ماده ۵۵۰ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

ماده ۵۵۰ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): دیه قتل زن، نصف دیه مرد است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

گروهی از دیه زنان مسلمان تحت عنوان «دیه ناقصه» یاد کرده اند.

فلسفه و مبانی نظری ماده

گروهی بالا بودن مبلغ دیه مرد نسبت به زن را ، وضعیت و موقعیت اقتصادی و وظایف مرد در تأمین معیشت خانواده دانسته اند،زیرا اصولاً هدف از وضع و تشریع دیه، تعیین یک ما به ازاء در مقابل تلف شدن انسان نبوده است، حکم این ماده نیز در راستای جبران ضرر اقتصادی وارده به مرد است، والّا نباید این اختلاف دیه را به معنای تفوق جنس مذکر دانست.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

ماده فوق تنها در خصوص تنصیف دیه صحبت نموده است و در خصوص ارش ساکت است. گروهی معتقدند این قاعده باید در خصوص دیه اعضاء نیز رعایت شود.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

مستند شرعی این ماده را روایاتی از ائمه معصومین (ع) دانسته اند، همچنین دلایل عقلی را نیز از مستندات این حکم دانسته اند.

سوابق فقهی

میان فقهای شیعه اختلافی نیست که دیه زن مسلمان، نصف دیه مرد مسلمان است، اگرچه در فقه اهل سنت نیز دیه زن نصف دیه مرد است اما برخی از فقهای اهل سنت قائل به برابری دیه این دو شده اند. برخی از فقهای عامه نیز دیه زنان را بطور مطلق خواه در دیه نفس و خواه در دیه جرح، نصف دیه مرد دانسته اند. همچنین برخی از فقها بیان نموده اند که زنان اهل ذمه تا ثلث دیه با مردان اهل ذمه در دیه نفس ذمی برابرند.

رویه های قضایی

به موجب نظر کمیسیون در یکی از نشست های قضایی، ارش همان دیه غیر مقدر است لذا احکام دیه از جمله تنصیف دیه زن، شامل ارش نیز می شود.

• رای دادگاه درباره بی احتیاطی در رانندگی منتهی به دو فقره قتل غیر عمدی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۲۳۰۰۵۹۲)

مقالات مرتبط

• عدالت به مثابه مبنای حاکمیت قانون در نظام حقوقی ایران
• بازخوانی رَوایی برابری دیه زن و مرد در دوران معاصر: مطالعة تاریخی-جامعه‌شناختی
• واکاوی چالش های دیه زن؛ با مطالعه تطبیقی فقه امامیه و سیاست کیفری ایران