ماده ۵۳۰ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)
ماده ۵۳۰ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): هرگاه برخورد بین دو یا چند نفر یا وسیله نقلیه بر اثر عوامل قهری مانند سیل و طوفان به وجود آید، ضمان منتفی است.
نکات توضیحی تفسیری دکترین
این ماده در مقام تکرار یکی از قواعد عام مسئولیت مدنی است که به موجب آن چنانچه تنها سبب یک حادثه زیانبار، قوه قاهره بوده باشد، باید خوانده را از مسئولیت معاف دانست.1004268 در واقع علت منحصره بودن قوه قاهره در وقوع جنایت، رابطه سببیت میان فعل مرتکب و نتیجه حاصله را قطع نموده و اماره مسئولیت را از میان می برد،3050528 لذا این ماده را باید مبین یکی از مصادیق رافع مسئولیت کیفری دانست،5288452لذا چنانچه رانندگان مرتکب تفریط و تقصیری نشده و در اثر عواملی نظیر لغزندگی جاده و فقدان علم راننده به این امر تصادفی رخ دهد، کسی ضامن نیست.4872480گروهی معتقدند اگر فعل شخص ثالث موجب وقوع خسارت شود، اعم از این که این فعل، ماهیت قوه قاهره داشته باشد یا خیر، باید او را مسئول دانست نه خوانده دعوی را،594400 همچنین اگر خواهان نیز در ایجاد ضرر نقش داشته و ضرر وارده نتیجه عمل مشترک خواهان و خوانده باشد، مسئولیت خوانده را باید به تناسب دخالت خواهان کاهش داد، اما اگر ضرر منتسب به فعل خوانده و عوامل قهری باشد، فقط باید عامل انسانی را که همان خوانده است مسئول دانست،594304 اما اگر هیچ یک از راننده ها مسئول نبوده و حادثه ناشی از قوه قاهره باشد، نباید هیچ یک را ضامن دانست.852252
گروهی این ماده را از مصادیق قواعد ارفاق آمیزی دانسته اند که باید تفسیر موسع گردد.1830140
مصادیق و نمونه ها
هرگاه اتومبیلی با رعایت قوانین مربوطه، در جایی پارک شده باشد و کامیونی با سرعت غیر مجاز و در اثر یک حادثه غیر قابل پیش بینی به ماشین برخورد کرده و آن را به سمت عابران پرتاب کند، راننده اتومبیل را نباید مسئول جبران خسارات وارده دانست.88736