ماده ۵۱۹ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۲۳:۰۹

ماده ۵۱۹ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): هرگاه دیوار یا بنایی که بر پایه استوار و غیرمتمایل احداث شده است در معرض ریزش قرار گیرد یا متمایل به سقوط به سمت ملک دیگری یا معبر گردد اگر قبل از آنکه مالک تمکن اصلاح یا خراب‌ کردن آن را پیدا کند ساقط شود و موجب آسیب گردد، ضمان منتفی است مشروط به آنکه به‌ نحو مقتضی افراد در معرض آسیب را از وجود خطر آگاه کرده باشد. چنانچه مالک با وجود تمکن از اصلاح یا رفع یا آگاه ‌سازی و جلوگیری از وقوع آسیب، سهل ‌انگاری نماید، ضامن است.

تبصره ـ هرگاه دیوار یا بنایی که ساقط شده متعلق به صغیر یا مجنون باشد ولی او ضامن است و اگر بنای مذکور از بناهای عمومی ‌و دولتی باشد، متولی و مسؤول آن ضامن است.

پیشینه

سابقاً ماده 350 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1370)، در این خصوص وضع شده بود.^[۱]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

این ماده را یکی از مصادیق وقوع جنایت به سبب ترک فعل تلقی کرده اند.^[۲] علت ضامن بودن مالک نیز تعدی و یا تفریط او می باشد.^[۳] عنصر مادی این جرم نیز سقوط دیوار به دلیل ترک فعل متصرف در راستای ترمیم آن است، لذا اگر فردی اقدامی در راستای تعمیر دیوار به عمل آورد و همان اقدام موجب سقوط دیوار شود، مورد، مشمول مقررات این ماده نخواهد بود.^[۴] به هر حال ملاک تحقق جرم، احراز تقصیر مالک است،^[۵] البته گروهی نیز این ماده را از مصادیقی دانسته اند که تقصیر در آن مفروض است.^[۶]

در هر حال شرایط تحقق ضمان در این ماده را می توان بدین شرح بیان نمود:

1-مایل شدن دیوار به سوی ملک دیگری یا معبر عام

2-تمکن اصلاح دیوار توسط صاحب آن ^[۷]

گروهی نیز کاستی های شخصی مالک نظیر ناتوانی وی از پرداخت هزینه های دفع ضرر را عاملی برای معافیت وی از جبران خسارت نمی دانند.^[۸]

عنصر معنوی این جرم را نیز باید همان بی مبالاتی و سهل انگاری دانست که در سایر جرایم غیر عمدی نیز نیازمند احراز است.^[۹]

رویه های قضایی

نظریه شماره 7/1400/1178 مورخ 1401/04/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره رابطه بزه تخریب و کوتاهی مالک در رفع عیب

نکات توضیحی

موضوع جرم مورد بحث در این ماده نیز ضمانت صاحب بنا در قبال تلف ناشی از ریزش دیوار به دلیل امتناع از تعمیر و اصلاح آن است.^[۱۰]

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

در این خصوص میان فقها چند دیدگاه وجود دارد:

1- صاحب دیوار به هیچ وجه مسئول نیست زیرا در ساخت دیوار مرتکب قصور نشده است.

2-خرابی دیوار پیش از قدرت مالک بر اصلاح آن، مانع مسئولیت مالک است.

3-با انحراف دیوار، تعدی آغاز شده و لذا از این لحظه است که دیگر تفاوتی میان این مالک و مالکی که دیواری را کج بنا نهاده وجود ندارد.^[۱۱]

برخی از فقها بیان کرده اند که اگر دیواری کج پس از علم به کج شدن و توانایی اصلاح دیوار از سوی مالک خراب شده یا مایل به مسیر عبور مردم شود، وی ضامن است و در غیر این صورت و در فرض فقدان برخی از این قیود، نباید او را ضامن دانست.^[۱۲]

