ماده ۵۲۵ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۷ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۵۸

ماده ۵۲۵ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): هرگاه شخصی عملی انجام دهد که موجب تحریک یا وحشت حیوان گردد ضامن جنایت‌ هایی است که حیوان در اثر تحریک یا وحشت وارد می‌ کند مگر آنکه عمل مزبور مصداق دفاع مشروع باشد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

استفاده از غرایز یک حیوان ممکن است در برخی از موارد در حکم استفاده از یک ابزار مادی برای ارتکاب جرم باشد، همانطور که ممکن است کسی با خوراندن سم به دیگری آسیبی وارد کند، این آسیب ممکن است در نتیجه به وحشت انداختن یک حیوان نیز وارد شود.^[۱] عنصر مادی جرم فوق، انجام عملی است که موجب تحریک و وحشت حیوان شود، اعم از اینکه این حیوان در تصرف و اختیار دیگری باشد یا خیر،^[۲] به نظر می رسد اطلاق این ماده، شامل هر نوع رفتاری شود که تهییج حیوان و وارد شدن خسارت در نتیجه این حالت را در بر گیرد.^[۳] در خصوص ماده فوق، لازم به تاکید است که اگر کسی در مقام دفاع مشروع، آسیبی به حیوانی وارد کند یا موجب وحشت او شود، نباید عمل او را ضمان آور تلقی کرد،^[۴] البته گروهی در این خصوص که آیا دفاع انسان در مقابل غیر انسان نیز مصداق دفاع مشروع است یا خیر، اختلاف نظر دارند.^[۵]

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

مستند شرعی این ماده، روایاتی از ائمه معصومین (ع) است.^[۶]

سوابق فقهی

فقها بیان نموده اند که اگر ملخی به زراعتی آسیب وارد کند، هیچ کس مسئول نمی باشد، مگر اینکه کسی با تقصیر خویش موجب تحریک ملخ ها شده است.^[۷] عده ای از فقها نیز در مثالی توضیح داده اند که اگر کشته شدن انسان به دست سگ هار به واسطه تحریک این سگ باشد، به شرط اینکه سگ غالباً کشنده باشد یا اینکه تحریک کننده انگیزه جنایت را داشته باشد، جنایت عمدی از سوی تحریک کننده محسوب و موجب قصاص است.^[۸] همچنین فقها تاکید کرده اند که اگر قصد ناآرام ساختن حیوان چیزی بجز دفاع مشروع باشد، مرتکب را باید ضامن خسارات ناشی از این حادثه دانست،^[۹] لذا اگر انسانی در مقابل یک چهارپا با هدف دفاع از خود مرتکب رفتاری شود که این رفتار موجب معیوب شدن چهارپا شود، ضمان ثابت نیست.^[۱۰]

منابع

↑ ناصر کاتوزیان. مسئولیت مدنی الزام های خارج از قرارداد (ضمان قهری) (جلد اول). چاپ 2. دانشگاه تهران، 1378. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3050972
↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 712052
↑ سیدمهدی حجتی و مجتبی باری. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. دادستان و میثاق عدالت، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1424816
↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 711980
↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 711984
↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 712044
↑ سیدمهدی دادمرزی و محمدحسین (ترجمه) دانش کیا. دوره حقوق تعهدات (جلد دوم) (منابع تعهد- ضمان قهری- مسئولیت مدنی). چاپ 1. دانشگاه مفید، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 532252
↑ آیت اله سیدمحمود هاشمی شاهرودی. فرهنگ فقه (جلد اول). چاپ 3. مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2623968
↑ آیت اله سیدمحمود هاشمی شاهرودی. فرهنگ فقه (جلد اول). چاپ 3. مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2625300
↑ سیدمهدی (ترجمه) دادمرزی. فقه استدلالی (ترجمه تحریر الروضه فی شرح اللمعه). چاپ 23. طه، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4060288

