ماده ۳۱۸ قانون مجازات اسلامی

ماده ۳۱۸ قانون مجازات اسلامی: اگر شاکی اقامه قسامه نکند و از مطالبه قسامه از متهم نیز خودداری ورزد، متهم در جنایات عمدی، با تأمین مناسب و در جنایات غیرعمدی، بدون تأمین آزاد می‌شود لکن حق اقامه قسامه یا مطالبه آن برای شاکی باقی می‌ماند.

تبصره ـ در مواردی که تأمین گرفته می‌شود، حداکثر سه ماه به شاکی فرصت داده می‌شود تا اقامه قسامه نماید یا از متهم مطالبه قسامه کند و پس از پایان مهلت از تأمین أخذ شده رفع اثر می‌شود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۳۱۷ قانون مجازات اسلامی
• ماده ۳۱۹ قانون مجازات اسلامی

پیشینه

ماده فوق را برخی از جمله ابداعات قانون جدید می‌دانند که طبق آن شاکی مکلف به اقامه قسامه یا مطالبه آن از متهم است، در غیر این صورت متهم باید آزاد شود.

نکات تفسیری دکترین ماده 318 قانون مجازات اسلامی

به موجب این ماده، یکی از حالات عدم اقامه قسامه از سوی مدعی، حالتی است که وی علاوه بر اقامه نکردن قسامه، از مطالبه آن از مدعی علیه نیز خودداری می‌کند، در این حالت، باید حکم به برائت متهم صادر شود.

لازم به یادآوری است که چنانچه ظرف سه ماه شاکی از متهم مطالبه اقامه قسامه نکند یا خود او اقدام به اقامه قسامه ننماید، تأمین مورد بحث در این ماده بر اساس تبصره رفع می‌شود.

سوابق و مستندات فقهی

سوابق و مستندات فقهی

در خصوص جواز حبس متهم تا زمان اقامه قسامه یا عدم اقامه آن، در فقه دیدگاه‌های مختلفی مطرح شده‌است:

1. عدم جواز به حبس به صورت مطلق: این دیدگاه مورد موافقت شهید ثانی و ابن ادریس قرار گرفته‌است.
2. جواز حبس متهم برای شش روز.
3. جواز حبس متهم برای شش روز به شرط محرز بودن اتهام وی نزد حاکم یا وجود ظن قوی از سوی حاکم در این خصوص.
4. جواز حبس متهم برای شش روز مشروط بر محرز بودن اتهام وی نزد حاکم و مطالبه حبس از سوی شاکی: این دیدگاه مورد موافقت علامه حلی قرار گرفته‌است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 318 قانون مجازات اسلامی

1. در صورتی که شاکی اقامه قسامه نکند، متهم در جنایات عمدی با تأمین مناسب آزاد می‌شود.
2. در جنایات غیرعمدی، متهم بدون تأمین آزاد می‌شود.
3. حق اقامه قسامه یا مطالبه آن برای شاکی باقی می‌ماند، حتی اگر در ابتدا اقامه نکرده باشد.
4. اگر تأمین از متهم گرفته شود، شاکی حداکثر سه ماه فرصت دارد تا اقامه قسامه کند یا از متهم مطالبه قسامه نماید.
5. پس از پایان مهلت سه‌ماهه، در صورتی که شاکی اقدامی نکند، تأمین أخذ شده رفع اثر می‌شود.

رویه های قضایی

• نظریه شماره 7/96/3158 مورخ 1396/12/22 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/95/1460 مورخ 1395/06/20 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 1460/95/7 مورخ 1395/06/20 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

• به موجب نظریه مشورتی ۴۷۴/۷–۱۳۸۷/۲/۴ چنانچه مدعی اقامه قسامه نکند و مطالبه آن را نیز از مدعی علیه ننماید، قاضی دادگاه نمی‌تواند از مدعی علیه مطالبه قسامه کند اما مکلف به انجام هرگونه تحقیق برای کشف حقیقت است و در صورت به دست نیامدن هیچگونه دلیلی برای اثبات اتهام متهم، حکم به برائت وی صادر می‌شود.

• بر اساس نظریه شماره ۱۴۱/۷–۱۳۸۲/۱/۱۱ اگر مدعی در موارد لوث قادر به اقامه قسامه نبوده و قسامه را به مدعی علیه نیز رد نکند، حکم به برائت متهم به موجب عدم کفایت دلیل صادر می‌شود.
• نظریه شماره 7/1400/855 مورخ 1400/11/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره ادای سوگند متهم در موارد عدم لوث و خوانده دعوای اعسار محکوم به دیه

مقالات مرتبط

مبانی فقهی قسامه و نحوه اجرای آن در حقوق موضوعه ایران