ماده ۶۲۶ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

ماده ۶۲۶ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): کج ‌شدن و خمیدگی‌ گردن در اثر شکستگی در صورت عدم بهبودی و باقی ماندن این حالت موجب دیه کامل و در صورت بهبودی و زوال حالت خمیدگی و کج ‌شدگی موجب ارش است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

این ماده ناظر به جنایت بر قسمتی از بدن است که فاصله میان تنه انسان و سر را با هفت مهره متصل نموده است، ستون مهره مورد بحث از پایین جمجمه آغاز شده و در طول گردن و تنه ادامه می یابد. به جنایت مورد بحث در این ماده «صعر» نیز گفته می شود، صعر در لغت به معنای دردی است که شتر در اثر ابتلا به آن، دچار کج شدگی گردن می شود.

پیشینه

ماده 412 قانون مجازات اسلامی، سابقاً در این خصوص وضع شده بود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

بر اساس این ماده، شکستگی گردن چنانچه منجر به کج شدن آن شود، به طوری که این کج شدگی حتی بعد از معالجه نیز باقی بماند و موجب زوال انعطاف گردن شود، در حدی که مجنی علیه قادر به چرخاندن گردن خود نباشد، موجب دیه کامل است، لذا به موجب نص صریح، شکستگی گردن در صورتی موجب دیه کامل است که بعد از معالجه نیز کج باقی بماند. این کج ماندن و منحرف شدن گردن را «صعر» گفته اند. در فرض فوت شخص به این سبب نیز در خصوص جنایت نخست باید دیه کامل و در باب جنایت ثانی ناشی از جنایت نخست، گروهی قائل به ارش شده اند.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

مستند شرعی این ماده را روایتی از پیامبر (ص) دانسته اند.

سوابق فقهی

برخی از فقها معتقدند اگر در اثر شکستگی استخوان گردن، عیبی و کجی باقی نماند و درمان شود، باید چهل دینار پرداخته شود. در فرض شکافتگی نیز دیه آن معادل چهار پنجم شکستگی آن یعنی سی و دو دینار می باشد. برخی از فقها معتقدند در صعر به دلیل عدم زوال منفعت یا زیبایی، باید قائل به حکومت شد نه دیه کامل. برخی از فقها حالتی را که شکستگی گردن، مانع از فرو بردن لقمه شود نیز موجب دیه کامل دانسته اند. برخی دیگر نیز جنایت بر گردن را در فرضی که دچار کج شدگی گردن و نیز منع بلع غذا شود، موجب دیه کامل دانسته اند و در فرض رفع عیب، ارش را ثابت می دانند. گروهی از فقها نیز بیان نموده اند دیه کامل در صورتی به مجنی علیه تعلق می گرد که بر اثر جنایت بر گردن، علاوه بر کج شدن آن دست مجنی علیه نیز به پشت برگردد، در غیر این صورت دیه جنایت باید به نظر حاکم تعیین گردد، چرا که چنین جنایتی صرفاً موجب از میان رفتن زیبایی شده است و تفویت منفعتی روی نداده است.

رویه های قضایی

به موجب نظریه مشورتی 7170/7_1374/11/19 مطلق شکستن استخوان گردن بدون اینکه منتهی به کج شدن آن شود، مستوجب ارش است.

مقالات مرتبط

• یکسان‌انگاری جدا شدن جزئی از استخوان با شکستگی آن در قانون مجازات اسلامی
• دیه شکستگی استخوان بینی در فقه و قانون مجازات اسلامی مصوب 1392: تقابلی میان رویکرد تنظیر و تقدیر