ماده ۵۹۳ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

ماده ۵۹۳ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): شکستن استخوان بینی در صورتی ‌که موجب فساد بینی و از بین ‌رفتن آن شود، دیه کامل دارد و چنانچه بدون عیب و نقص اصلاح شود موجب یک ‌دهم دیه کامل و اگر با عیب و نقص بهبود پیدا کند، موجب ارش است. در کج ‌شدن بینی یا شکستن استخوان بینی که منجر به فساد آن نشود، ارش ثابت می‌ شود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

پیشینه

سابقاً ماده 382 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1370)، در این خصوص وضع شده بود، این ماده، جایگزین ماده 91 قانون دیات مصوب 1361 شده بود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

دیه از بین بردن بینی، معادل با دیه کامل است، با توجه به اینکه این از بین بردن می تواند به شیوه های مختلف از جمله فاسد نمودن آن نیز روی دهد، باید برای چنین حالتی نیز قائل به دیه کامل بود، منتها در خصوص لزوم پرداخت یک دهم دیه کامل در فرض جبران بدون عیب شکستگی استخوان بینی، عده ای به اجماع فقها استناد کرده اند،تعیین مصادیق انحراف و فساد را باید به عهده کارشناس این امر قرار داد. گروهی معتقدند شکستن بینی را نباید مصداق انحصاری این ماده دانست، بلکه باید هر عملی را که منتهی به فساد بینی شود و برای آن نیز دیه تعیین نشده باشد، از مصادیق عنصر مادی جرم فوق الذکر تلقی کرد، البته به نظر می رسد در خصوص مفهوم فساد بینی، میان حقوقدانان، اختلاف نظر و تردید وجود دارد.

نکات توضیحی

گروهی معتقدند فاسد کردن بینی به وسیله شکستن، در فرض عدم امکان درمان، موجب دیه معادل 100 نفر شتر است.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

برخی از فقها بیان کرده اند که اگر استخوان بینی شکسته و منتهی به فساد و از بین رفتن آن شود، موجب دیه کامل است، این نظر را گروهی خالی از اشکال ندانسته اند، اما اگر منتهی به فساد نشود و سالم و بی عیب هم جوش بخورد، موجب صد دینار است. گروهی از فقها معتقدند دیه شکستگی بینی اگر علاج نشود معادل با دویست دینار و در فرض علاج و درمان، صد و شصت دینار است. گروهی از فقها نیز بیان نموده اند که اگر استخوان بینی بشکند، موجب صد دینار دیه است و در فرض شکستن و عدم امکان درمان، باید قائل به صد دینار دیه و نیز ارش برای عیب ایجاد شده بود.

رویه های قضایی

• به موجب نظر یکی از نشست های قضایی، شکستگی بینی اگر منجر به فساد بینی شود، چه اصلاح بشود چه نشود، موجب دیه کامل است. از سوی دیگر بر اساس نظر کمیسیون در یکی دیگر از نشست های قضایی، شکستگی بینی که با عیب جوش بخورد، موجب یک پنجم دیه بینی است. به موجب رأی وحدت رویه 40-63/9/26 نیز شکستگی استخوان بینی دارای دیه خاص است. همچنین به موجب نظریه مشورتی 7/3187-1368/7/19، در خصوص این مساله که وارد نمودن صدمه منتهی به انحراف بینی، از مصادیق فساد است یا خیر، باید آن را امری تخصصی و فنی دانست که مستلزم کسب نظر پزشکی قانونی است.
• رای وحدت رویه شماره 761 مورخ 1396/8/2 هیات عمومی دیوان عالی کشور
• رای دادگاه درباره آرا غیر قابل تجدید نظر دادگاه اطفال و نوجوانان (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۷۰۱۰۰۵۴۸)
• رای دادگاه درباره آراء قطعی صادره از دادگاه اطفال و نوجوانان (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۵۰۰۰۷۱۶)
• رای دادگاه درباره آراء قطعی صادره از دادگاه اطفال و نوجوانان (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۶۹۶۰۱۵۷۸)
• رای دادگاه درباره ارسال پرونده بی ارتباط با پرونده اصلی به مرجع تجدیدنظر (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۱۹۰۱۰۴۵)
• رای دادگاه درباره ارش شکستن استخوان بینی در فرض بهبود با عیب و نقص (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۱۴۰۰۱۶۳)
• رای دادگاه درباره استرداد درخواست تجدیدنظر پس از ارجاع پرونده به دادگاه تجدیدنظر (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۴۳۰۱۹۶۹)
• رای دادگاه درباره تبدیل حبس به جزای نقدی در مقام تخفیف مجازات (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۱۹۰۰۴۳۷)

مقالات مرتبط

• یکسان‌انگاری جدا شدن جزئی از استخوان با شکستگی آن در قانون مجازات اسلامی
• دیه شکستگی استخوان بینی در فقه و قانون مجازات اسلامی مصوب 1392: تقابلی میان رویکرد تنظیر و تقدیر
• امکان‌سنجی توسعه موارد تأثیر بهبود بر میزان دیه: از جزم‌گرایی تا تفصیل