ماده ۴۳۴ قانون مجازات اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
Abozarsh12 (بحث | مشارکتها) (+رده:مواد قانون مجازات اسلامی; +رده:مواد عمومی using HotCat) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
هرگاه کسی فردی را که مرتکب [[جنایت عمد|جنایت عمدی]] شده است فراری دهد به تحویل وی الزام می شود. اگر در موارد [[قتل]] و [[جنایت بر عضو]] که منجر به [[قطع عضو|قطع]] یا [[نقص عضو]] یا از بین رفتن یکی از [[منافع]] آن شده است، [[بازداشت]] فراری دهنده مؤثر در حضور مرتکب یا الزام فراری دهنده به احضار مرتکب باشد، دادگاه باید با درخواست صاحب [[حق قصاص]] تا زمان دستگیری مرتکب، فراری دهنده را بازداشت کند. اگر مرتکب پیش از دستگیری بمیرد یا دستگیری وی [[تعذر|متعذر]] شود یا صاحب حق قصاص [[رضایت]] دهد، فراری دهنده آزاد می شود و صاحب حق قصاص در همه موارد [[قصاص نفس]] و [[قصاص عضو|عضو]]، می تواند در صورت فوت مرتکب یا تعذر دستگیری او، [[دیه]] را از [[مال|اموال]] وی یا فراری دهنده بگیرد. فراری دهنده می تواند پس از پرداخت دیه برای دریافت آن به مرتکب رجوع کند. | '''ماده ۴۳۴ قانون مجازات اسلامی''': هرگاه کسی فردی را که مرتکب [[جنایت عمد|جنایت عمدی]] شده است فراری دهد به تحویل وی الزام می شود. اگر در موارد [[قتل]] و [[جنایت بر عضو]] که منجر به [[قطع عضو|قطع]] یا [[نقص عضو]] یا از بین رفتن یکی از [[منافع]] آن شده است، [[بازداشت]] فراری دهنده مؤثر در حضور مرتکب یا الزام فراری دهنده به احضار مرتکب باشد، دادگاه باید با درخواست صاحب [[حق قصاص]] تا زمان دستگیری مرتکب، فراری دهنده را بازداشت کند. اگر مرتکب پیش از دستگیری بمیرد یا دستگیری وی [[تعذر|متعذر]] شود یا صاحب حق قصاص [[رضایت]] دهد، فراری دهنده آزاد می شود و صاحب حق قصاص در همه موارد [[قصاص نفس]] و [[قصاص عضو|عضو]]، می تواند در صورت فوت مرتکب یا تعذر دستگیری او، [[دیه]] را از [[مال|اموال]] وی یا فراری دهنده بگیرد. فراری دهنده می تواند پس از پرداخت دیه برای دریافت آن به مرتکب رجوع کند. | ||
*{{زیتونی|[[ماده | *{{زیتونی|[[ماده ۴۳۳ قانون مجازات اسلامی|مشاهده ماده قبلی]]}} | ||
*{{زیتونی|[[ماده | *{{زیتونی|[[ماده ۴۳۵ قانون مجازات اسلامی|مشاهده ماده بعدی]]}} | ||
== توضیح واژگان == | == توضیح واژگان == | ||
عبارت « فراری دهد» به معنی از بین بردن و قطع کردن تسلط [[ولی دم|اولیاء دم]] بر جانی است، به طوری که این انقطاع تسلط، مستند به فعل فراری دهنده باشد،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص- صدمات جسمانی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=728344|صفحه=|نام۱=محمدهادی|نام خانوادگی۱=صادقی|چاپ=18}}</ref> این عبارت نشانگر لزوم [[مباشرت]] فرد در امر فراری دادن بوده و صرف مساعدت یا تسهیل در فرار را در بر نمی گیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=354372|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=7}}</ref> | عبارت « فراری دهد» به معنی از بین بردن و قطع کردن تسلط [[ولی دم|اولیاء دم]] بر جانی است، به طوری که این انقطاع تسلط، مستند به فعل فراری دهنده باشد،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص- صدمات جسمانی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=728344|صفحه=|نام۱=محمدهادی|نام خانوادگی۱=صادقی|چاپ=18}}</ref> این عبارت نشانگر لزوم [[مباشرت]] فرد در امر فراری دادن بوده و صرف مساعدت یا تسهیل در فرار را در بر نمی گیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=354372|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=7}}</ref> | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
=== مستندات فقهی === | === مستندات فقهی === | ||
در این خصوص روایتی از امام صادق (ع) وجود دارد که به موجب آن فراری دهندگان قاتل باید تا زمان تحویل مقتول بازداشت شوند و در فرض مردن قاتل در زمان حضور آنان در [[زندان]]، آنان باید دیه را بپردازند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=منابع فقه شیعه ترجمه جامع احادیث الشیعه آیةاله سیدحسین بروجردی (جلد بیست وسوم) (معاملات 1)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=فرهنگ سبز|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3759012|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=اسماعیل تبار|نام۲=سیداحمدرضا|نام خانوادگی۲=حسینی|نام۳=محمدحسین (ترجمه)|نام خانوادگی۳=مهوری|چاپ=1}}</ref> | در این خصوص روایتی از امام صادق (ع) وجود دارد که به موجب آن فراری دهندگان قاتل باید تا زمان تحویل مقتول بازداشت شوند و در فرض مردن قاتل در زمان حضور آنان در [[زندان]]، آنان باید دیه را بپردازند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=منابع فقه شیعه ترجمه جامع احادیث الشیعه آیةاله سیدحسین بروجردی (جلد بیست وسوم) (معاملات 1)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=فرهنگ سبز|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3759012|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=اسماعیل تبار|نام۲=سیداحمدرضا|نام خانوادگی۲=حسینی|نام۳=محمدحسین (ترجمه)|نام خانوادگی۳=مهوری|چاپ=1}}</ref> | ||
