ماده ۵۲۷ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

ماده ۵۲۷ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): هرگاه دو نفر بر اثر برخورد بی‌ واسطه با یکدیگر کشته شوند یا آسیب ببینند، چنانچه میزان تأثیر آنها در برخورد، مساوی باشد در مورد جنایت شبه‌ عمدی نصف دیه هر کدام از مال دیگری و در مورد خطای ‌محض نصف دیه هر کدام به ‌وسیله عاقله دیگری پرداخت می‌ شود و اگر تنها یکی از آنها کشته شود یا آسیب ببیند، حسب مورد عاقله یا خود مرتکب، نصف دیه را باید به مجنی‌‌ علیه یا اولیاء ‌دم او بپردازند.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۵۲۶ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)
• ماده ۵۲۸ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

توضیح واژگان

قید «دو نفر» در این ماده، موضوعیت نداشته و ممکن است تعداد برخورد کنندگان بیشتر از دو نفر نیز باشد.

نکات تفسیری دکترین ماده 527 قانون مجازات اسلامی (1392)

حکم ماده فوق، مربوط به حالتی است که دو نفر در حال حرکت و بر اثر تصادم با یکدیگر برخورد نموده باشند، در هر صورت ماده فوق را گروهی منحصر به وقوع نتیجه مرگ ندانسته و سایر جنایات را نیز مشمول این ماده می دانند، در خصوص این ماده، عده ای معتقدند اگر جنایت موجب کشته شدن یکی از طرفین شود و قتل نیز شبه عمد یا خطای محض باشد، حسب مورد طرف دیگر یا عاقله او باید نصف دیه مقتول را پرداخت کند. این تصادم ممکن است از سوی هر دو طرف یا یکی از آن ها به شکل خطای محض باشد. اگر برخورد از سوی یکی از طرفین به صورت خطای محض و از سوی دیگری به صورت شبه عمد باشد، هر یک را باید تابع احکام خاص خود دانست.

گروهی معتقدند در حالتی که دو فرد بالغ با یکدیگر برخورد کنند و این برخورد به عمد بوده و منجر به هلاکت هر دو شود، اگر قصد قتل نداشته باشند و اقدام آن ها نیز نوعاً کشنده نبوده باشد، هریکی مسئول پرداخت نیمی از دیه دیگری است، لذا باید ورثه هر یک نیمی از دیه مورث خود را از ورثه دیگری دریافت کند و نیم دیگر دیه نیز ساقط می شود، زیرا نیمی از تلف مستند به فعل خود مورث و نیم دیگر آن مستند به فعل طرف دیگر است، منتها باید این حالت را از مصادیق تهاتر دانست و لذا نیازی به پرداخت چیزی از دارایی هیچ یک از آن ها به طرف دیگر نمی باشد.

نکات توضیحی ماده 527 قانون مجازات اسلامی (1392)

گروهی دیگر معتقدند حکم تصادفات منجر به دیگر صدمات بدنی را باید بر اساس احکام کلی جرایم شبه عمد و خطای محض صادر نمود.مسئولیت دو طرف را گروهی از مصادیق مسئولیت تضامنی دانسته اند.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

مستند شرعی این ماده را گروهی روایتی از امام کاظم (ع) می دانند.

سوابق فقهی

برخی از فقها بیان نموده اند هرگاه دو نفر انسان آزاد با هم برخورد کنند و بمیرند، ورثه هر یک نیمی از دیه مورث خود را دریافت می کند و نیم دیگر آن ساقط خواهد شد.

انتقادات

گروهی معتقدند مفاد این ماده با برخی دیگر از مواد قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 در تعارض بوده و موجبات سردرگمی محاکم را در صدور رأی پدید خواهد آورد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 527 قانون مجازات اسلامی (1392)

1. در برخورد دو نفر با یکدیگر که منجر به کشته شدن یا آسیب دیدن هر دو شود، مسئولیت پرداخت نصف دیه بر عهده هر کدام است.
2. در جنایت شبه‌ عمدی، هر فرد نصف دیه خود را به دیگری پرداخت می‌کند.
3. در خطای‌ محض، پرداخت نصف دیه به عهده عاقله هر فرد است.
4. اگر در برخورد تنها یکی از دو نفر کشته یا آسیب ببیند، مسئولیت پرداخت نصف دیه بر عهده عاقله یا خود فرد (حسب مورد) است.
5. در صورت زنده بودن مجنی‌ علیه، دیه به او پرداخت می‌شود و در صورت فوت، دیه به اولیاء دم او پرداخت می‌شود.
6. تشخیص میزان تاثیر طرفین در برخورد بسیار مهم است و مبنای پرداخت دیه قرار می‌گیرد.

مقالات مرتبط

• تحولات مسئولیت مدنی ناشی از فعل زیان بار تعدد اسباب در قانون مجازات اسلامی جدید 1392
• تحلیل اقتصادي ارکان مسئولیت مدنی ناشی از حوادث رانندگی
• رابطه سببیت در مسئولیت ناشی از بیاحتیاطی؛ نگاهی تطبیقی به حقوق مسئولیت مدنی ایران و انگلستان
• تسریع در ورود خسارت
• تقسیم مسؤلیت مدنی
• نقش تقصیر در مسئولیت مدنی و مقایسه آن با حقوق کامن لا
• نظریه «آخرین فرصت اجتناب از ضرر» در حقوق ایران؛ با نگاهی به کامن لا و نظام فقهی
• جبران خسارت ناشی از صدمات بدنی در حقوق ایران و انگلیس