله سدی است که معمولاً به‌طور موقت در جریان رسیدگی به دعوا قرار می‌گیرد.[۱] ذی‌نفع: یکی از شرایط اقامه دعوا این است که در صورت صدور حکم علیه طرف دیگر نفعی به خواهان برسد.[۲]

پیشینه

در ماده ۱۹۸ قانون سابق پیش‌بینی شده بود که مدعی علیه می‌توانست در زمان طرح ایراد عدم احراز سمت بدون آنکه پاسخ مدعی را بدهد، ایراد کند اما در ماده ۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی جدید خوانده می‌تواند ضمن پاسخ به ماهیت دعوی ایراد کند که پاسخگویی به شخصی که سمتش از نظر خوانده ایراد دارد، منطقی به نظر نمی‌رسد.[۳]

نکات تفسیری دکترین

ایرادات ماده ۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی دسته‌ای از امور اتفاقی است که اصولاً موجب وقفه موقت در جریان رسیدگی دعوا می‌شود.[۴]

در مورد این که آیا آرای صادره از مراجع غیر صالح دارای اعتبار امر قضاوت شده می‌باشد یا خیر دو نظر وجود دارد: عده‌ای معتقدند که در صورت عدم صلاحیت مرجع (خواه ذاتی، خواه محلی) رأی دادگاه مبنای اعتبار نمی‌باشد، اما نظر دوم این است که صدور رأی از مرجع غیر صالح نیز دارای اعتبار امر قضاوت شده می‌باشد.[۵] زیرا اعتبار امر قضاوت شده قاعده می‌باشد و عدم اجرای آن نیازمند نص صریح در قانون می‌باشد و چنین نصی وجود ندارد.[۶]

نکات توضیحی

فاقد اثر قانونی دانستن دعوا، مستلزم ارزیابی ادعا در کنار خواسته است. از اینرو برای نمونه، اگر خواهان ادعا کند که صرفاً ایجاب و قبول هبه بین او و خوانده صورت گرفته، اما خواسته‌اش از دادگاه صدور حکم به تأیید فسخ قراردادی باشد که هبه شرط ضمن عقد آن است، باید گفت که دعوا بر فرض ثبوت، دارای اثر قانونی است. در مقابل، برای مثال اگر فروشنده با این ادعا که خریدار از پرداخت ثمن خودداری می‌کند، دعوای اعالم بطلان بیع را مطرح کند، ارزیابی ادعا در کنار خواسته سبب می‌شود که گفته شود دعوا بر فرض ثبوت، فاقد اثر قانونی است.[۷]

سوابق و مستندات فقهی

علما برای شنیدن دعوی مدعی شرایطی را ذکر کرده‌اند:

  1. مدعی باید دارای شرایط تکلیف مثل بلوغ و عقل باشد.
  2. دارای رشد و تشخیص باشد.
  3. بر آنچه ادعا می‌کند سلطه و ولایت داشته باشد.
  4. ادعای او از نظر عقل و عرف ممکن باشد.
  5. ادعایی صریح در مستحق بودن مدعی داشته باشد.
  6. ادعای او جزمی باشد.[۸]

مصادیق و نمونه ها

مثلاً در دعوای فرد محجور، خوانده می‌گوید دعوی خواهان را وقتی پاسخ خواهد داد که ولی یا قیم طرح دعوی کنند. [۹]

نکات توصیفی هوش مصنوعی

  1. امکان ایراد خوانده به صلاحیت دادگاه در رسیدگی به دعوا
  2. قبلاً اقامه شدن دعوا بین همان اشخاص در دادگاه هم‌عرض
  3. در جریان بودن دعوای مرتبط دیگر همزمان با این دعوا
  4. عدم اهلیت قانونی خواهان به دلایل قانونی مثل صغر یا جنون
  5. عدم توجه ادعا به شخص خوانده
  6. احراز نشدن سمت نماینده خواهان مثل وکالت یا قیمومت
  7. وجود حکم قطعی قبلی در دعوا بین همان اشخاص
  8. بی‌اثر بودن قانونی دعوا حتی در صورت اثبات
  9. مشروع نبودن موضوع دعوا
  10. ظنی یا احتمالی بودن دعوای مطرح شده
  11. عدم ذی‌نفع بودن خواهان در دعوا
  12. اقامه دعوا خارج از زمان قانونی تعیین شده

رویه های قضایی

پایان نامه و رساله های مرتبط

مقالات مرتبط

منابع

  1. ↑ سیدحمیدرضا طباطبایی. ایراد به عنوان دفاع خوانده در دادرسی مدنی. چاپ 1. جنگل، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2497592
  2. ↑ عباس زراعت و محمدرضا معین. مقدمه علم حقوق (کلیات). چاپ 1. جنگل، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1283272
  3. ↑ سیدحمیدرضا طباطبایی. ایراد به عنوان دفاع خوانده در دادرسی مدنی. چاپ 1. جنگل، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2497168
  4. ↑ احمد متین دفتری. آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد دوم). چاپ -. مجمع علمی و فرهنگی مجد، -.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2508652
  5. ↑ ناصر کاتوزیان. حقوق مدنی (جلد اول) (قواعد عمومی قراردادها). چاپ 5. شرکت سهامی انتشار، 1380.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2445820
  6. ↑ علی عباس حیاتی. آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 2. میزان، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1245716
  7. ↑ السان, مصطفی; بهرامی, احسان; هاشمی, سید رضا (1402). "دعوای فاقد اثر قانونی". مطالعات حقوق خصوصی. 53 (3): 397–419. doi:10.22059/jlq.2024.360980.1007777. ISSN 2588-5618.
  8. ↑ قدرت اله مشایخی. قاعده‌های فقهی. چاپ 2. سمت، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 720948
  9. ↑ سیدحمیدرضا طباطبایی. ایراد به عنوان دفاع خوانده در دادرسی مدنی. چاپ 1. جنگل، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2497592
برگرفته از «https://wikihoghoogh.net/w/index.php?title=ماده_۸۴_قانون_آیین_دادرسی_مدنی&oldid=425687»