مقالات مرتبط

نظریه «آخرین فرصت اجتناب از ضرر» در حقوق ایران؛ با نگاهی به کامن لا و نظام فقهی

منابع

↑ ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی وقایع حقوقی (مسئولیت مدنی). چاپ 8. شرکت سهامی انتشار، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2574752
↑ محمدهادی صادقی. حقوق جزای اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص- صدمات جسمانی). چاپ 18. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 726836
↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 712536
↑ سیدمهدی حجتی و مجتبی باری. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. دادستان و میثاق عدالت، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1425168
↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 712544
↑ جلال الدین قیاسی. تسبیب در قوانین کیفری. چاپ 1. مدین، 1375. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 743732
↑ سیدمهدی حجتی و مجتبی باری. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. دادستان و میثاق عدالت، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1425176
↑ ناصر کاتوزیان. الزام های خارج از قرارداد (جلد دوم) (مسئولیت مدنی-مسئولیت های خاص و مختلط). چاپ 9. دانشگاه تهران، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2730748
↑ سیدمهدی حجتی و مجتبی باری. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. دادستان و میثاق عدالت، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1425172
↑ نشریه دادرسی ، شماره 78 ، بهمن و اسفند 1388. سازمان قضایی نیروهای مسلح، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1963000
↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 712532
↑ سیدمهدی (ترجمه) دادمرزی. فقه استدلالی (ترجمه تحریر الروضه فی شرح اللمعه). چاپ 23. طه، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4059332

[1] ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی وقایع حقوقی (مسئولیت مدنی). چاپ 8. شرکت سهامی انتشار، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2574752

[2] محمدهادی صادقی. حقوق جزای اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص- صدمات جسمانی). چاپ 18. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 726836

[3] عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 712536

[4] سیدمهدی حجتی و مجتبی باری. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. دادستان و میثاق عدالت، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1425168

[5] عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 712544

[6] جلال الدین قیاسی. تسبیب در قوانین کیفری. چاپ 1. مدین، 1375. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 743732

[7] سیدمهدی حجتی و مجتبی باری. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. دادستان و میثاق عدالت، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1425176

[8] ناصر کاتوزیان. الزام های خارج از قرارداد (جلد دوم) (مسئولیت مدنی-مسئولیت های خاص و مختلط). چاپ 9. دانشگاه تهران، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2730748

[9] سیدمهدی حجتی و مجتبی باری. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. دادستان و میثاق عدالت، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1425172

[10] نشریه دادرسی ، شماره 78 ، بهمن و اسفند 1388. سازمان قضایی نیروهای مسلح، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1963000

[11] عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 712532

[12] سیدمهدی (ترجمه) دادمرزی. فقه استدلالی (ترجمه تحریر الروضه فی شرح اللمعه). چاپ 23. طه، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4059332

