ماده ۵۱۰ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

ماده ۵۱۰ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): هرگاه شخصی با انگیزه احسان و کمک به دیگری رفتاری را که به جهت حفظ مال، جان، عرض یا ناموس او لازم است، انجام دهد و همان عمل موجب صدمه و یا خسارت شود در صورت رعایت مقررات قانونی و نکات ایمنی، ضامن نیست.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

ماده فوق در خصوص قاعده احسان وضع شده است، به موجب این قاعده، هر گاه کسی با انگیزه خدمت به دیگری، ضرری را به وی وارد کند، نباید وی را مسئول خسارات وارده دانست.

پیشینه

سابقاً ماده 341 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1370)، در این خصوص وضع شده بود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

به نظر می رسد بر مبنای قاعده احسان می توان چنین استدلال نمود که اگر کسی کار نیکی انجام دهد و این عمل او بدون تعدی و تفریط موجب زیانی شود، نباید او را مسئول دانست، به عبارت دیگر اگرچه به موجب اصل کلی، عامل خسارت باید اقدام به جبران خسارت وارده نماید، اما در فرض وجود حسن نیت در ارتکاب عملی نظیر مراقبت یا خدمت مالی یا حیثیتی، اقدام کننده را نباید ضامن دانست،لذا در چنین حالتی امکان اقامه دعوی از سوی زیان دیده وجود ندارد.

رویه های قضایی

بر اساس نظریه مشورتی شماره 1692/7-1373/3/3، لازم است میان قصد و انگیزه قائل به تفکیک و تمایز بود، لذا اگرچه جرایم عمدی منوط به وجود قصد می باشند، اما انگیزه در وقوع جرم بی تاثیر بوده و صرفا می تواند از جهات تخفیف یا تشدید مجازات به شمار آید.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

مستند قاعده احسان را علاوه بر مبانی عقلی، مبانی روایی و قرآنی نیز دانسته اند،2073832 از جمله آیات مورد استناد در این باب، آیه 19 سوره توبه است.