[1] ناصر کاتوزیان. مسئولیت مدنی الزام های خارج از قرارداد (ضمان قهری) (جلد اول). چاپ 2. دانشگاه تهران، 1378. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3050972

[2] عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 712052

[3] سیدمهدی حجتی و مجتبی باری. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. دادستان و میثاق عدالت، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1424816

[4] عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 711980

[5] عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 711984

[6] عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 712044

[7] سیدمهدی دادمرزی و محمدحسین (ترجمه) دانش کیا. دوره حقوق تعهدات (جلد دوم) (منابع تعهد- ضمان قهری- مسئولیت مدنی). چاپ 1. دانشگاه مفید، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 532252

[8] آیت اله سیدمحمود هاشمی شاهرودی. فرهنگ فقه (جلد اول). چاپ 3. مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2623968

[9] آیت اله سیدمحمود هاشمی شاهرودی. فرهنگ فقه (جلد اول). چاپ 3. مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2625300

[10] سیدمهدی (ترجمه) دادمرزی. فقه استدلالی (ترجمه تحریر الروضه فی شرح اللمعه). چاپ 23. طه، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4060288

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

@@ خط ۳: / خط ۳: @@
 *{{زیتونی|[[ماده ۵۲۶ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)|مشاهده ماده بعدی]]}}
 == نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
-استفاده از غرایز یک حیوان ممکن است در برخی از موارد در حکم استفاده از یک ابزار مادی برای ارتکاب جرم باشد، همانطور که ممکن است کسی با خوراندن سم به دیگری [[آسیب|آسیبی]] وارد کند، این آسیب ممکن است در نتیجه به وحشت انداختن یک حیوان نیز وارد شود.3050972[[عنصر مادی]] جرم فوق، انجام عملی است که موجب تحریک و وحشت حیوان شود، اعم از اینکه این حیوان در [[تصرف]] و اختیار دیگری باشد یا خیر،712052 به نظر می رسد [[اطلاق]] این ماده، شامل هر نوع رفتاری شود که تهییج حیوان و وارد شدن خسارت در نتیجه این حالت را در بر گیرد.1424816در خصوص ماده فوق، لازم به تاکید است که اگر کسی در مقام دفاع مشروع، آسیبی به حیوانی وارد کند یا موجب وحشت او شود، نباید عمل او را ضمان آور تلقی کرد،711980 البته گروهی در این خصوص که آیا دفاع انسان در مقابل غیر انسان نیز مصداق دفاع مشروع است یا خیر، اختلاف نظر دارند.711984
+استفاده از غرایز یک حیوان ممکن است در برخی از موارد در حکم استفاده از یک ابزار مادی برای ارتکاب جرم باشد، همانطور که ممکن است کسی با خوراندن سم به دیگری [[آسیب|آسیبی]] وارد کند، این آسیب ممکن است در نتیجه به وحشت انداختن یک حیوان نیز وارد شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مسئولیت مدنی الزام های خارج از قرارداد (ضمان قهری) (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1378|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3050972|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=2}}</ref> [[عنصر مادی]] جرم فوق، انجام عملی است که موجب تحریک و وحشت حیوان شود، اعم از اینکه این حیوان در [[تصرف]] و اختیار دیگری باشد یا خیر،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=712052|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref>  به نظر می رسد [[اطلاق]] این ماده، شامل هر نوع رفتاری شود که تهییج حیوان و وارد شدن خسارت در نتیجه این حالت را در بر گیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دادستان و میثاق عدالت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1424816|صفحه=|نام۱=سیدمهدی|نام خانوادگی۱=حجتی|نام۲=مجتبی|نام