ماده ۳۶۹ قانون مجازات اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
قتل یا هر جنایت دیگر، می تواند نسبت به هر یک از شرکا حسب مورد | '''ماده ۳۶۹ قانون مجازات اسلامی''': [[قتل]] یا هر [[جنایت]] دیگر، می تواند نسبت به هر یک از [[شرکت در جنایت|شرکا]] حسب مورد [[جنایت عمد|عمدی]]، [[جنایت شبه عمد|شبه عمدی]] یا [[جنایت خطای محض|خطای محض]] باشد. | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۳۶۸ قانون مجازات اسلامی|مشاهده ماده قبلی]]}} | |||
*{{زیتونی|[[ماده ۳۷۰ قانون مجازات اسلامی|مشاهده ماده بعدی]]}} | |||
== پیشینه == | |||
سابقاً حکم این ماده در مواد قانونی دیگری وجود نداشت.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6275788|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref> | |||
== فلسفه و مبانی نظری ماده == | |||
فلسفه وضع این ماده را تاکید بر اصل تعلق و نسبی بودن فعل اشخاص نسبت به خود آنان حسب مورد دانسته اند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1400|ناشر=گالوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6275784|صفحه=|نام۱=علیرضا|نام خانوادگی۱=میرکمالی|نام۲=سحر|نام خانوادگی۲=صالح احمدی|چاپ=4}}</ref> | |||
== نکات توضیحی تفسیری دکترین == | == نکات توضیحی تفسیری دکترین == | ||
به موجب این | به موجب این ماده، چنانچه چند نفر بدون این که قصد قتل داشته باشند ضرباتی را به [[مجنی علیه]] وارد کنند که منجر به مرگ او شود، هرچند قتل را نمی توان [[قتل عمدی|عمدی]] دانست و باید آن را حسب مورد از مصادیق [[قتل شبه عمد|قتل شبیه عمد]] تلقی کرد، ولی در مستند بودن قتل به رفتار این افراد نمی توان تردید کرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص- جنایات)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=349488|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=آقایی نیا|چاپ=5}}</ref> همچنین اگر مشخص شود که برخی از وارد کنندگان ضربات [[علم]] به وضعیت خاص [[مجنی علیه]] داشته اند آنها را باید از سایر مرتکبین تفکیک نموده و در صورت وجود سایر شرایط، جنایت منتسب به آنان را عمدی تلقی کرد<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص- جنایات)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=349492|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=آقایی نیا|چاپ=5}}</ref> لذا [[شرکت در قتل]] در فرض شبیه عمدی یا خطای محض بودن عمل برخی از شرکا یا تمام آن ها نیز متصور بوده و ناظر به موردی است که دو نفر یا بیشتر در وقوع جنایت همکاری کنند و جرم، مستند به عمل همه آن ها باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4063884|صفحه=|نام۱=هوشنگ|نام خانوادگی۱=شامبیاتی|چاپ=1}}</ref> اما گروهی تردید کرده اند که چگونه ممکن است در رفتاری که خطای محض بوده و مرتکب قصدی از رفتار خود ندارد، امکان شرکت در قتل وجود داشته باشد؟ به هر صورت به نظر می رسد قصد افراد از عمل آنان متفاوت باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4063828|صفحه=|نام۱=هوشنگ|نام خانوادگی۱=شامبیاتی|چاپ=1}}</ref> | ||
برخی معتقدند حکم این ماده، ممکن است کمی دور از منطق باشد، چرا که شرکت در جنایت مربوط به زمانی است که جرمی واحد با [[وحدت قصد]] چند شریک رخ دهد، لذا امکان ندارد در آن واحد عمل یک شریک عمدی و عمل دیگری غیر عمدی باشد، اما در پاسخ باید گفت چنین دیدگاهی اگرچه در جرایم موجب [[تعزیر]] درست است، ولی در خصوص [[جنایت بر نفس|جنایات علیه نفس]] یا [[جنایت بر عضو|عضو]]، نباید از ویژگی های خاص این جنایات که امکان وقوع چنین حالاتی را فراهم می نماید، غافل ماند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6275792|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref> | |||
== رویه های قضایی == | |||
به موجب [[رأی وحدت رویه|رای وحدت رویه]] شماره 25-1355/11/20 [[هیأت عمومی دیوان عالی کشور|هیات عمومی دیوان عالی کشور]]، محکومیت به [[جرم غیر عمدی|جرایم غیر عمد]]، از شمول مقررات مربوط به [[تکرار جرم]] خارج است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد دوم) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=راه نوین|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6275796|صفحه=|نام۱=محمدحسین|نام خانوادگی۱=کارخیران|چاپ=1}}</ref> | |||
همچنین بر اساس رای شعبه 20 [[دیوان عالی کشور]] به شماره 20/407-1372/4/30 در تحقق قتل عمدی [[انگیزه]] شرط نبوده و احراز آن لازم نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد دوم) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=راه نوین|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6275800|صفحه=|نام۱=محمدحسین|نام خانوادگی۱=کارخیران|چاپ=1}}</ref> | |||
== مقالات مرتبط == | |||
* [[بررسی سهم مسئولیت مدنی عوامل متعدد در حقوق ایران و اصول حقوق مسئولیت مدنی اروپایی]] | |||
== منابع == | |||
{{پانویس}} | |||
{{مواد قانون مجازات اسلامی}} | |||
[[رده:شرکت در جنایت]] | |||
[[رده:اقسام شرکت در جنایت]] | |||
[[رده:اقسام شرکت در قتل]] | |||
[[رده:مواد قانون مجازات اسلامی]] | |||
[[رده:قصاص]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۶ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۱۲
ماده ۳۶۹ قانون مجازات اسلامی: قتل یا هر جنایت دیگر، می تواند نسبت به هر یک از شرکا حسب مورد عمدی، شبه عمدی یا خطای محض باشد.
