ماده ۲۹۶ قانون مجازات اسلامی

از ویکی حقوق
نسخهٔ تاریخ ‏۴ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۱:۲۳ توسط Karandish (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

ماده ۲۹۶ قانون مجازات اسلامی: اگر کسی، عمداً جنایتی را بر عضو فردی وارد سازد و او به سبب سرایت جنایت فوت کند، چنانچه جنایت واقع شده مشمول تعریف جنایات عمدی باشد، قتل عمدی محسوب می‌شود، در غیر این صورت، قتل شبه عمدی است و مرتکب علاوه بر قصاص عضو به پرداخت دیه نفس نیز محکوم می‌شود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

این ماده، در مقام بیان حالت تداخل در جنایات است در فرضی که مجرم، مرتکب جرحی شده و مجنی علیه در اثر سرایت جنایت فوت کند.[۱]به موجب این ماده، چنانچه مرتکب زیانی بر فردی وارد کند که با گذر زمان، دامنهٔ این زیان تسری یافته باشد، اعم از این که خود مجنی علیه یا مرتکب جرم یا دیگر افراد، جلوی گسترش این جراحت را نگیرند، باید وارد کننده زیان را مسئول دانست، زیرا در این حالت، اتلاف مستند به او است[۲] و جرم قتل، جرمی است مقید به نتیجه و شیوه ارتکاب جرم را نمی‌توان چندان مؤثر در تحقق آن دانست و صرف تحقق نتیجه به هر طریق، برای وقوع جرم کافی است.[۳]شرط تحقق این جرم، احراز رابطه سببیت میان رفتار مرتکب و جنایت نهایی است.[۴]

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

برخی از فقها در این خصوص معتقدند چنانچه قتل، معلول ضربات وارده متوالی بوده باشد، برای هر جراحت دیه جداگانه در نظر گرفته نمی‌شود، اما اگر ضربه‌ها در زمان‌های مختلف وارد شود به طوری که عرفاً قتل مستند به برخی از این ضربات باشد، لذا جراحاتی که منجر به فوت نشده‌اند دیه دارند.[۵]ضمناً گفتنی است که اگر فرد مرتکب، جنایتی بر مجنی علیه وارد نماید و وی بمیرد اما تردید حاصل شود که مرگ به سبب این جنایت بوده‌است یا خیر، به دلیل تردید، امکان قصاص نفس منتفی است.[۶]

منابع

  1. محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد دوم). چاپ 4. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 114140
  2. محمود حکمت نیا. مسئولیت مدنی در فقه امامیه (مبانی و ساختار). چاپ 2. پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 413964
  3. عباس زراعت. شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392). چاپ 1. ققنوس، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3949560
  4. عباس زراعت. شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392). چاپ 1. ققنوس، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3949580
  5. سیدمهدی حجتی و مجتبی باری. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. دادستان و میثاق عدالت، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1419496
  6. سیدمحمد صدری. متون فقه (قسمت چهارم) (دادرسی در ترجمه لمعه) (قضا، شهادت، حدود، قصاص و دیات). چاپ 1. اندیشه‌های حقوقی، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4021088