ماده ۴۰۲ قانون مجازات اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۱۵

ماده ۴۰۲ قانون مجازات اسلامی: اگر شخصی یک چشم کسی را درآورد یا کور کند، قصاص می‌ شود، گرچه مرتکب بیش از یک چشم نداشته باشد و دیه ‌ای به وی پرداخت نمی‌ شود. این حکم در مورد همه اعضای زوج بدن جاری است.

مواد مرتبط

نکات تفسیری دکترین ماده 402 قانون مجازات اسلامی

چه جانی یک چشم و چه دو چشم کسی را کور کند یا درآورد، اگر فقط یک چشم داشته باشد، همان یک چشم را باید قصاص نمود، اما اگر این اقدام منتهی به پرداخت دیه شود، در خصوص دو چشم، دو دیه و در خصوص یک چشم نیز یک دیه پرداخته میشود.^[۱]گفتنی است در اعمال این ماده، آگاهی یا نا آگاهی مرتکب نسبت به یک چشم داشتن فرد مجنی علیه لازم نیست.^[۲]

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

برخی از فقها معتقدند به موجب آیات قرآن، قصاص چشم ثابت است و اگر جانی یک چشم و مجنی علیه دو چشم داشته باشد حتی اگر در نهایت، جانی کور شود نیز قصاص اعمال می شود.^[۳]مستند فقهی این ماده را باید روایتی از امام صادق (ع) دانست، منتهی عده ای این روایت را ضعیف دانسته اند.^[۴] همچنین اجماع در خصوص امکان قصاص فرد تک چشمی که عمدا چشم فردی سالم را کور کند یا در آورد، وجود دارد.^[۵]

سوابق فقهی

برخی از فقها معتقدند مجنی علیه می تواند در اجرای قصاص چشم مرتکب را با دست درآورد، اما گروهی دیگر معتقدند بهتر است این عمل با آلت برنده ای انجام شود.^[۶]

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 402 قانون مجازات اسلامی

نکات آزمونی و علمی ماده ۴۰۲ قانون مجازات اسلامی به صورت ردیفی:
قصاص به دلیل آسیب به چشم: اگر شخصی یک چشم دیگری را کور کند، قصاص می‌شود.
عدم وجود دیه: در صورت قصاص، به فرد مرتکب دیه‌ای پرداخت نمی‌شود.
اعمال حکم بر اعضای زوج: حکم قصاص و عدم پرداخت دیه در مورد تمامی اعضای زوج بدن اعمال می‌شود.
عدم تأثیر تعداد اعضای بدن مرتکب: حتی اگر مرتکب فقط یک چشم داشته باشد، باز هم قصاص می‌شود.

رویه های قضایی

به موجب رأی شماره 297_1370/5/7 صادره از شعبه 12 دیوان عالی کشور: اگر چه دادگاه بدوی رأی به قصاص چشم چپ محکوم علیه را صادر کرده است، اما از آنجا که لازم است در قصاص جرح تساوی و مماثله رعایت شده و ممکن باشد و نیز بیم تلف جانی یا زیان متصور نباشد، رأی فوق نقض می شود.^[۷]

منابع

↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 712220
↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص). چاپ 7. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 354416
↑ سیدمهدی (ترجمه) دادمرزی. فقه استدلالی (ترجمه تحریر الروضه فی شرح اللمعه). چاپ 23. طه، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4023864
↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 709972
↑ هوشنگ شامبیاتی. حقوق کیفری اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1939172
↑ هوشنگ شامبیاتی. حقوق کیفری اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1939172
↑ محمدحسین کارخیران. کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد سوم) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق. چاپ 1. راه نوین، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6280304

[1] عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 712220

[2] حسین میرمحمدصادقی. حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص). چاپ 7. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 354416

[3] سیدمهدی (ترجمه) دادمرزی. فقه استدلالی (ترجمه تحریر الروضه فی شرح اللمعه). چاپ 23. طه، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4023864

[4] عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 709972

[5] هوشنگ شامبیاتی. حقوق کیفری اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1939172

[6] هوشنگ شامبیاتی. حقوق کیفری اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1939172

[7] محمدحسین کارخیران. کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد سوم) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق. چاپ 1. راه نوین، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6280304

