ماده ۵۵۱ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
دیه خنثای ملحق به مرد، دیه مرد و دیه خنثای ملحق به زن، دیه زن و دیه خنثای مشکل، نصف دیه مرد به‌ علاوه نصف دیه زن است. تبصره ـ در کلیه جنایاتی که مجنی ‌ٌعلیه مرد نیست، معادل تفاوت دیه تا سقف دیه مرد از صندوق تأمین خسارت‌ های بدنی پرداخت می‌ شود.
'''ماده ۵۵۱ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)''': [[دیه خنثی|دیه خنثا]]<nowiki/>ی [[خنثای ذکر|ملحق به مرد]]، [[دیه]] مرد و دیه [[خنثای انثی|خنثای ملحق به زن]]، دیه زن و دیه [[خنثای مشکل]]، نصف دیه مرد به‌ علاوه نصف دیه زن است.


== توضیح واژکان ==
تبصره ـ در کلیه [[جنایت|جنایاتی]] که [[مجنی علیه|مجنی ‌ٌعلیه]] مرد نیست، معادل تفاوت دیه تا سقف دیه مرد از [[صندوق تأمین خسارت‌ های بدنی]] پرداخت می‌ شود.
خنثی اثنی را باید کسی دانست که علائم اناث نظیر نداشتن ریش در آن غالب باشد.4711312
*{{زیتونی|[[ماده ۵۵۰ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)|مشاهده ماده قبلی]]}}
*{{زیتونی|[[ماده ۵۵۲ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)|مشاهده ماده بعدی]]}}
== توضیح واژگان ==
[[خنثی]] به فردی گفته می شود که دارای آلت تناسلی زنانه و مردانه به صورت توأم است،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دادستان و میثاق عدالت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1421160|صفحه=|نام۱=سیدمهدی|نام خانوادگی۱=حجتی|نام۲=مجتبی|نام خانوادگی۲=باری|چاپ=1}}</ref> لذا مرد یا زن بودن این فرد معلوم نیست،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جرایم و مجازات ها در اسلام|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3223468|صفحه=|نام۱=عیسی|نام خانوادگی۱=ولایی|چاپ=1}}</ref> خنثی، دو نوع است، خنثی انثی را باید کسی دانست که علائم اناث، نظیر نداشتن ریش در آن غالب باشد،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دادستان و میثاق عدالت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4711312|صفحه=|نام۱=سیدمهدی|نام خانوادگی۱=حجتی|نام۲=مجتبی|نام خانوادگی۲=باری|چاپ=1}}</ref> در مقابل خنثی ذکر قرار دارد که علایم ذکور نظیر ریش درآوردن و ... در او غالب است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دادستان و میثاق عدالت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4711320|صفحه=|نام۱=سیدمهدی|نام خانوادگی۱=حجتی|نام۲=مجتبی|نام خانوادگی۲=باری|چاپ=1}}</ref>
 
گروهی دیگر خنثی را با دو نوع خنثی مشکل و غیر مشکل تقسیم کرده اند،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4561328|صفحه=|نام۱=محمدرضا|نام خانوادگی۱=الهی منش|نام۲=محسن|نام خانوادگی۲=مرادی اوجقاز|چاپ=1}}</ref> در خصوص خنثی مشکل باید گفت با توجه به اینکه [[فقیه|فقها]] برای تشخیص مرد یا زن بودن اشخاص راه حل هایی را بیان نموده اند، چنانجه امکان تشخیص جنسیت از این طرق ممکن نشود، به آن شخص، خنثی مشکل گویند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جرایم و مجازات ها در اسلام|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3223472|صفحه=|نام۱=عیسی|نام خانوادگی۱=ولایی|چاپ=1}}</ref>
 
برخی بیان نموده اند در فرض به [[قتل]] رسیدن مردی توسط دو خنثی مشکله، [[ولی دم]] مقتول حق دارد نیمی از دیه مرد را به آن ها داده و هر دو نفر را [[قصاص]] کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جرم ها و مجازات ها در اسلام (قوانین جزایی و قضایی در اسلام)|ترجمه=|جلد=|سال=1378|ناشر=آیدین|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3321312|صفحه=|نام۱=حسن|نام خانوادگی۱=عباس زاده اهری|چاپ=1}}</ref>
 
== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
حقوقدانان بیان نموده اند که دیه فرد خنثی در فرض مشکل و مسلمان بودن نصف دیه مرد و زن و معادل سه چهارم دیه مرد است، چرا که باید مرد یا زن بودن وی را به یک اندازه محتمل تصور کرد لذا دیه او نیز باید بین دیه مرد و زن باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4099544|صفحه=|نام۱=هوشنگ|نام خانوادگی۱=شامبیاتی|چاپ=1}}</ref>
 
== مطالعات فقهی ==
 
=== سوابق فقهی ===
برخی از فقها بیان نموده اند که دیه خنثی، مشروط بر مشکل بودن تشخیص زن یا مرد بودن او، سه چهارم دیه مرد است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=متون فقه (قسمت چهارم) (دادرسی در ترجمه لمعه) (قضا، شهادت، حدود، قصاص و دیات)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=اندیشه های حقوقی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4065172|صفحه=|نام۱=سیدمحمد|نام خانوادگی۱=صدری|چاپ=1}}</ref>
 