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-هرگاه دیوار یا بنایی که بر پایه استوار و غیرمتمایل احداث شده است در معرض ریزش قرار گیرد یا متمایل به سقوط به سمت ملک دیگری یا معبر گردد اگر قبل از آنکه مالک تمکن اصلاح یا خراب‌ کردن آن را پیدا کند ساقط شود و موجب آسیب گردد، ضمان منتفی است مشروط به آنکه به‌ نحو مقتضی افراد در معرض آسیب را از وجود خطر آگاه کرده باشد. چنانچه مالک با وجود تمکن از اصلاح یا رفع یا آگاه ‌سازی و جلوگیری از وقوع آسیب، سهل ‌انگاری نماید، ضامن است. تبصره ـ هرگاه دیوار یا بنایی که ساقط شده متعلق به صغیر یا مجنون باشد ولی او ضامن است و اگر بنای مذکور از بناهای عمومی ‌و دولتی باشد، متولی و مسؤول آن ضامن است.
+'''ماده ۵۱۹ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)''': هرگاه دیوار یا بنایی که بر پایه استوار و غیرمتمایل احداث شده است در معرض ریزش قرار گیرد یا متمایل به سقوط به سمت ملک دیگری یا [[معابر عمومی|معبر]] گردد اگر قبل از آنکه مالک تمکن اصلاح یا خراب‌ کردن آن را پیدا کند ساقط شود و موجب آسیب گردد، [[مسئولیت کیفری|ضمان]] منتفی است مشروط به آنکه به‌ نحو مقتضی افراد در معرض [[آسیب]] را از وجود خطر آگاه کرده باشد. چنانچه مالک با وجود تمکن از اصلاح یا رفع یا آگاه ‌سازی و جلوگیری از وقوع آسیب، [[غفلت|سهل ‌انگاری]] نماید، ضامن است.
+تبصره ـ هرگاه دیوار یا بنایی که ساقط شده متعلق به [[صغر|صغیر]] یا [[جنون|مجنون]] باشد [[ولی]] او ضامن است و اگر بنای مذکور از بناهای عمومی ‌و دولتی باشد، متولی و مسؤول آن ضامن است.
+*{{زیتونی|[[ماده ۵۱۸ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)|مشاهده ماده قبلی]]}}
+*{{زیتونی|[[ماده ۵۲۰ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)|مشاهده ماده بعدی]]}}
 == پیشینه ==
-[[اده 350 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1370)|ماده 350 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1370)]] سابقاً در این خصوص وضع شده بود.2574752
+سابقاً [[ماده 350 قانون مجازات اسلامی مصوب 1370)|ماده 350 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1370)]]، در این خصوص وضع شده بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی وقایع حقوقی (مسئولیت مدنی)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=شرکت سهامی انتشار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2574752|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=8}}</ref>
 == نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
-این ماده را یکی از مصادیق وقوع جنایت به سبب ترک فعل تلقی کرده اند.726836 موضوع جرم مورد بحث در این ماده نیز ضمانت صاحب بنا در قبال تلف ناشی از ریزش دیوار به دلیل امتناع از تعمیر و اصلاح آن است.1963000 علت ضامن بودن مالک نیز تعدی و یا تفریط او می باشد.712536 عنصر مادی این جرم نیز سقوط دیوار به دلیل ترک فعل متصرف در راستای ترمیم آن است. لذا اگر فردی اقدامی در راستای تعمیر دیوار به عمل آورد و همان اقدام موجب سقوط دیوار شود، مورد مشمول مقررات این ماده نخواهد بود.1425168 بهر حال ملاک تحقق جرم، احراز تقصیر مالک ست.712544 البته گروهی نیز این ماده را از مصادیقی دانسته اند که تقصیر در آن مفروض است.743732
+این ماده را یکی از مصادیق وقوع [[جنایت ناشی از ترک فعل|جنایت به سبب ترک فعل]] تلقی کرده اند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص- صدمات جسمانی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=726836|صفحه=|نام۱=محمدهادی|نام خانوادگی۱=صادقی|چاپ=18}}</ref> علت ضامن بودن مالک نیز [[تعدی]] و یا [[تفریط]] او می باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=712536|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref> [[عنصر مادی]] این جرم نیز سقوط دیوار به دلیل [[ترک فعل]] متصرف در راستای ترمیم آن است، لذا اگر فردی اقدامی در راستای تعمیر دیوار به عمل آورد و همان اقدام موجب سقوط دیوار شود، مورد، مشمول مقررات این ماده نخواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دادستان و میثاق عدالت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1425168|صفحه=|نام۱=سیدمهدی|نام خانوادگی۱=حجتی|نام۲=مجتبی|نام خانوادگی۲=باری|چاپ=1}}</ref> به هر حال ملاک تحقق جرم، احراز [[تقصیر]] مالک است،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=712544|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref> البته گروهی نیز این ماده را از مصادیقی دانسته اند که تقصیر در آن مفروض است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=تسبیب در قوانین کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1375|ناشر=مدین|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=743732|صفحه=|نام۱=جلال الدین|نام خانوادگی۱=قیاسی|چاپ=1}}</ref>
