ماده ۲۹۹ قانون مجازات اسلامی

ماده ۲۹۹ قانون مجازات اسلامی: اگر کسی با ضربه های متعدد عمدی، موجب جنایات متعدد و قتل مجنی علیه شود و قتل نیز مشمول تعریف جنایات عمدی باشد، چنانچه برخی از جنایت ها موجب قتل شود و برخی در وقوع قتل نقشی نداشته باشند، مرتکب علاوه بر قصاص نفس، حسب مورد، به قصاص عضو یا دیه جنایت هایی که تأثیری در قتل نداشته است، محکوم می شود. لکن اگر قتل به وسیله مجموع جنایات پدید آید، در صورتی که ضربات به صورت متوالی وارد شده باشد در حکم یک ضربه است. در غیر این صورت به قصاص یا دیه عضوی که جنایت بر آن، متصل به فوت نبوده است نیز محکوم می گردد. تبصره ـ احکام مقرر در مواد (296)، (297)، (298) و (299) در مواردی که جنایت یا جنایات ارتکابی به قسمت بیشتری از همان عضو یا اعضای دیگر مجنی علیه سرایت کند نیز جاری است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

نکات توضیحی تفسیری دکترین

این ماده، در مقام توضیح یکی از حالات «تداخل در قصاص» است که ناظر به حالتی است که فرد ضارب ضربات متعددی به مجنی علیه وارد نماید که در چنین جنایاتی، اصل بر عدم تداخل قصاص است. قانونگذار در این ماده از قول مشهور تبعیت نموده و با پیروی از معیار تعدد یا عدم تعدد ضربات، ملاک اصلی را عدم تداخل قصاص در فرض تعدد ضربات دانسته است. این ماده البته میان حالات مختلف تعدد جنایات قائل به تفکیک شده است، چنانچه قتل و جرح حاصل دو ضربه متفاوت و مختلف باشند، نمی توان حکم به تداخل قصاص داد، اما در قسمت دوم این ماده، توجه به زمان ورود ضربات بوده است، لفظ «توالی» به معنای توالی زمانی بوده و بنظر می رسد قانونگذار چنین توالی را نظیر حالتی می داند که همه ضربات موثر در قتل باشند.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

برخی از فقها، اوجه بودن این قول را که «باید میان دو حالت از جنایات قائل به تفکیک شد و چنانچه ضربات بطور متوالی وارد شده باشند قصاص عضو در قصاص نفس تداخل می کند ولی اگر جنایات بطور متفرق و متعدد باشند، تداخل جنایات رخ نمی دهد» بعید ندانسته اند.