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-اگر شخصی یک چشم کسی را درآورد یا کور کند، قصاص می‌ شود، گرچه مرتکب بیش از یک چشم نداشته باشد و دیه ‌ای به وی پرداخت نمی‌ شود. این حکم در مورد همه اعضای زوج بدن جاری است.
+'''ماده ۴۰۲ قانون مجازات اسلامی''': اگر شخصی یک چشم کسی را درآورد یا کور کند، [[قصاص چشم|قصاص]] می‌ شود، گرچه مرتکب بیش از یک چشم نداشته باشد و [[دیه]] ‌ای به وی پرداخت نمی‌ شود. این حکم در مورد همه اعضای زوج بدن جاری است.
+*{{زیتونی|[[ماده ۴۰۱ قانون مجازات اسلامی|مشاهده ماده قبلی]]}}
-== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
+*{{زیتونی|[[ماده ۴۰۳ قانون مجازات اسلامی|مشاهده ماده بعدی]]}}
-در اعمال این ماده آگاهی یا نا آگاهی مرتکب نسبت به یک چشم داشتن فرد مجنی علیه لازم نیست.354416 همچنین چه جانی یک چشم و چه دو چشم کسی را کور کند یا درآورد، اگر فقط یک چشم داشته باشد، همان یک چشم را باید قصاص نمود. اما اگر این اقدام منتهی به پرداخت دیه شود، در خصوص دو چشم، دو دیه و در خصوص یک چشم نیز یک دیه پرداخته میشود.712220
+== مواد مرتبط ==
+* [[ماده ۴۰۱ قانون مجازات اسلامی]]
-== سوابق فقهی ==
+* [[ماده ۴۰۳ قانون مجازات اسلامی]]
-برخی از فقها معتقدند مجنی علیه می تواند در اجرای قصاص چشم مرتکب را با دست درآورد. اما گروهی دیگر معتقدند بهتر است این عمل با آلت برنده ای انجام شود.1939172
+== نکات تفسیری دکترین ماده 402 قانون مجازات اسلامی ==
+چه جانی یک چشم و چه دو چشم کسی را کور کند یا درآورد، اگر فقط یک چشم داشته باشد، همان یک چشم را باید قصاص نمود، اما اگر این اقدام منتهی به پرداخت دیه شود، در خصوص دو چشم، دو دیه و در خصوص یک چشم نیز یک دیه پرداخته میشود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=712220|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref>گفتنی است در اعمال این ماده، [[علم|آگاهی]] یا [[جهل|نا آگاهی]] مرتکب نسبت به یک چشم داشتن فرد [[مجنی علیه]] لازم نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=354416|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=7}}</ref>
-== مستندات فقهی ==
+== مطالعات فقهی ==
-برخی از فقها معتقدند به موجب آیات قرآن قصاص چشم سابت است و اگر جانی یک چشم و مجنی علیه دو چشم داشته باشد حتی اگر در نهایت جانی کور شود نیز قصاص اعمال می شود.4023864مستند فقهی این ماده را باید روایتی از اما صادق (ع) دانست. منتهی عده ای این روایت را ضعیف دانسته اند.709972 همچنین اجماع در خصوص امکان قصاص فرد تک چشمی که عمدا چشم فردی سالم را کور کند یا در آورد وجود دارد.1939172
+=== مستندات فقهی ===
+برخی از فقها معتقدند به موجب آیات قرآن، [[قصاص چشم]] ثابت است و اگر جانی یک چشم و مجنی علیه دو چشم داشته باشد حتی اگر در نهایت، جانی کور شود نیز قصاص اعمال می شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فقه استدلالی (ترجمه تحریر الروضه فی شرح اللمعه)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=طه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4023864|صفحه=|نام۱=سیدمهدی (ترجمه)|نام خانوادگی۱=دادمرزی|چاپ=23}}</ref>مستند فقهی این ماده را باید روایتی از امام صادق (ع) دانست، منتهی عده ای این روایت را ضعیف دانسته اند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=709972|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref> همچنین [[اجماع]] در خصوص امکان قصاص فرد تک چشمی که [[عمد|عمدا]] چشم فردی سالم را کور کند یا در آورد، وجود دارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1939172|صفحه=|نام۱=هوشنگ|نام خانوادگی۱=شامبیاتی|چاپ=1}}</ref>
+=== سوابق فقهی ===
+برخی از فقها معتقدند مجنی علیه می تواند در [[اجرای قصاص]] چشم مرتکب را با دست درآورد، اما گروهی دیگر معتقدند بهتر است این عمل با آلت برنده ای انجام شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1939172|صفحه=|نام۱=هوشنگ|نام خانوادگی۱=شامبیاتی|چاپ=1}}</ref>
+== نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 402 قانون مجازات اسلامی ==
+{{هوش مصنوعی (ماده)}}
+# نکات آزمونی و علمی [[ماده ۴۰۲ قانون مجازات اسلامی]] به صورت ردیفی:
+#
+# قصاص به دلیل آسیب به چشم: اگر شخصی یک چشم دیگری را کور کند، قصاص می‌شود.
+# عدم وجود دیه: در صورت قصاص، به فرد مرتکب دیه‌ای پرداخت نمی‌شود.
+# اعمال حکم بر اعضای زوج: حکم قصاص و عدم پرداخت دیه در مورد تمامی اعضای زوج بدن اعمال می‌شود.
+# عدم تأثیر تعداد اعضای بدن مرتکب: حتی اگر مرتکب فقط یک چشم داشته باشد، باز هم قصاص می‌شود.
+== رویه های قضایی ==
+به موجب رأی شماره 297_1370/5/7 صادره از شعبه 12 [[دیوان عالی کشور]]: اگر چه [[دادگاه بدوی]] رأی به قصاص چشم چپ [[محکوم علیه]] را صادر کرده است، اما از آنجا که لازم است در قصاص جرح تساوی و مماثله رعایت شده و ممکن باشد و نیز بیم [[تلف]] جانی یا زیان متصور نباشد، رأی فوق [[نقض رأی|نقض]] می شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد سوم) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=راه نوین|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6280304|صفحه=|نام۱=محمدحسین|نام خانوادگی۱=کارخیران|چاپ=1}}</ref>
+== منابع ==
+{{پانویس}}
+{{مواد قانون مجازات اسلامی}}
+[[رده:قصاص عضو]]
+[[رده:شرایط قصاص عضو]]
+[[رده:شرط تساوی در قصاص]]
+[[رده:قصاص چشم]]
+[[رده:مواد قانون مجازات اسلامی]]
+[[رده:قصاص]]
+{{DEFAULTSORT:ماده 2010}}