ماده ۷۱۶ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

از ویکی حقوق
نسخهٔ تاریخ ‏۱۰ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۰۱ توسط Fardin (بحث | مشارکت‌ها) (افزودن رویه قضایی)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

ماده ۷۱۶ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): دیه سقط جنین به ترتیب ذیل است:

الف ـ نطفه ای که در رحم مستقر شده‌ است، دو صدم دیه کامل

ب ـ علقه که در آن جنین به صورت خون بسته در می‌آید، چهار صدم دیه کامل

پ ـ مضغه که در آن جنین به صورت توده گوشتی در می‌آید، شش صدم دیه کامل

ت ـ عظام که در آن جنین به صورت استخوان درآمده لکن هنوز گوشت روییده نشده‌ است، هشت صدم دیه کامل

ث ـ جنینی که گوشت و استخوان بندی آن تمام شده ولی روح در آن دمیده نشده‌ است، یک دهم دیه کامل

ج ـ دیه جنینی که روح در آن دمیده شده‌ است اگر پسر باشد، دیه کامل و اگر دختر باشد نصف آن و اگر مشتبه باشد، سه چهارم دیه کامل

نکات توضیحی تفسیری دکترین

در رابطه با سقط جنین قبل از دمیده شدن روح، از آنجا که جنین دارای حیات نباتی است، سقط آن قتل نفس محسوب نمی‌شود اما بنابر دلایل متعددی حرام و نامشروع است.[۱]مجازات سقط جنین یا سقط حمل شبه عمدی، دیه است و میزان آن بر حسب آنکه جنین در چه مرحله ای از تکامل باشد، متفاوت و در هر مورد پس از کشف نظر پزشک قانونی، دیه از طرف دادگاه تعیین می‌شود.[۲]دیه سقط جنین در اولین مرحله حیات جنینی، بیست دینار و در مراحل پنجگانه بعدی با افزوده شدن بیست دینار دیگر در هر مرحله و در آخرین مرحله حیات جنینی، زمانی که جنین از نظر گوشت و استخوان بندی به حد کمال خود می‌رسد، دیه یکصد دینار می‌باشد.[۳]جواز سقط جنین برای حفظ سلامت مادر به نحو اطلاق، شرعی نیست زیرا سقط جنین برای حفظ مادر صور مختلف دارد، پس باید صور مختلف آن مشخص گردد. اگر قبل از دمیده شدن روح، یقین یا خوف عقلایی به تلف مادر به وجود آید، سقط جنین جایز است، اما پس از دمیده شدن روح، اگر امر دایر باشد بین حفظ یکی از آنها به نحوی که اگر اقدامی نشود، یا مادر جان به سلامت می‌برد یا جنین، سقط جنین برای حفظ جان مادر جایز نیست و در سایر موارد باید حکم، مطابق موضوع تعیین گردد.[۴]گفتنی است علائم پیدا شدن روح در جنین که اصطلاحاً ولوج روح گفته می‌شود عبارت است از: حرکات جنینی، جدا تپیدن قلب جنین و سن بالاتر از هفده هفته.[۵]

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

مستند فقهی تعیین مراحل رشد جنین، آیات ۱۲، ۱۳، 14و ۱۵ سوره مؤمنون می‌باشد.[۶]

سوابق فقهی

اسقاط جنین عبارت است از انداختن بچه ناتمام از شکم.[۷]آنچه بین فقها، مشهور و مبتنی بر روایات معتبر است این است که جنین در چهل روز اول، نطفه است و در چهل روز دوم علقه، در چهل روز سوم، مضغه است و سپس استخوان می‌گردد، مشهور است که دیه به اعتبار مرحله توزیع می‌گردد.[۸] ضمناً مشهور بین فقهای امامیه این است که دیه جنین ذمیه یک دهم دیه پدرش است مگر آنکه خلقتش تکمیل و روح دمیده شده باشد.[۹]

رویه قضایی

به موجب رأی شعبه 27 دیوان عالی کشور به شماره 1378_1372/3/26 لازم است بر اساس فتوای برخی از مراجع، دیه ولدالزنا از متهم اخذ شود.[۱۰]

مقالات مرتبط

افزایش جمعیت از رهگذر مداخلات کیفری؛ نگاهی به فرایند تصویب و چالش‌های اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت

منابع

  1. محمدجعفر حبیب زاده. اندیشه‌های حقوقی (1) (مجموعه مقالات حقوق کیفری اختصاصی). چاپ 1. نگاه بینه، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4076220
  2. محمدصالح ولیدی. حقوق جزای اختصاصی (جلد دوم) (جرایم علیه اشخاص). چاپ 8. امیرکبیر، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1834508
  3. محمدصالح ولیدی. حقوق جزای اختصاصی (جلد دوم) (جرایم علیه اشخاص). چاپ 8. امیرکبیر، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1834540
  4. سیدمهدی حجتی و مجتبی باری. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. دادستان و میثاق عدالت، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1426284
  5. حسین آقایی نیا. حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص- جنایات). چاپ 5. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 351596
  6. محمدجعفر حبیب زاده. اندیشه‌های حقوقی (1) (مجموعه مقالات حقوق کیفری اختصاصی). چاپ 1. نگاه بینه، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4075344
  7. آیت اله سیدمحمود هاشمی شاهرودی. فرهنگ فقه (جلد اول). چاپ 3. مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2623348
  8. ابوالقاسم گرجی. دیات (دیه نفس، موجبات ضمان کیفری، دیات اعضا و منافع آنها، اعضایی که دیه مقدر دارند، دیه بر منافع اعضا، دیه زخم‌های سر و صورت). چاپ 2. دانشگاه تهران، 1382.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 835444
  9. ایرج گلدوزیان. محشای قانون مجازات اسلامی. چاپ 5. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 671552
  10. محمدحسین کارخیران. کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد سوم) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق. چاپ 1. راه نوین، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6280476