ماده ۹ قانون مجازات اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
جز (added Category:دکترین using HotCat) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
== نکات توضیحی تفسیری دکترین == | == نکات توضیحی تفسیری دکترین == | ||
در این ماده، اصل صلاحیت جهانی پیش‌بینی شده‌است. طبق این اصل، ارتکاب برخی جرائم مانند [[تروریسم]]، [[قاچاق مواد مخدر]] و … آنچنان قبیح و قابل سرزنش هستند که هر دولتی حق [[تعقیب]]، محاکمه و مجازات آن را دارد؛<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (جلد اول) حقوق جزای عمومی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4938460|صفحه=|نام۱=محمدابراهیم|نام خانوادگی۱=شمس ناتری|نام۲=حمیدرضا|نام خانوادگی۲=کلانتری|نام۳=زینب|نام خانوادگی۳=ریاضت|نام۴=ابراهیم|نام خانوادگی۴=زارع|چاپ=2}}</ref> صرف نظر از [[تابعیت]] بزهکار، [[مجنی علیه|بزهدیده]] و محل وقوع جرم،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (جلد اول) حقوق جزای عمومی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4938468|صفحه=|نام۱=محمدابراهیم|نام خانوادگی۱=شمس ناتری|نام۲=حمیدرضا|نام خانوادگی۲=کلانتری|نام۳=زینب|نام خانوادگی۳=ریاضت|نام۴=ابراهیم|نام خانوادگی۴=زارع|چاپ=2}}</ref>چرا که پیامدهای منفی ناشی از این جرائم، علاوه بر امنیت دولت‌ها می‌تواند انتظام بین‌المللی را به خطر اندازد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای عمومی (تحلیلی انتقادی تطبیقی) (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=جتگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5231348|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=نجفی توانا|نام۲=ایوب|نام خانوادگی۲=میلکی|چاپ=1}}</ref> بدیهی است که این نوع صلاحیت، نوعی صلاحیت تکمیلی است و در فرض عدم وجود یا عدم امکان استفاده از [[اصل صلاحیت سرزمینی|صلاحیت سرزمینی]]، [[اصل صلاحیت شخصی|شخصی]] و [[اصل صلاحیت واقعی|واقعی]] اعمال خواهد شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (جلد اول) حقوق جزای عمومی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4938488|صفحه=|نام۱=محمدابراهیم|نام خانوادگی۱=شمس ناتری|نام۲=حمیدرضا|نام خانوادگی۲=کلانتری|نام۳=زینب|نام خانوادگی۳=ریاضت|نام۴=ابراهیم|نام خانوادگی۴=زارع|چاپ=2}}</ref> قانون گذار در این ماده، اصل صلاحیت جهانی را در مفهومی مضیق پذیرفته‌است و برای اعمال آن دو شرط را لازم می‌داند، شرط اول: وجود قانون خاص، عهدنامه و مقررات بین‌المللی و شرط دوم: یافت شدن متهم در ایران<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای عمومی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1399|ناشر=دادگستر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6230716|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=1 | در این ماده، اصل صلاحیت جهانی پیش‌بینی شده‌است. طبق این اصل، ارتکاب برخی جرائم مانند [[تروریسم]]، [[قاچاق مواد مخدر]] و … آنچنان قبیح و قابل سرزنش هستند که هر دولتی حق [[تعقیب]]، محاکمه و مجازات آن را دارد؛<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (جلد اول) حقوق جزای عمومی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4938460|صفحه=|نام۱=محمدابراهیم|نام خانوادگی۱=شمس ناتری|نام۲=حمیدرضا|نام خانوادگی۲=کلانتری|نام۳=زینب|نام خانوادگی۳=ریاضت|نام۴=ابراهیم|نام خانوادگی۴=زارع|چاپ=2}}</ref> صرف نظر از [[تابعیت]] بزهکار، [[مجنی علیه|بزهدیده]] و محل وقوع جرم،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (جلد اول) حقوق جزای عمومی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4938468|صفحه=|نام۱=محمدابراهیم|نام خانوادگی۱=شمس ناتری|نام۲=حمیدرضا|نام خانوادگی۲=کلانتری|نام۳=زینب|نام خانوادگی۳=ریاضت|نام۴=ابراهیم|نام