== رویه‌های قضایی ==
 
* [[رای وحدت رویه شماره 766 مورخ 1396/11/17 هیات عمومی دیوان عالی کشور]]
* [[رای وحدت رویه شماره 777 مورخ 1398/2/31 هیات عمومی دیوان عالی کشور]]
* [[نظریه شماره 7/1400/186 مورخ 1400/04/28 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره پرداخت تفاضل دیه جنین دختر از صندوق تامين خسارت‌های بدنی]]
* [[نظریه شماره 7/1400/713 مورخ 1400/07/25 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مقررات پرداخت معادل تفاوت دیه توسط صندوق تامین خسارت‌های بدنی]]
* [[نظریه شماره 7/1400/422 مورخ 1400/04/28 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تکلیف دادگاه درخصوص تعیین شخص پرداخت کننده معادل تفاوت دیه تا سقف دیه کامل مرد|نظریه شماره 7/1400/422 مورخ 1400/04/28 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تکلیف دادگاه در خصوص تعیین شخص پرداخت کننده معادل تفاوت دیه تا سقف دیه کامل مرد]]
* [[نظریه شماره 7/1400/778 مورخ 1400/10/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اقامه دعوا به طرفیت صندوق تامین خسارت‌های بدنی]]
* [[نظریه شماره 1146/96/7 مورخ 1396/05/21 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]]
 
== مقالات مرتبط ==
 
* [[بررسی جایگاه عدالت توزیعی در مسئولیت مدنی]]
* [[عدالت به مثابه مبنای حاکمیت قانون در نظام حقوقی ایران]]
* [[بازخوانی رَوایی برابری دیه زن و مرد در دوران معاصر: مطالعة تاریخی-جامعه‌شناختی]]
* [[واکاوی چالش های دیه زن؛ با مطالعه تطبیقی فقه امامیه و سیاست کیفری ایران]]
 
== منابع ==
{{پانویس}}
{{مواد قانون مجازات اسلامی}}
[[رده:دیات]]
[[رده:مقادیر دیه]]
[[رده:دیه نفس]]
[[رده:دیه خنثی]]
[[رده:مواد قانون مجازات اسلامی]]
[[رده:خنثی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۲:۵۹

ماده ۵۵۱ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): دیه خنثای ملحق به مرد، دیه مرد و دیه خنثای ملحق به زن، دیه زن و دیه خنثای مشکل، نصف دیه مرد به‌ علاوه نصف دیه زن است.

تبصره ـ در کلیه جنایاتی که مجنی ‌ٌعلیه مرد نیست، معادل تفاوت دیه تا سقف دیه مرد از صندوق تأمین خسارت‌ های بدنی پرداخت می‌ شود.

توضیح واژگان

خنثی به فردی گفته می شود که دارای آلت تناسلی زنانه و مردانه به صورت توأم است،[۱] لذا مرد یا زن بودن این فرد معلوم نیست،[۲] خنثی، دو نوع است، خنثی انثی را باید کسی دانست که علائم اناث، نظیر نداشتن ریش در آن غالب باشد،[۳] در مقابل خنثی ذکر قرار دارد که علایم ذکور نظیر ریش درآوردن و ... در او غالب است.[۴]

گروهی دیگر خنثی را با دو نوع خنثی مشکل و غیر مشکل تقسیم کرده اند،[۵] در خصوص خنثی مشکل باید گفت با توجه به اینکه فقها برای تشخیص مرد یا زن بودن اشخاص راه حل هایی را بیان نموده اند، چنانجه امکان تشخیص جنسیت از این طرق ممکن نشود، به آن شخص، خنثی مشکل گویند.[۶]

برخی بیان نموده اند در فرض به قتل رسیدن مردی توسط دو خنثی مشکله، ولی دم مقتول حق دارد نیمی از دیه مرد را به آن ها داده و هر دو نفر را قصاص کند.[۷]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

حقوقدانان بیان نموده اند که دیه فرد خنثی در فرض مشکل و مسلمان بودن نصف دیه مرد و زن و معادل سه چهارم دیه مرد است، چرا که باید مرد یا زن بودن وی را به یک اندازه محتمل تصور کرد لذا دیه او نیز باید بین دیه مرد و زن باشد.[۸]

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

برخی از فقها بیان نموده اند که دیه خنثی، مشروط بر مشکل بودن تشخیص زن یا مرد بودن او، سه چهارم دیه مرد است.[۹]

رویه‌های قضایی

مقالات مرتبط

منابع

  1. سیدمهدی حجتی و مجتبی باری. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. دادستان و میثاق عدالت، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1421160
  2. عیسی ولایی. جرایم و مجازات ها در اسلام. چاپ 1. مجد، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3223468
  3. سیدمهدی حجتی و مجتبی باری. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. دادستان و میثاق عدالت، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4711312
  4. سیدمهدی حجتی و مجتبی باری. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. دادستان و میثاق عدالت، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4711320
  5. محمدرضا الهی منش و محسن مرادی اوجقاز. حقوق کیفری اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4561328
  6. عیسی ولایی. جرایم و مجازات ها در اسلام. چاپ 1. مجد، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3223472
  7. حسن عباس زاده اهری. جرم ها و مجازات ها در اسلام (قوانین جزایی و قضایی در اسلام). چاپ 1. آیدین، 1378.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3321312
  8. هوشنگ شامبیاتی. حقوق جزای اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4099544
  9. سیدمحمد صدری. متون فقه (قسمت چهارم) (دادرسی در ترجمه لمعه) (قضا، شهادت، حدود، قصاص و دیات). چاپ 1. اندیشه های حقوقی، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4065172