ماده ۴۹۷ قانون مجازات اسلامی

ماده ۴۹۷ قانون مجازات اسلامی: در موارد ضروری که تحصیل برائت ممکن نباشد و پزشک برای نجات مریض، طبق مقررات اقدام به معالجه نماید، کسی ضامن تلف یا صدمات وارده نیست.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

گروهی مقصود از فوری را مواردی دانسته اند که معالجه بیمار به اندازه ای فوریت دارد که تاخیر در اقدام برای کسب اجازه ممکن است منجر به مرگ بیمار شود. گروهی نیز مقصود از این موارد فوری را مواردی دانسته اند که مشمول حالت فوریت های پزشکی می شود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

این ماده در خصوص یکی از حالات استثنایی یعنی حالت «فوریت» وضع شده است، بروز چنین حالتی می تواند موجب عدم لزوم رعایت برخی از قواعد عمومی شود که رعایت آن ها در وضعیت عادی و در زمینه امور پزشکی و جراحی الزامی است. در چنین مواردی که کسب اجازه ممکن نباشد، بر اساس ماده فوق نباید طبیب را ضامن دانست. جز در این حالت ها، عده ای هرگونه اقدام خودسرانه پزشک را تعرض به جسم و جان و آزادی بیمار تلقی کرده اند. مبنای مشروعیت اعمال پزشک را عده ای مستند به اجازه ی ضمنی قانونگذار دانسته اند که به موجب این استدلال باید رضایت را عاملی توجیهی مبتنی بر اراده ضمنی قانون دانست. البته عده ای نیز بیان نموده اند که به طور کلی کسب برائت برای سقوط ضمان پزشک لازم است، مگر در مواردی که کسب برائت امکان پذیر نباشد، نظیر مواردی که فرصت اخذ برائت نباشد و یا افراد در محل حضور نداشته باشند، لذا در مواردی که امکان تحصیل برائت نبوده و از سوی دیگر نیز پزشک مرتکب تقصیری نشده باشد، نباید مسئولیتی را متوجه او دانست.

رویه های قضایی

بر اساس نظریه مشورتی شماره 7/63-1362/1/7 در موارد فوری در صورت رعایت موازین فنی و علمی، عمل طبی یا جراحی بدون رضایت ولی قهری صغیر مجاز است.1264184