خانوادگی۴=زارع|چاپ=2}}</ref>چرا که پیامدهای منفی ناشی از این جرائم، علاوه بر امنیت دولت‌ها می‌تواند انتظام بین‌المللی را به خطر اندازد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای عمومی (تحلیلی انتقادی تطبیقی) (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=جتگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5231348|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=نجفی توانا|نام۲=ایوب|نام خانوادگی۲=میلکی|چاپ=1}}</ref> بدیهی است که این نوع صلاحیت، نوعی صلاحیت تکمیلی است و در فرض عدم وجود یا عدم امکان استفاده از [[اصل صلاحیت سرزمینی|صلاحیت سرزمینی]]، [[اصل صلاحیت شخصی|شخصی]] و [[اصل صلاحیت واقعی|واقعی]] اعمال خواهد شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (جلد اول) حقوق جزای عمومی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4938488|صفحه=|نام۱=محمدابراهیم|نام خانوادگی۱=شمس ناتری|نام۲=حمیدرضا|نام خانوادگی۲=کلانتری|نام۳=زینب|نام خانوادگی۳=ریاضت|نام۴=ابراهیم|نام خانوادگی۴=زارع|چاپ=2}}</ref> قانون گذار در این ماده، اصل صلاحیت جهانی را در مفهومی مضیق پذیرفته‌است و برای اعمال آن دو شرط را لازم می‌داند، شرط اول: وجود قانون خاص، عهدنامه و مقررات بین‌المللی و شرط دوم: یافت شدن متهم در ایران<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای عمومی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1399|ناشر=دادگستر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6230716|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=1}}</ref> | ||
== رویه قضایی == | == رویه قضایی == | ||
به موجب رأی وحدت رویه به شماره 56/71_1371/12/2 هیأت عمومی دیوان عالی کشور، اصل بر لزوم تقدیم دادخواست برای مطالبه ضرر و زیان جز در موارد تصریح شده در قانون است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد اول) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=راه نوین|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6279324|صفحه=|نام۱=محمدحسین|نام خانوادگی۱=کارخیران|چاپ=1}}</ref> | به موجب رأی وحدت رویه به شماره 56/71_1371/12/2 هیأت عمومی دیوان عالی کشور، اصل بر لزوم تقدیم دادخواست برای مطالبه ضرر و زیان جز در موارد تصریح شده در قانون است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد اول) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=راه نوین|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6279324|صفحه=|نام۱=محمدحسین|نام خانوادگی۱=کارخیران|چاپ=1}}</ref> | ||
== مصادیق و نمونه ها == | |||
از جمله جرائمی که طبق این صلاحیت، قابل محاکمه هستند می‌توان به این موارد اشاره کرد: تروریسم، [[دزدی دریایی]]، خرید و فروش و تجارت برده، [[قاچاق انسان]]، [[قاچاق زنان|زنان]] و [[قاچاق کودکان|کودکان]]، قاچاق مواد مخدر، [[هواپیما ربایی|هواپیما ربائی]]، اشاعه و خرید و فروش نشریات [[مستهجن]]، [[جنایت آپارتاید|جنایات آپارتاید]] و …<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی (دکترین و رویه کیفری ایران)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مهاجر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=800676|صفحه=|نام۱=رضا|نام خانوادگی۱=شکری|نام۲=قادر|نام خانوادگی۲=سیروس|چاپ=8}}</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۴: | ||
[[رده:کلیات]] | [[رده:کلیات]] | ||
[[رده:مواد عمومی]] | [[رده:مواد عمومی]] | ||
نسخهٔ ۲۱ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۳۹
ماده ۹ قانون مجازات اسلامی: مرتکب جرایمی که به موجب قانون خاص یا عهدنامه‌ها و مقررات بین‌المللی در هر کشوری یافت شود در همان کشور محاکمه میشود، اگر در ایران یافت شود طبق قوانین جزایی جمهوری اسلامی ایران محاکمه و مجازات می‌گردد.