پیشینه
سابقاً حکم این ماده در مواد قانونی دیگری وجود نداشت.[۱]
فلسفه و مبانی نظری ماده
فلسفه وضع این ماده را تاکید بر اصل تعلق و نسبی بودن فعل اشخاص نسبت به خود آنان حسب مورد دانسته اند.[۲]
نکات توضیحی تفسیری دکترین
به موجب این ماده، چنانچه چند نفر بدون این که قصد قتل داشته باشند ضرباتی را به مجنی علیه وارد کنند که منجر به مرگ او شود، هرچند قتل را نمی توان عمدی دانست و باید آن را حسب مورد از مصادیق قتل شبیه عمد تلقی کرد، ولی در مستند بودن قتل به رفتار این افراد نمی توان تردید کرد.[۳] همچنین اگر مشخص شود که برخی از وارد کنندگان ضربات علم به وضعیت خاص مجنی علیه داشته اند آنها را باید از سایر مرتکبین تفکیک نموده و در صورت وجود سایر شرایط، جنایت منتسب به آنان را عمدی تلقی کرد[۴] لذا شرکت در قتل در فرض شبیه عمدی یا خطای محض بودن عمل برخی از شرکا یا تمام آن ها نیز متصور بوده و ناظر به موردی است که دو نفر یا بیشتر در وقوع جنایت همکاری کنند و جرم، مستند به عمل همه آن ها باشد.[۵] اما گروهی تردید کرده اند که چگونه ممکن است در رفتاری که خطای محض بوده و مرتکب قصدی از رفتار خود ندارد، امکان شرکت در قتل وجود داشته باشد؟ به هر صورت به نظر می رسد قصد افراد از عمل آنان متفاوت باشد.[۶]
برخی معتقدند حکم این ماده، ممکن است کمی دور از منطق باشد، چرا که شرکت در جنایت مربوط به زمانی است که جرمی واحد با وحدت قصد چند شریک رخ دهد، لذا امکان ندارد در آن واحد عمل یک شریک عمدی و عمل دیگری غیر عمدی باشد، اما در پاسخ باید گفت چنین دیدگاهی اگرچه در جرایم موجب تعزیر درست است، ولی در خصوص جنایات علیه نفس یا عضو، نباید از ویژگی های خاص این جنایات که امکان وقوع چنین حالاتی را فراهم می نماید، غافل ماند.[۷]
رویه های قضایی
به موجب رای وحدت رویه شماره 25-1355/11/20 هیات عمومی دیوان عالی کشور، محکومیت به جرایم غیر عمد، از شمول مقررات مربوط به تکرار جرم خارج است.[۸]
همچنین بر اساس رای شعبه 20 دیوان عالی کشور به شماره 20/407-1372/4/30 در تحقق قتل عمدی انگیزه شرط نبوده و احراز آن لازم نیست.[۹]
مقالات مرتبط
منابع
- ↑ عباس زراعت. شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392). چاپ 1. ققنوس، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6275788
- ↑ علیرضا میرکمالی و سحر صالح احمدی. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (جلد اول). چاپ 4. گالوس، 1400. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6275784
- ↑ حسین آقایی نیا. حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص- جنایات). چاپ 5. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 349488
- ↑ حسین آقایی نیا. حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص- جنایات). چاپ 5. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 349492
- ↑ هوشنگ شامبیاتی. حقوق جزای اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4063884
- ↑ هوشنگ شامبیاتی. حقوق جزای اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4063828
- ↑ عباس زراعت. شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392). چاپ 1. ققنوس، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6275792
- ↑ محمدحسین کارخیران. کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد دوم) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق. چاپ 1. راه نوین، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6275796
- ↑ محمدحسین کارخیران. کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد دوم) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق. چاپ 1. راه نوین، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6275800