ماده ۲۷ قانون مجازات اسلامی

ماده ۲۷ قانون مجازات اسلامی: مدت حبس ‌از روزی آغاز می‌ شود که محکوم‌، به موجب حکم قطعی لازم‌ الاجراء حبس می‌ گردد. در صورتی‌ که فرد، پیش از صدور حکم به‌ علت اتهام یا اتهاماتی که در پرونده مطرح بوده بازداشت شده باشد، مدت بازداشت قبلی در حکم محاسبه می‌ شود. در صورتی ‌که مجازات مورد حکم، شلاق تعزیری یا جزای نقدی باشد، هر روز بازداشت، معادل سه ضربه شلاق یا یک میلیون (000 /000 /1) ریال است. چنانچه مجازات متعدد باشد به‌ ترتیب نسبت به حبس، شلاق و جزای نقدی محاسبه می‌ گردد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

منظور از «بازداشت» در این ماده، صرفا بازداشت ناشی از صدور قرار بازداشت موقت نیست، بلکه اگر سایر قرار های تأمین کیفری مانند قرار وثیقه یا قرار کفالت نیز منتهی به بازداشت متهم شوند، قابل محاسبه در حکم نهایی خواهد بود. ولی در هر حال مدت تحت نظر بودن متهم در محکومیت لحاظ نخواهد شد.

پیشینه

سابقا قانونگذار در ماده 17 قانون مجازات عمومی مصوب 1352، احتساب بازداشت قبلی متهم را در محکومیت به حبس و جزای نقدی الزامی دانسته بود. در ماده 12 قانون راجع به مجازات اسلامی مصوب 1361، این مورد از موارد تخفیف مجازات و به اختیار دادگاه قرار داده شد. قانون مجازات اسلامی مصوب 1370، با الزامی دانستن این حکم در ماده 18 موارد شمول آن را منحصر در مجازات های حبس تعزیری و بازدارنده نمود. همچنین گفتنی است که به موجب ماده 295 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1378، بازداشت متهم در فاصله بین صدور حکم تا قطعی شدن آن نیز در میزان حبس قابل احتساب بود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

در این ماده، نحوه احتساب بازداشت قبلی در حکم نهایی متهم بیان شده است، به این نحو که اگر متهم قبل از صدور حکم قطعی به دلایلی در بازداشت قرار داشته و سپس به حبس، جزای نقدی یا شلاق محکوم شود، مدت بازداشت از محکومیت کسر خواهد شد. موارد شمول این ماده، منحصر در مجازات های تعزیری (غیر منصوص شرعی) است. بنابراین بازداشت قبلی متهم در محکومیت به حدود، قصاص، دیات یا تعزیرات منصوص شرعی قابل محاسبه نخواهد بود.

رویه های قضائی

• اداره حقوقی قوه قضائیه در نظریه شماره 7/6391 مورخ 1378/09/02 در خصوص دایره شمول این ماده بیان داشته: کسر بازداشت قبلی در ارتباط با جرائم تعزیری و بازدارنده است و شامل حدود و قصاص نمیشود.
• هیات عمومی دیوان عالی کشور در رای وحدت رویه شماره 654 مورخ 1380/07/10 اظهار داشته: حبس و جزای نقدی از نوع مجازات های تعزیری و بازدارنده هستند عدم محاسبه و مرعی ندانستن ایام بازداشت قبلی، برخلاف حقوق و آزادی های فردی است؛ علیهذا به حکم تبصره ماده 18 کسر مدت بازداشت از محکومیت به جزای نقدی و احتساب و تبدیل آن به جزای نقدی قانونی است.
• اداره حقوقی قوه قضائیه در نظریه مشورتی شماره 7/10129 مورخ 1380/10/29 اظهار داشته: رای وحدت رویه شماره 654، به محکومیت های قبل از صدور آن نیز قابل تسری است زیرا در این رای بین محکومیت های قبل و بعد از صدور آن تفکیکی ملاحظه نمیشود.
• نظریه شماره 1151/95/7 مورخ 1395/05/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/99/1374 مورخ 1399/10/09 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره نحوه احتساب بازداشت قبلی متهم
• رای وحدت رویه شماره 770 مورخ 1397/4/26 هیات عمومی دیوان عالی کشور

مواد مرتبط

ماده 255 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 515 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 516 قانون آیین دادرسی کیفری