ماده ۲۶۳ قانون مجازات اسلامی

ماده ۲۶۳ قانون مجازات اسلامی: هرگاه متهم به سب، ادعاء نماید که اظهارات وی از روی اکراه، غفلت، سهو یا در حالت مستی یا غضب یا سبق لسان یا بدون توجه به معانی کلمات و یا نقل قول از دیگری بوده است ساب‌‌ النّبی محسوب نمی‌ شود.

تبصره ـ هرگاه سب در حالت مستی یا غضب یا به نقل از دیگری باشد و صدق ‌اهانت کند موجب تعزیر تا هفتاد و چهار ضربه شلاق است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

«سبق لسان» را حالتی دانسته اند که در آن فردی فاقد سابقه تبیین اظهار مزبور بوده باشد. همچنین «غفلت» نیز به معنای سهو، فراموش کاری، نادانی، بی خبری، و سهل انگاری است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

در اینجا گفتنی است که اگر مثلا کسی بگوید امام علی نفهمیده یا اشتباه کرده است و منظورش بدگویی و تحقیر آن حضرت باشد اهانت است، ولی اگر آن حضرت در نظر شخص محترم باشد اما به دلیل عدم شناخت یا ضعف عقیده اینگونه تصور کند که آن حضرت نیز مانند مجتهدین خطا و اشتباه داشته اند و یا تغییر زمان مقتضی آن است که روش آن حضرت را برای این دوره الگو قرار ندهیم، اهانت محسوب نمیشود.

عده ای اهمیت ماده فوق را از آن لحاظ می دانند که به موجب آن قلمروی موانع مسئولیت کیفری وسیع تر شده و مواردی نظیر غضب، سبق لسان و بی توجهی به معانی کلمات و ... نیز به عنوان مانع مسئولیت کیفری در این مورد خاص در نظر گرفته شده اند. گروهی بر این باورند که به دلیل به نفع متهم بودن این موارد، شاید بتوان آن ها را به صورت قانونی به دیگر عوامل رافع مسئولیت کیفری نیز تسری داد. برخی معتقدند باید از این ماده چنین نتیجه گرفت که صرف ادعای فرد به این که سب نبی در شرایط مقرر در این ماده رخ داده است، برای سقوط اعدام کافی است و لذا باید احتمال صدق گفتار مدعی را مفروض پنداشت.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

مستند فقهی این ماده را پاره ای از روایات دانسته اند.

مواد مرتبط

ماده 26 قانون مطبوعات (مصوب1364)

ماده 513 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)