ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی

ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی: در صورت وجود یک یا چند جهت از جهات تخفیف، دادگاه می تواند مجازات تعزيري را به‌ نحوی که به حال متهم مناسب‌ تر باشد به‌ شرح زیر تقلیل دهد یا تبدیل کند:

الف‌- تقلیل مجازات حبس به میزان یک تا سه درجه در مجازات‌های درجه چهار و بالاتر.

ب- تقلیل مجازات حبس درجه پنج و درجه شش به میزان یک تا دو درجه یا تبدیل این مجازات و مجازات حبس درجه هفت حسب مورد به جزای نقدی متناسب با همان درجه.

پ‌- تبدیل مصادره کل اموال به جزای نقدي درجه یک تا چهار.

ت- تقلیل انفصال دائم به انفصال موقت به میزان پنج تا پانزده سال.

ث- تقلیل سایر مجازات‌های تعزیری به میزان یک یا دو درجه یا تبدیل آن به مجازات دیگر از همان درجه یا یک درجه پایین‌ تر.

تبصره‌: چنانچه در اجرای مقررات این ماده یا سایر مقرراتی که به‌ موجب آن مجازات تخفیف می یابد، حکم به حبس کمتر از نود و یک روز صادر شود، به مجازات جایگزین مربوط تبدیل می شود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

«تخفیف مجازات»، به معنای پایین تر آمدن از حداقل قانونی کیفر بدون تغییر نوع مجازات است. در قانون جدید، قانونگذار به جای واژه «تخفیف» از «تقلیل مجازات» استفاده کرده است.

«تبدیل مجازات»، به معنای تغییر ماهیت مجازات از یک نوع به نوع دیگر است.

پیشینه

سابقاً قانونگذار در مواد 45 و 46 قانون مجازات عمومی مصوب 1352 به موارد تخفیف مجازات پرداخته بود، در این مواد، میزان و حدود تخفیف، بنابر شدت مجازات جرم ارتکابی تعیین شده بود. همچنین ماده 35 قانون راجع به مجازات اسلامی مصوب 1361 و ماده 22 قانون مجازات اسلامی مصوب 1370 نیز به بیان موارد تخفیف مجازات اختصاص یافته بودند، با این تفاوت که در این مواد، میزان و حدود تخفیف بنابر نظر دادگاه و بدون هیچ محدودیتی، وجود داشت.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

تخفیف مجازات راهی برای تامین اهداف فردی کردن مجازات ها است که توسط قاضی با رعایت شرایط قانونی، مقرر خواهد شد. طبق ماده فوق الذکر، تخفیف مجازات صرفا در جرائم تعزیری (غیر منصوص شرعی) مجری خواهد بود، بنابراین جرائم مستوجب حدود، قصاص و تعزیرات منصوص شرعی را نمیتوان مشمول این ماده قرار داد. گفتنی است که اجرای مقررات تخفیف در مواردی که عمل متهم مشمول قواعد تعدد یا تکرار میشود نیز بلا اشکال است. در این موارد ابتدا مجازات، تشدید شده و سپس طبق ماده 139 قانون مجازات اسلامی، در آن تخفیف داده میشود.

رویه قضایی

• به موجب رأی وحدت رویه شماره 628_1377/6/31 تعیین حبس کمتر از حداقل مقرر در مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام برای مجازات کلاهبرداری، مغایر با موازین قانونی است.
• همچنین بر اساس نظریه مشورتی 2763/7 مورخه 1371/5/14 مجازات جرم کلاهبرداری را نمی توان از طریق اعمال تخفیف به مجازات جزای نقدی تبدیل کرد.
• نظریه شماره 1033/95/7 مورخ 1395/05/04 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• رای وحدت رویه شماره 26 مورخ 1353/03/15 هیات عمومی دیوان عالی کشور (تخفیف مجازات اقامت اجباری)
• نظریه شماره 7/1400/245 مورخ 1400/09/09 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عطف به ماسبق نشدن مجازات ارتشا و فوت محکوم‌علیه پس از اعاده دادرسی
• نظریه شماره 7/1400/252 مورخ 1400/05/04 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تخفیف مجازات تعزیری پس از صدور حکم
• نظریه شماره 7/1400/758 مورخ 1400/07/14 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مجازات جایگزین حبس در حبس کمتر از نود و یک روز

• نظریه شماره 7/99/1460 مورخ 1399/10/20 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره امکان حکم به مجازات جایگزین حبس در مجازات قانونی سه ماه حبس
• نظریه شماره 7/99/1197 مورخ 1399/09/03 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اعمال جهات تخفیف در مورد تعدد جرم
• نظریه شماره 7/1400/402 مورخ 1400/05/10 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مجازات جایگزین حبس
• رای دادگاه درباره آموزش خالکوبی بر روی زنان و مردان و اشتغال به این امر (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۷۰۱۰۰۴۴۶)
• رای دادگاه درباره ارتکاب جعل در راستای بزه کلاهبرداری (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۲۳۰۱۴۱۶)
• رای دادگاه درباره ارتکاب جعل به عنوان مقدمه کلاهبرداری (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۲۰۰۱۳۰۸)

• نظریه شماره 7/99/420 مورخ 1399/04/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مجازات کم تر از ۹۱ روز حبس
• رای دادگاه درباره ارائه چک سرقتی و مجعول به عنوان ثمن معامله (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۰۹۰۰۳۴۵)

• نظریه شماره 7/99/431 مورخ 1399/04/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مقررات قانون کاهش مجازات حبس تعزیری
• رای دادگاه درباره ارزش اثباتی تست الکل سنج (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۲۷۰۱۶۶۲)

مواد مرتبط

ماده 3، 4 و 5 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح مصوب 1382

ماده 38 قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر

ماده 93 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392

ماده 219 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392

مقالات مرتبط

بررسی جرم‌شناسانۀ مادۀ 38 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392