ماده ۲۰۹ قانون مجازات اسلامی

ماده ۲۰۹ قانون مجازات اسلامی: هرگاه در دعاوی مالی مانند دیه جنایات و همچنین دعاویی که مقصود از آن مال است مانند جنایت خطایی و شبه عمدی موجب دیه، برای مدعی خصوصی امکان اقامه بینه شرعی نباشد، وی می‌تواند با معرفی یک شاهد مرد یا دو شاهد زن به ضمیمه یک سوگند، ادعای خود را فقط از جنبه مالی اثبات کند.

تبصره ـ در موارد مذکور در این ماده، ابتداء شاهد واجد شرایط شهادت می‌دهد و سپس سوگند توسط مدعی اداء می‌شود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۲۰۸ قانون مجازات اسلامی
• ماده ۲۱۰ قانون مجازات اسلامی

نکات تفسیری دکترین ماده 209 قانون مجازات اسلامی

ماده فوق را برخی از نویسندگان استثنایی بر قاعده "البینة علی المدعی و الیمین علی المنکر" دانسته‌اند. همچنین گروهی بر این باورند که قسم مدعی در این مورد مربوط به اطمینان وی به ارتکاب جرم می‌باشد، نه لزوماً شاهد بودن وی به ارتکاب جرم از سوی متهم.

سوابق و مستندات فقهی

سوابق و مستندات فقهی

مستند فقهی این ماده را پاره ای از روایات دانسته‌اند.

سوابق و مستندات فقهی

مشهور فقها گفته‌اند هرگاه سوگند قبل از ادای شهادت باشد اثری بر آن مترتب نمی‌شود، اما این نظر با اشکال روبه روست، چون در هیچ‌یک از روایات، مقدم شدن شهادت بر سوگند بیان نشده‌است و تنها به لزوم هر دو اشاره شده‌است و مقدم شدن لفظی شهادت در روایات، به معنای اعتبار و لزوم آن نیست تا جایی که در برخی روایات، مقدم شدن سوگند بر شهادت آمده‌است، هرچند این روایات ضعیف هستند، ممکن است گفته شود ترتیب بیان شده در روایات هرچند دلالتی بر اعتبار تقدیم شهادت بر سوگند ندارند اما اطلاقی در روایات دیده نمی‌شود بلکه قدر متیقن آن است که حق در صورتی با سوگند ثابت مشود که قبل از آن شهادت داده شده باشد اما عکس این مطلب صحیح نیست.برخی از فقها بیان داشته‌اند اثبات دعوی از طریق شهادت یک شاهد و ضمیمه یک سوگند تنها اختصاص به مواردی دارد که امکان اثبات به وسیله بینه وجود داشته باشد. همچنین به باور گروهی از فقها چنانچه پس از شهادت شاهد، مدعی نیز سوگند یاد کند، و سپس بعد از صدور حکم حاکم، شاهد از شهادت خود رجوع نماید، مکلف است نیمی از مال را به مدعی علیه پرداخت نماید.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 209 قانون مجازات اسلامی

1. موضوع ماده درباره دعاوی مالی و ادله اثبات ادعا در این دعاوی است.
2. مدعی خصوصی در دعاوی مالی می‌تواند از شاهد و سوگند برای اثبات ادعای خود استفاده کند.
3. برای اثبات ادعای مالی، می‌توان یک شاهد مرد یا دو شاهد زن به همراه سوگند ارائه داد.
4. این روش اثبات صرفاً جنبه مالی ادعا را پوشش می‌دهد و نه جنبه‌های غیرمالی.
5. ابتدا شاهدان باید شهادت دهند و پس از آن مدعی سوگند یاد می‌کند.
6. شرایط شاهدان باید مطابق با شرایط شهادت در قانون باشد.

رویه های قضایی

• نظریه شماره 7/1401/155 مورخ 1401/07/06 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

به موجب نظریه ۷/۹۴/۳۱۰۱–۱۳۹۴/۱۱/۷ اداره حقوقی قوه قضاییه دادسرا فقط حق استماع سوگند در موارد مصرحه قانونی را دارد که این موارد نیز ارتباطی به ادله اثبات دعوی ندارند لذا سوگند به عنوان دلیل اثبات دعوی باید فقط در دادگاه اقامه شود.

• رای دادگاه درباره تخفیف مجازات به دلیل گذشت شاکی پس از صدور حکم قطعی (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۱۹۰۱۱۵۹)
• نظریه شماره ۷/۱۴۰۲/۸۰۲ مورخ ۱۴۰۳/۰۲/۱۱ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اجرای قسامه و سوگند

مقالات مرتبط

• مقایسه سوگند جزایی با سایر ادله اثبات جرائم
• جرم آدمربایى و مخفى کردن دیگرى