ماده ۵۴۰ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

ماده ۵۴۰ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): هرگاه صدمه وارده عمدی باشد و نوعاً کشنده یا موجب قطع عضو یا آسیب بیشتر نباشد لکن اتفاقاً سرایت کند، علاوه بر حق قصاص یا دیه، نسبت به جنایت عمدی کمتر، حسب مورد دیه جنایت بیشتر نیز باید پرداخت شود مانند اینکه شخصی عمداً انگشت دیگری را قطع کند و اتفاقاً این قطع سرایت کند و موجب فوت مجنی ‌ٌعلیه یا قطع دست او گردد، علاوه بر حق قصاص یا دیه انگشت، حسب مورد دیه نفس یا دیه دست مجنی‌ٌ علیه نیز باید پرداخت شود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

منظور از «رفتار نوعا کشنده» فقط رفتاری نیست که کیفیت رفتار به طور نوعی موجب مرگ شود، بلکه حالاتی نظیر وضعیت خاص مجنی علیه نیز باید داخل در این دایره شود.

پیشینه

حکم ماده فوق در قانون پیشین وجود نداشت.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

عده ای از ماده فوق چنین نتیجه گرفته اند که جنایت عمدی، موجب قصاص و جنایات غیر عمدی، موجب دیه است، لذا ماده فوق با قاعده کلی منطبق است.به کار گیری فعل نوعا کشنده را باید اماره ای بر عامدانه بودن قتل تلقی کرد.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

برخی از فقها معتقدند اگر کسی به قصد قتل، نفسی را مجروح کند و در اثر سرایت این جرح به دیگر اعضاء، مجنی علیه فوت نماید، جارح را باید مرتکب قتل عمد تلقی کرد، همچنین اگر این فرد مجروح با وجود امکان معالجه از این امر خودداری نماید، خود او را باید قاتل تلقی کرد، مگر اینکه امکان معالجه وجود نداشته باشد.

همچنین برخی از فقها بیان داشته اند که در فرض قطع کردن انگشت دست مجنی علیه و سرایت جراحت فوق به تمام دست او و قطع دست وی در نتیجه این حادثه، پس از بهبودی نیز می تواند تمام دست جانی را قصاص کند.