ماده ۵۰۰ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): در مواردی که جنایت یا هر نوع خسارت دیگر مستند به رفتار کسی نباشد، مانند اینکه در اثر علل قهری واقع شود، ضمان منتفی است.
نکات توضیحی تفسیری دکترین
این ماده در خصوص وضعیت ضمان در فرضی است که رابطه علیت میان رفتار مجرمانه و نتیجه زیانبار در اثر یک عامل برونی قطع شده است، مانند قطع رابطه علیت در نتیجه قوه قهریه، در چنین مواردی رابطه علیت مورد بحث ایجاد نمی گردد،2235528 در چنین حالتی باید قائل به انتفای ضمان بود،5288468بر اساس این ماده قتل و سایر جنایات در صورتی موجب مسئولیت کیفری می شوند که بر یک خطای جزایی اعم از سبک یا سنگین مبتنی بوده باشند، لذا در فرض منتفی بودن وجود هر نوع خطا به طور کلی، باید قائل به انتفاء مسئولیت نیز باشیم،427796 چرا که مهم ترین شرط ایجاد مسئولیت کیفری و مدنی، وقوع یک رفتار زیانبار از طرف اشخاص است، قید «مستند به کسی نباشد» نیز ناظر به منتفی بودن مسئولیت در چنین حالتی دارد.4167408عده ای معتقدند در فرض عدم مسئولیت، امکان صدور حکم به پرداخت دیه از بیت المال نیز وجود ندارد، چرا که در این گونه موارد باید تصور بر هدر بودن خون این فرد باشد، همچنین حکم به پرداخت دیه از بیت المال را باید منحصر به موارد منصوص قانونی دانست4761976
منابع
مواد قانون مجازات اسلامی |
|---|
کلیات |
|---|
| مواد عمومی | |
|---|
| مجازاتهای اصلی | |
|---|
| مجازاتهای تکمیلی و تبعی | |
|---|
| نحوه تعیین و اعمال مجازاتها | |
|---|
| تخفیف مجازات و معافیت از آن | |
|---|
| تعویق صدور حکم | |
|---|
| تعلیق اجرای مجازات | |
|---|
| نظام نیمه آزادی | |
|---|
| نظام آزادی مشروط | |
|---|
| مجازاتهای جایگزین حبس | |
|---|
مجازاتها و اقدامات تأمینی
و تربیتی اطفال و نوجوانان | |
|---|
| سقوط مجازات | |
|---|
| شروع به جرم | |
|---|
| شرکت در جرم | |
|---|
| معاونت در جرم | |
|---|
سردستگی گروه مجرمانه
سازمان یافته | |
|---|
| تعدد جرم | |
|---|
| تکرار جرم | |
|---|
| شرایط مسئولیت کیفری | |
|---|
| موانع مسئولیت کیفری | |
|---|
| ادله اثبات در امور کیفری | | مواد عمومی | |
|---|
| اقرار | |
|---|
| شهادت | |
|---|
| سوگند | |
|---|
| علم قاضی | |
|---|
| مسائل متفرقه | |
|---|
|
|---|
|
|
حدود |
|---|
| مواد عمومی | |
|---|
| زنا | |
|---|
| لواط | |
|---|
| تفخیذ | |
|---|
همجنسگرایی انسان مذکر
در غیر از لواط و تفخیذ | |
|---|
| مساحقه | |
|---|
فقدان ادله اثبات قانونی
بر وقوع جرایم منافی عفت | |
|---|
| قوادی | |
|---|
| قذف | |
|---|
| سب نبی | |
|---|
| مصرف مسکر | |
|---|
| سرقت | |
|---|
| محاربه | |
|---|
| بغی و افساد فی الارض | |
|---|
|
|
قصاص |
|---|
| اقسام و تعارف جنایات | |
|---|
| تداخل جنایات | |
|---|
| شرایط عمومی قصاص | |
|---|
| راههای اثبات جرم | |
|---|
| صاحب حق قصاص | |
|---|
| شرکت در جنایت | |
|---|
| اکراه در جنایت | |
|---|
| قصاص نفس | |
|---|
| موجب قصاص عضو | |
|---|
| شرایط قصاص عضو | |
|---|
| اجرای قصاص | | مواد عمومی | |
|---|
| اجرای قصاص نفس | |
|---|
| اجرای قصاص عضو | |
|---|
|
|---|
|
|
دیات |
|---|
| تعرف دیه و موارد آن | |
|---|
| ضمان دیه | |
|---|
| راههای اثبات دیه | |
|---|
| مسئول پرداخت دیه | |
|---|
| مهلت پرداخت دیه | |
|---|
| موجبات ضمان | |
|---|
| دیه نفس | |
|---|
| قواعد عمومی دیه اعضاء | |
|---|
| دیه مقدر اعضا | | دیه مو | |
|---|
| دیه چشم | |
|---|
| دیه بینی | |
|---|
| دیه لاله گوش | |
|---|
| دیه لب | |
|---|
| دیه زبان | |
|---|
| دیه دندان | |
|---|
| دیه گردن | |
|---|
| دیه فک | |
|---|
| دیه دست و پا | |
|---|
| دیه ستون فقرات، نخاع، نشیمنگاه | |
|---|
| دیه دنده و ترقوه | |
|---|
| دیه ازاله بکارت و افضاء | |
|---|
| دیه اندام تناسلی و بیضه | |
|---|
| دیه پستان | |
|---|
| قواعد عمومی دیه منافع | |
|---|
|
|---|
| دیه مقرر منافع | | دیه عقل | |
|---|
| دیه شنوایی | |
|---|
| دیه بینایی | |
|---|
| دیه بویایی | |
|---|
| دیه چشایی | |
|---|
| دیه گویایی | |
|---|
| دیه سایر منافع | |
|---|
| دیه جراحات | |
|---|
| دیه جنین | |
|---|
| دیه جنایت بر میت | |
|---|
|
|---|
|
|