خانوادگی۲=باری|چاپ=1}}</ref> در خصوص ماده فوق، لازم به تاکید است که اگر کسی در مقام دفاع مشروع، آسیبی به حیوانی وارد کند یا موجب وحشت او شود، نباید عمل او را ضمان آور تلقی کرد،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=711980|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref> البته گروهی در این خصوص که آیا دفاع انسان در مقابل غیر انسان نیز مصداق دفاع مشروع است یا خیر، اختلاف نظر دارند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=711984|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref>
 == مطالعات فقهی ==
 === مستندات فقهی ===
-مستند شرعی این ماده، روایاتی از ائمه معصومین (ع) است.712044
+مستند شرعی این ماده، روایاتی از ائمه معصومین (ع) است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=712044|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref>
 === سوابق فقهی ===
-فقها بیان نموده اند که اگر ملخی به زراعتی آسیب وارد کند، هیچ کس مسئول نمی باشد، مگر اینکه کسی با [[تقصیر]] خویش موجب تحریک ملخ ها شده است.532252  عده ای از فقها نیز در مثالی توضیح داده اند که اگر کشته شدن انسان به دست سگ هار به واسطه تحریک این سگ باشد، به شرط اینکه سگ غالباً کشنده باشد یا اینکه تحریک کننده انگیزه جنایت را داشته باشد، [[جنایت عمد|جنایت عمدی]] از سوی تحریک کننده محسوب و موجب [[قصاص]] است.2623968 همچنین فقها تاکید کرده اند که اگر قصد ناآرام ساختن حیوان چیزی بجز دفاع مشروع باشد، مرتکب را باید ضامن خسارات ناشی از این حادثه دانست،2625300 لذا اگر انسانی در مقابل یک چهارپا با هدف دفاع از خود مرتکب رفتاری شود که این رفتار موجب معیوب شدن چهارپا شود، ضمان ثابت نیست.4060288
+فقها بیان نموده اند که اگر ملخی به زراعتی آسیب وارد کند، هیچ کس مسئول نمی باشد، مگر اینکه کسی با [[تقصیر]] خویش موجب تحریک ملخ ها شده است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره حقوق تعهدات (جلد دوم) (منابع تعهد- ضمان قهری- مسئولیت مدنی)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=دانشگاه مفید|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=532252|صفحه=|نام۱=سیدمهدی|نام خانوادگی۱=دادمرزی|نام۲=محمدحسین (ترجمه)|نام خانوادگی۲=دانش کیا|چاپ=1}}</ref>   عده ای از فقها نیز در مثالی توضیح داده اند که اگر کشته شدن انسان به دست سگ هار به واسطه تحریک این سگ باشد، به شرط اینکه سگ غالباً کشنده باشد یا اینکه تحریک کننده انگیزه جنایت را داشته باشد، [[جنایت عمد|جنایت عمدی]] از سوی تحریک کننده محسوب و موجب [[قصاص]] است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فرهنگ فقه (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2623968|صفحه=|نام۱=آیت اله سیدمحمود|نام خانوادگی۱=هاشمی شاهرودی|چاپ=3}}</ref>  همچنین فقها تاکید کرده اند که اگر قصد ناآرام ساختن حیوان چیزی بجز دفاع مشروع باشد، مرتکب را باید ضامن خسارات ناشی از این حادثه دانست،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فرهنگ فقه (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2625300|صفحه=|نام۱=آیت اله سیدمحمود|نام خانوادگی۱=هاشمی شاهرودی|چاپ=3}}</ref> لذا اگر انسانی در مقابل یک چهارپا با هدف دفاع از خود مرتکب رفتاری شود که این رفتار موجب معیوب شدن چهارپا شود، ضمان ثابت نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فقه استدلالی (ترجمه تحریر الروضه فی شرح اللمعه)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=طه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4060288|صفحه=|نام۱=سیدمهدی (ترجمه)|نام خانوادگی۱=دادمرزی|چاپ=23}}</ref>
 == منابع ==
+{{پانویس}}
 {{مواد قانون مجازات اسلامی}}
-[[رده:رفرنس]]
 [[رده:دیات]]
 [[رده:موجبات ضمان]]
 [[رده:ضمان ناشی از تحریک حیوان]]
 [[رده:مواد قانون مجازات اسلامی]]