== رویه قضایی == | |||
* [[نظریه شماره 7/1402/265 مورخ 1402/04/26 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره ماده ۴۳۴ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲]] | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۴: | ||
[[رده:قصاص]] | [[رده:قصاص]] | ||
[[رده:اجرای قصاص]] | [[رده:اجرای قصاص]] | ||
[[رده:مواد قانون مجازات اسلامی]] | [[رده:مواد قانون مجازات اسلامی]] | ||
[[رده:مواد عمومی]] | [[رده:مواد عمومی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۳ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۰۱
ماده ۴۳۴ قانون مجازات اسلامی: هرگاه کسی فردی را که مرتکب جنایت عمدی شده است فراری دهد به تحویل وی الزام می شود. اگر در موارد قتل و جنایت بر عضو که منجر به قطع یا نقص عضو یا از بین رفتن یکی از منافع آن شده است، بازداشت فراری دهنده مؤثر در حضور مرتکب یا الزام فراری دهنده به احضار مرتکب باشد، دادگاه باید با درخواست صاحب حق قصاص تا زمان دستگیری مرتکب، فراری دهنده را بازداشت کند. اگر مرتکب پیش از دستگیری بمیرد یا دستگیری وی متعذر شود یا صاحب حق قصاص رضایت دهد، فراری دهنده آزاد می شود و صاحب حق قصاص در همه موارد قصاص نفس و عضو، می تواند در صورت فوت مرتکب یا تعذر دستگیری او، دیه را از اموال وی یا فراری دهنده بگیرد. فراری دهنده می تواند پس از پرداخت دیه برای دریافت آن به مرتکب رجوع کند.
توضیح واژگان
عبارت « فراری دهد» به معنی از بین بردن و قطع کردن تسلط اولیاء دم بر جانی است، به طوری که این انقطاع تسلط، مستند به فعل فراری دهنده باشد،[۱] این عبارت نشانگر لزوم مباشرت فرد در امر فراری دادن بوده و صرف مساعدت یا تسهیل در فرار را در بر نمی گیرد.[۲]
نکات توضیحی تفسیری دکترین
این ماده در خصوص وضعیت «فراری دهنده قاتل» و دیگر جنایات مصرحه وضع گردیده است، در این حالت اگر کسی قاتلی را فراری دهد، باید او را حبس کنند تا اقدام به تسلیم قاتل نموده یا خود قاتل تسلیم شده یا بمیرد.[۳]
حقوقدانان به استناد این ماده تصریح کرده اند که چنانچه شخصی، قاتلی را که محکوم به قصاص است فرار دهد، در فرض مرگ قاتل پیش از تحویل، فراری دهنده را باید ضامن دیه مقتول دانست.[۴] همچنین این ماده را باید محدود به فراری دادن محکومان دانست و متهمان را در بر نمی گیرد.[۵]
لذا در این ماده، سه عنصر باید مورد توجه قرار گیرد:
1- مباشرت در فراری دادن
2- فراری دادن محکوم به قصاص
3- از سوی هرکسی[۶]
مسئولیت فراری دهندگان را در صورت احراز این سه شرط باید به نحو تساوی دانست.[۷]همچنین گروهی بازداشت شخص فراری دهنده را به منزله بازداشت شخص کفیل می دانند.[۸]
مطالعات فقهی
مستندات فقهی
در این خصوص روایتی از امام صادق (ع) وجود دارد که به موجب آن فراری دهندگان قاتل باید تا زمان تحویل مقتول بازداشت شوند و در فرض مردن قاتل در زمان حضور آنان در زندان، آنان باید دیه را بپردازند.[۹]
رویه قضایی
منابع
- ↑ محمدهادی صادقی. حقوق جزای اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص- صدمات جسمانی). چاپ 18. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 728344
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص). چاپ 7. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 354372
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد سوم). چاپ 4. گنج دانش، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 327784
- ↑ حسین آقایی نیا. حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص- جنایات). چاپ 5. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 350632
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص). چاپ 7. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 354364
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص). چاپ 7. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 354376
- ↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 709828
- ↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 709832
- ↑ احمد اسماعیل تبار، سیداحمدرضا حسینی و محمدحسین (ترجمه) مهوری. منابع فقه شیعه ترجمه جامع احادیث الشیعه آیةاله سیدحسین بروجردی (جلد بیست وسوم) (معاملات 1). چاپ 1. فرهنگ سبز، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3759012