ماده ۵۲۴ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

ماده ۵۲۴ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): هرگاه کسی که سوار حیوان است آن را در معابر عمومی یا دیگر محل‌ های غیرمجاز متوقف نماید در مورد تمام خسارت‌ هایی که آن حیوان وارد می‌ کند و مستند به فعل شخص مزبور می‌ باشد ضامن است و چنانچه مهار حیوان در دست دیگری باشد مهارکننده به ترتیب فوق ضامن است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

نکات توضیحی تفسیری دکترین

توقف حیوان در محلی غیر مجاز را عده ای به خودی خود نوعی رفتار تقصیر آمیز دانسته اند که باید ضمان آور تلقی شود، همچنین بستن حیوان در محل هایی که احتمال ورود ضرر به دیگران در آن متصور است نیز باید مصداقی از رفتار ضمان آور تلقی شود، از همین رو ماده فوق نیز به گونه ای وضع شده است که تکلیف و وظیفه مراقبت را بر عهده مالک حیوان نهاده است، عده ای حکم این ماده را مختص حالتی می دانند که کسی بر حیوانی سوار باشد و حیوان نیز در حالت سکون در خیابان ایستاده و متعرض کسی نیز نشده باشد، البته توقف در محل های مجاز را حقوقدانان امری مشروع دانسته اند.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

مستند شرعی این ماده را پاره ای از روایات دانسته اند.

سوابق فقهی

برخی از فقها علاوه بر راکب، صاحب حیوان را نیز در فرض فوق، مسئول می دانند.

گروهی دیگر از فقها نیز بیان نموده اند وقتی کسی سوار حیوانی است،اگر آن حیوان به کسی آسیبی بزند، سوار را باید ضامن دانست، مشروط بر آنکه این آسیب با دست های حیوان بوده باشد، لکن نسبت به آسیب های وارده از سوی سر حیوان، میان فقها اختلاف نظر وجود دارد و برخی ضمان سوار را در این حالت نیز پذیرفته اند اما در خصوص جنایت با پاهای حیوان، قائل به حکم خسارات وارده با دست های او هستند. گروهی بیان نموده اند که اگر حیوانی چون اسب در هنگام سواری در یک جاده ی خاکی، با پای خود سنگی درشت را پرت کند، سوار را باید ضامن دانست، چرا که او به درستی حیوان را حفاظت ننموده است.

در خصوص آسیب هایی که ممکن است در طول روز به مزارع افراد وارد شود، گروهی از فقها بیان نموده اند که با توجه به لزوم نگهداری از مزارع در روز توسط صاحبان آنها، آسیب های مالی وارده از سوی چهارپایان به این مزارع در روز اگر بدون عمد باشد ضمان آور نیست، اما آسیب های مورد بحث چنانچه در طول شب بوده باشد، موجب ضمان صاحب چهارپا خواهد بود. این ضمان در صورتی که صاحب حیوان در کنار او ایستاده بوده باشد یا پشت سر او راه برود نیز جاری است.

مصادیق و نمونه ها

گروهی بیان نموده اند که سوارکاری که اسب خود را در محلی مانند بزرگراه رها می کند، خود مسئول خطر های ایجاد شده است.

مقالات مرتبط

• رابطه سببیت در مسئولیت ناشی از بیاحتیاطی؛ نگاهی تطبیقی به حقوق مسئولیت مدنی ایران و انگلستان
• نظریه «آخرین فرصت اجتناب از ضرر» در حقوق ایران؛ با نگاهی به کامن لا و نظام فقهی