ماده ۵۳۳ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

ماده ۵۳۳ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): هرگاه دو یا چند نفر به ‌نحو شرکت سبب وقوع جنایت یا خسارتی بر دیگری گردند به ‌طوری که آن جنایت یا خسارت به هر دو یا همگی مستند باشد، به ‌طور مساوی ضامن می‌ باشند.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۵۳۲ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)
• ماده ۵۳۴ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

نکات تفسیری دکترین ماده 533 قانون مجازات اسلامی (1392)

ماده فوق در خصوص حالتی است که اجتماع اسباب در عرض یکدیگر رخ دهد، به طوری که جنایت ناشی از فعل همه اسباب بوده و رابطه علیت میان فعل تمام افعال و خسارت وارده وجود داشته باشد، در این صورت باید همه اسباب را ضامن جنایت دانست، در واقع اگر اسباب متعدد به صورت همزمان در وقوع جنایت موثر باشند، باید آن ها را به نحو اشتراک ضامن حادثه دانست، بر اساس این ماده باید پذیرفت که اگر گروهی سبب ایراد ضرری بر دیگری شوند، مکلف به جبران خسارت وارده به نحو تساوی هستند، لذا باید تسبیب را نظیر شرکت در جرم دانسته و همه اسباب را به طور مساوی، ضامن و مسئول تلقی کرد، عده ای راه حل این ماده را ناظر به حالتی می دانند که میزان دخالت اسباب، مساوی بوده و اصل را بر این گذاشته اند که تاثیر هر سبب با سبب دیگر برابر است، لذا تقسیم مسئولیت نیز مساوی خواهد بود، مگر در فرض اثبات خلاف آن، زیرا در حقوق ایران تقسیم مسئولیت بر اساس میزان تأثیر هر سبب پذیرفته شده است، چرا که پذیرش مسئولیت تضامنی، سازگاری با قواعد نظام حقوقی ما ندارد، در واقع پذیرش تضامن نیازمند دلیل خاص بوده و خلاف اصل است، این معیار با اصل شخصی بودن مسئولیت ها نیز منطبق تر است، ماده فوق نیز با وجود اطلاق، خللی بر این قضیه ایجاد نمی کند.

گروهی این ماده را از حالت شرکت به نحو مباشرت منصرف دانسته و آن را محدود به حالت تسبیب می دانند.

سوابق و مستندات فقهی

سوابق و مستندات فقهی

مستند فقهی این ماده را روایتی از امام صادق (ع) دانسته اند.

سوابق و مستندات فقهی

در این خصوص، گروهی از فقها بیان داشته اند که اگر ترتیب منتفی بوده و دو فرد با سبب یکدیگر منجر به تلف شوند، هر دو ضامن اند.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 533 قانون مجازات اسلامی (1392)

1. مشارکت در وقوع جنایت یا خسارت توسط دو یا چند نفر.
2. استناد جنایت یا خسارت به همه افراد شرکت‌کننده.
3. ضامن بودن به‌طور مساوی برای همه افراد شرکت‌کننده در جنایت یا خسارت.

رویه های قضایی

• به موجب نظریه 7/1652-1370/7/10، اگر چند نفر در ایراد ضرب و جرح دخالت نموده باشند اما نوع ضرب و جرح وارده از سوی هر یک مشخص نباشد، باید حکم به پرداخت دیه به تساوی صادر شود.
• رای وحدت رویه شماره 717 مورخ 1390/2/6 هیات عمومی دیوان عالی کشور (تساوی مسؤولیت رانندگان در پرداخت دیه در فرض برخورد دو یا چند وسیله نقلیه)
• دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۱۹۰۱۸۱۳ شعبه ۱۹ دادگاه تجدیدنظراستان تهران
• رای وحدت رویه شماره 799 مورخ 1399/7/15 هیات عمومی دیوان عالی کشور
• نظریه شماره 7/1400/1218 مورخ 1401/01/23 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره میزان مسئولیت شرکای جرائم کلاهبرداری و سرقت در رد مال
• نظریه شماره 7/99/177 مورخ 1399/02/29 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره فوت میهمان مستاجر و نحوه جمع بین سبب و مباشر
• رای دادگاه درباره استفاده از سند مجعول به عنوان مقدمه کلاهبرداری (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۱۴۰۱۶۵۲)
• نظریه شماره 7/1402/482 مورخ 1402/09/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره صدمه غیر عمدی بر اثر بی احتیاطی در امر رانندگی

مقالات مرتبط

• اجتماع اسباب از نظر فقه و حقوق ایران و مصر
• تأسیس نهاد مباشرت و تسبیب، ضرورت یا عدم ضرورت؟
• مسئولیت مدنی سبب مجمل در حقوق مدنی ایران و فقه امامیه
• جستاری نقادانه بر تعیین سبب مسئول در بین اسباب متعدد با ارجاع امر به کارشناس با مطالعه تطبیقی
• تحولات مسئولیت مدنی ناشی از فعل زیان بار تعدد اسباب در قانون مجازات اسلامی جدید 1392
• اسباب متعدد در مسئولیت مدنی
• اجتماع سبب و مباشر در قانون مجازات اسلامی1392
• رابطه سببیت در مسئولیت ناشی از بیاحتیاطی؛ نگاهی تطبیقی به حقوق مسئولیت مدنی ایران و انگلستان
• تقسیم مسؤلیت مدنی
• نقش تقصیر در مسئولیت مدنی و مقایسه آن با حقوق کامن لا
• نظریه «آخرین فرصت اجتناب از ضرر» در حقوق ایران؛ با نگاهی به کامن لا و نظام فقهی