پیشینه
سابقاً قانونگذار در بند و ماده ۳ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۵۲ و ماده ۸ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰، اصل صلاحیت جهانی را مورد توجه قرار داده بود.[۱]
به اصل صلاحیت جهانی، «اصل صلاحیت همگانی یا بین المللی-صلاحیت مبتنی بر نظم جهانی» نیز گفته میشود.[۲]
نکات توضیحی تفسیری دکترین
در این ماده، اصل صلاحیت جهانی پیش‌بینی شده‌است. طبق این اصل، ارتکاب برخی جرائم مانند تروریسم، قاچاق مواد مخدر و … آنچنان قبیح و قابل سرزنش هستند که هر دولتی حق تعقیب، محاکمه و مجازات آن را دارد؛[۳] صرف نظر از تابعیت بزهکار، بزهدیده و محل وقوع جرم،[۴]چرا که پیامدهای منفی ناشی از این جرائم، علاوه بر امنیت دولت‌ها می‌تواند انتظام بین‌المللی را به خطر اندازد.[۵] بدیهی است که این نوع صلاحیت، نوعی صلاحیت تکمیلی است و در فرض عدم وجود یا عدم امکان استفاده از صلاحیت سرزمینی، شخصی و واقعی اعمال خواهد شد.[۶] قانون گذار در این ماده، اصل صلاحیت جهانی را در مفهومی مضیق پذیرفته‌است و برای اعمال آن دو شرط را لازم می‌داند، شرط اول: وجود قانون خاص، عهدنامه و مقررات بین‌المللی و شرط دوم: یافت شدن متهم در ایران[۷]
رویه قضایی
به موجب رأی وحدت رویه به شماره 56/71_1371/12/2 هیأت عمومی دیوان عالی کشور، اصل بر لزوم تقدیم دادخواست برای مطالبه ضرر و زیان جز در موارد تصریح شده در قانون است.[۸]
مصادیق و نمونه ها
از جمله جرائمی که طبق این صلاحیت، قابل محاکمه هستند می‌توان به این موارد اشاره کرد: تروریسم، دزدی دریایی، خرید و فروش و تجارت برده، قاچاق انسان، زنان و کودکان، قاچاق مواد مخدر، هواپیما ربائی، اشاعه و خرید و فروش نشریات مستهجن، جنایات آپارتاید و …[۹]
منابع
- ↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 699244
- ↑ نورمحمد صبری. حقوق جزای عمومی (جلد اول). چاپ 1. مساوات، 1399. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6273840
- ↑ محمدابراهیم شمس ناتری، حمیدرضا کلانتری، زینب ریاضت و ابراهیم زارع. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (جلد اول) حقوق جزای عمومی. چاپ 2. میزان، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4938460
- ↑ محمدابراهیم شمس ناتری، حمیدرضا کلانتری، زینب ریاضت و ابراهیم زارع. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (جلد اول) حقوق جزای عمومی. چاپ 2. میزان، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4938468
- ↑ علی نجفی توانا و ایوب میلکی. حقوق جزای عمومی (تحلیلی انتقادی تطبیقی) (جلد اول). چاپ 1. جتگل، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5231348
- ↑ محمدابراهیم شمس ناتری، حمیدرضا کلانتری، زینب ریاضت و ابراهیم زارع. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (جلد اول) حقوق جزای عمومی. چاپ 2. میزان، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4938488
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق جزای عمومی (جلد اول). چاپ 1. دادگستر، 1399. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6230716
- ↑ محمدحسین کارخیران. کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد اول) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق). چاپ 1. راه نوین، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6279324
- ↑ رضا شکری و قادر سیروس. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی (دکترین و رویه کیفری ایران). چاپ 8. مهاجر، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 800676