ماده ۹۶ قانون مجازات اسلامی

ماده ۹۶ قانون مجازات اسلامی:عفو یا تخفیف مجازات محکومان، در حدود موازین اسلامی پس از پیشنهاد رییس قوه ‌قضاییه با مقام رهبری است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

«عفو» در لغت به معنای پوسیده شدن، نخواستن چیزی و نیز ترک آمده است، در اصطلاح حقوقی آن را اسقاط مجازات از سوی رییس کشور تعریف کرده اند.عفو را وسیله ای برای اسقاط تعقیب نیز دانسته اند.

ماده فوق در خصوص عفو خصوصی است. عفو خصوصی را عفوی دانسته اند که از سوی قوه قضاییه به بالاترین مقام اجرایی حکومت پیشنهاد می شود، در کشور ما این پیشنهاد از سوی رییس قوه قضاییه به مقام رهبری صورت می گیرد، در واقع اجرا ننمودن تمام یا قسمتی از مجازات که به دستور رییس کشور باشد را می توان عفو خصوصی دانست. عفو عمومی، جماعت را در بر دارد و حتی ممکن است پیش از دادرسی واقع شود.

نکات تفسیری دکترین

عفو بر حسب این که چه مرجعی آن را اعطا می کند، به عفو عمومی و خصوصی تقسیم می شود.حق عفو خصوصی را باید از اختیارات عالی ترین مقام رسمی کشور دانست.بنابر ماده فوق، عفو خصوصی، متهمین را در بر نگرفته و فقط شامل محکومین می شود، البته این محکومان، شامل محکومان تمام جرایم می شوند، با این حال در خصوص محکومین به حدود، دیات و قصاص لازم است به مقررات خاص هر یک نیز توجه شود.

پیشنهاد عفو خصوصی از سوی افراد زیر پذیرفته می شود:

1- قاضی مجری حکم

2- رییس زندان محل گذراندن محکومیت

3- محکوم علیه یا خانواده او.

از جمله تفاوت های عفو خاص و عام، از بین رفتن آثار محکومیت است، در واقع اگر چه در عفو عام، آثار محکومیت کیفری از بین می رود، اما در عفو خاص، مجازات را باید اجرا شده پنداشت، لذا ارتکاب مجدد جرم، اجرای قواعد تکرار جرم را به دنبال دارد.همچنین عفو خصوصی را ممکن است نسبت به تمام یا قسمتی از مجازات اعمال کرد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی

1. عفو و تخفیف مجازات شامل محکومان می‌شود.
2. اقدام به عفو و تخفیف باید در چارچوب موازین اسلامی صورت گیرد.
3. پیشنهاد عفو یا تخفیف مجازات توسط رییس قوه قضاییه انجام می‌شود.
4. تصمیم نهایی برای عفو یا تخفیف بر عهده مقام رهبری است.

رویه های قضایی

• نظریه شماره 861/95/7 مورخ 1395/04/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/98/585 مورخ 1398/05/27 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/98/1262 مورخ 1398/08/20 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/97/674 مورخ 1397/03/30 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/97/3200 مورخ 1397/12/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/97/3196 مورخ 1397/12/20 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/97/3167 مورخ 1398/02/08 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/97/243 مورخ 1397/02/16 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/95/861 مورخ 1395/04/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/1402/748 مورخ 1402/09/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/1400/62 مورخ 1400/02/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 2063/95/7 مورخ 1395/08/19 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

• به موجب نظریه مشورتی 6064/7_1358/12/25 در فرض عفو عمومی پس از اجرای رأی، آثار آن رأی موقوف می شود. همچنین بر اساس نظریه 316/7_1362/2/5 عفو مجرم در حقوق خصوصی افراد تأثیری ندارد.
• نظریه شماره 7/1402/224 مورخ 1402/04/23 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تعیین مجازات متناسب با میزان مواد مخدر
• نظریه شماره 7/1402/279 مورخ 1402/05/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره محاسبه تحمل مجازات جهت اعمال نهادهای ارفاقی و نحوه شمول عفو در این رابطه
• نظریه شماره 7/1402/294 مورخ 1402/04/31 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره نحوه جبران ضرر و زیان در مورد مشمولان عفو
• نظریه شماره 7/1402/535 مورخ 1402/12/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم شمول مقررات عفو نسبت به تعهدات کفیل یا وثیقه گذار

مواد مرتبط

• ماده ۹۵ قانون مجازات اسلامی
• ماده ۹۷ قانون مجازات اسلامی
• ماده 25 قانون مجازات اسلامی
• اصل 110 قانون اساسی