 در هر حال شرایط تحقق ضمان در این ماده را می توان بدین شرح بیان نمود:
@@ خط ۱۱: / خط ۱۴: @@
 -مایل شدن دیوار به سوی ملک دیگری یا معبر عام
--تمکن اصلاح دیوار توسط صاحب آن1425176
+-تمکن اصلاح دیوار توسط صاحب آن <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دادستان و میثاق عدالت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1425176|صفحه=|نام۱=سیدمهدی|نام خانوادگی۱=حجتی|نام۲=مجتبی|نام خانوادگی۲=باری|چاپ=1}}</ref>
-گروهی نیز کاستیها ی شخصی مالک -نظیر ناتوانی وی از پرداخت هزینه های دفع ضرر- را عاملی برای معافیت وی از جبران خسارت نمی دانند.2730748
+گروهی نیز کاستی های شخصی مالک نظیر ناتوانی وی از پرداخت هزینه های دفع ضرر را عاملی برای معافیت وی از جبران خسارت نمی دانند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=الزام های خارج از قرارداد (جلد دوم) (مسئولیت مدنی-مسئولیت های خاص و مختلط)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2730748|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=9}}</ref>
-عنصر معنوی این جرم را نیز باید همان بی مبالاتی و سهل انگاری دانست که در سایر جرایم غیر عمدی نیز نیازمند احراز است.1425172
+[[عنصر معنوی]] این جرم را نیز باید همان [[بی مبالاتی]] و سهل انگاری دانست که در سایر [[جرم غیر عمدی|جرایم غیر عمدی]] نیز نیازمند احراز است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دادستان و میثاق عدالت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1425172|صفحه=|نام۱=سیدمهدی|نام خانوادگی۱=حجتی|نام۲=مجتبی|نام خانوادگی۲=باری|چاپ=1}}</ref>
-== سوابق فقهی ==
+== رویه های قضایی ==
+* [[نظریه شماره 7/1400/1178 مورخ 1401/04/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره رابطه بزه تخریب و کوتاهی مالک در رفع عیب]]
+== نکات توضیحی ==
+[[موضوع جرم]] مورد بحث در این ماده نیز ضمانت صاحب بنا در قبال [[تلف]] ناشی از ریزش دیوار به دلیل امتناع از تعمیر و اصلاح آن است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نشریه دادرسی ، شماره 78 ، بهمن و اسفند 1388|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=سازمان قضایی نیروهای مسلح|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1963000|صفحه=|نام۱=سازمان قضایی نیروهای مسلح|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref>
+== مطالعات فقهی ==
+=== سوابق فقهی ===
 در این خصوص میان فقها چند دیدگاه وجود دارد:
-- صاحب دیوار به هیچ وجه مسئول نیست. زیرا در ساخت دیوار مرتکب قصور نشده است.
+- صاحب دیوار به هیچ وجه مسئول نیست زیرا در ساخت دیوار مرتکب [[قصور]] نشده است.
 -خرابی دیوار پیش از قدرت مالک بر اصلاح آن، مانع مسئولیت مالک است.
--با انحراف دیوار تعدی آغاز شده و لذا از این لحظه است که دیگر تفاوتی میان این مالک و مالکی که دیواری را کج بنا نهاده وجود ندارد.712532
+-با انحراف دیوار، تعدی آغاز شده و لذا از این لحظه است که دیگر تفاوتی میان این مالک و مالکی که دیواری را کج بنا نهاده وجود ندارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=712532|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref>
+برخی از فقها بیان کرده اند که اگر دیواری کج پس از علم به کج شدن و توانایی اصلاح دیوار از سوی مالک خراب شده یا مایل به مسیر عبور مردم شود، وی ضامن است و در غیر این صورت و در فرض فقدان برخی از این قیود، نباید او را ضامن دانست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فقه استدلالی (ترجمه تحریر الروضه فی شرح اللمعه)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=طه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4059332|صفحه=|نام۱=سیدمهدی (ترجمه)|نام خانوادگی۱=دادمرزی|چاپ=23}}</ref>
+== مقالات مرتبط ==
-برخی از فقها بیان کرده اند که اگر دیواری کج پس از علم به کج شدن و توانایی اصلاح دیوار از سوی مالک خراب شده یا مایل به مسیر عبور مردن شود، وی ضامن است و در غیر اینصورت و در فرض فقدان برخی از این قیود، نباید او را ضامن دانست.4059332
+* [[نظریه «آخرین فرصت اجتناب از ضرر» در حقوق ایران؛ با نگاهی به کامن لا و نظام فقهی]]
-[[رده:رفرنس]]
+== منابع ==
+{{پانویس}}
+{{مواد قانون مجازات اسلامی}}
 [[رده:دیات]]
 [[رده:موجبات ضمان]]
 [[رده:جنایت ناشی از ترک فعل]]
+[[رده:مواد قانون مجازات اسلامی]]