ماده ۵۵۱ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

ماده ۵۵۱ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): دیه خنثای ملحق به مرد، دیه مرد و دیه خنثای ملحق به زن، دیه زن و دیه خنثای مشکل، نصف دیه مرد به‌ علاوه نصف دیه زن است.

تبصره ـ در کلیه جنایاتی که مجنی ‌ٌعلیه مرد نیست، معادل تفاوت دیه تا سقف دیه مرد از صندوق تأمین خسارت‌ های بدنی پرداخت می‌ شود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

خنثی به فردی گفته می شود که دارای آلت تناسلی زنانه و مردانه به صورت توأم است، لذا مرد یا زن بودن این فرد معلوم نیست، خنثی، دو نوع است، خنثی انثی را باید کسی دانست که علائم اناث، نظیر نداشتن ریش در آن غالب باشد، در مقابل خنثی ذکر قرار دارد که علایم ذکور نظیر ریش درآوردن و ... در او غالب است.

گروهی دیگر خنثی را با دو نوع خنثی مشکل و غیر مشکل تقسیم کرده اند، در خصوص خنثی مشکل باید گفت با توجه به اینکه فقها برای تشخیص مرد یا زن بودن اشخاص راه حل هایی را بیان نموده اند، چنانجه امکان تشخیص جنسیت از این طرق ممکن نشود، به آن شخص، خنثی مشکل گویند.

برخی بیان نموده اند در فرض به قتل رسیدن مردی توسط دو خنثی مشکله، ولی دم مقتول حق دارد نیمی از دیه مرد را به آن ها داده و هر دو نفر را قصاص کند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

حقوقدانان بیان نموده اند که دیه فرد خنثی در فرض مشکل و مسلمان بودن نصف دیه مرد و زن و معادل سه چهارم دیه مرد است، چرا که باید مرد یا زن بودن وی را به یک اندازه محتمل تصور کرد لذا دیه او نیز باید بین دیه مرد و زن باشد.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

برخی از فقها بیان نموده اند که دیه خنثی، مشروط بر مشکل بودن تشخیص زن یا مرد بودن او، سه چهارم دیه مرد است.

رویه‌های قضایی

• رای وحدت رویه شماره 766 مورخ 1396/11/17 هیات عمومی دیوان عالی کشور
• رای وحدت رویه شماره 777 مورخ 1398/2/31 هیات عمومی دیوان عالی کشور
• نظریه شماره 7/1400/186 مورخ 1400/04/28 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره پرداخت تفاضل دیه جنین دختر از صندوق تامين خسارت‌های بدنی
• نظریه شماره 7/1400/713 مورخ 1400/07/25 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مقررات پرداخت معادل تفاوت دیه توسط صندوق تامین خسارت‌های بدنی
• نظریه شماره 7/1400/422 مورخ 1400/04/28 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تکلیف دادگاه در خصوص تعیین شخص پرداخت کننده معادل تفاوت دیه تا سقف دیه کامل مرد
• نظریه شماره 7/1400/778 مورخ 1400/10/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اقامه دعوا به طرفیت صندوق تامین خسارت‌های بدنی

مقالات مرتبط

• بازخوانی رَوایی برابری دیه زن و مرد در دوران معاصر: مطالعة تاریخی-جامعه‌شناختی
• واکاوی چالش های دیه زن؛ با مطالعه تطبیقی فقه امامیه و سیاست کیفری ایران