ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
برچسب: تغییر مسیر جدید
 
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
#تغییر_مسیر [[نظریه شماره 7/1401/1371 مورخ 1402/01/30 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره محکومیت مؤثر اجرا نشده]]
'''ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی''': [[محکومیت قطعی]] کیفری در [[جرم عمدی|جرایم عمدی]]، پس از [[اجرای حکم]] یا شمول [[مرور زمان]]، در مدت زمان مقرر در این ماده محکوم را از [[حقوق اجتماعی]] به عنوان [[مجازات تبعی]] محروم می‌کند:
 
الف ـ هفت سال در محکومیت به [[مجازات های سالب حیات|مجازات‌های سالب حیات]] و [[حبس ابد]] از تاریخ توقف اجرای حکم اصلی
 
ب ـ سه سال در محکومیت به [[قطع عضو]]، [[قصاص عضو]] در صورتی که [[دیه]] [[جنایت]] وارد شده بیش از نصف دیه [[مجنی علیه]] باشد، [[تبعید|نفی بلد]] و حبس تا درجه چهار
 
پ ـ دو سال در محکومیت به شلاق حدی، قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارد شده نصف دیه مجنیٌ علیه یا کمتر از آن باشد و حبس درجه پنج
 
تبصره ۱ ـ در غیر موارد فوق، مراتب محکومیت در [[پیشینه کیفری]] محکوم درج می‌شود لکن در گواهی‌های صادره از مراجع ذی‌ربط منعکس نمی‌گردد مگر به درخواست [[مراجع قضایی]] برای تعیین یا بازنگری در مجازات
 
تبصره ۲ ـ در مورد [[جرایم قابل گذشت]] در صورتی که پس از صدور [[حکم قطعی]] با [[گذشت شاکی]] یا [[گذشت مدعی خصوصی|مدعی خصوصی]]، اجرای مجازات موقوف شود اثر تبعی آن نیز رفع می‌شود.
 
تبصره ۳ ـ در [[عفو]] و [[آزادی مشروط]]، اثر تبعی محکومیت پس از گذشت مدت‌های فوق از زمان عفو یا اتمام مدت آزادی مشروط رفع می‌شود. محکوم در مدت زمان آزادی مشروط و همچنین در زمان اجرای حکم نیز از حقوق اجتماعی محروم می‌گردد.
*{{زیتونی|[[ماده ۲۴ قانون مجازات اسلامی|مشاهده ماده قبلی]]}}
*{{زیتونی|[[ماده ۲۶ قانون مجازات اسلامی|مشاهده ماده بعدی]]}}
 
== مواد مرتبط ==
 
* [[ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی|ماده 19 قانون مجازات اسلامی]]
* [[ماده ۲۳ قانون مجازات اسلامی|ماده 23 قانون مجازات اسلامی]]
* [[ماده ۲۶ قانون مجازات اسلامی|ماده 26 قانون مجازات اسلامی]]
* [[ماده ۴۰ قانون مجازات اسلامی|ماده 40 قانون مجازات اسلامی]]
* [[ماده ۵۸ قانون مجازات اسلامی|ماده 58 قانون مجازات اسلامی]]
* [[ماده ۵۹ قانون مجازات اسلامی|ماده 59 قانون مجازات اسلامی]]
* [[ماده ۶۰ قانون مجازات اسلامی|ماده 60 قانون مجازات اسلامی]]
* [[ماده ۶۱ قانون مجازات اسلامی|ماده 61 قانون مجازات اسلامی]]
* [[ماده ۶۲ قانون مجازات اسلامی|ماده 62 قانون مجازات اسلامی]]
* [[ماده ۶۳ قانون مجازات اسلامی|ماده 63 قانون مجازات اسلامی]]
* [[ماده ۹۵ قانون مجازات اسلامی|ماده 95 قانون مجازات اسلامی]]
* [[ماده ۹۶ قانون مجازات اسلامی|ماده 96 قانون مجازات اسلامی]]
* [[ماده ۹۷ قانون مجازات اسلامی|ماده 97 قانون مجازات اسلامی]]
* [[ماده ۹۸ قانون مجازات اسلامی|ماده 98 قانون مجازات اسلامی]]
* [[ماده ۱۲ قانون مجازات جرائم نیرو های مسلح مصوب ۱۳۸۲|ماده 12 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح]]
* [[ماده ۱۳ قانون مجازات جرائم نیرو های مسلح مصوب ۱۳۸۲|ماده 13 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح]]
* [[ماده ۱۴ قانون مجازات جرائم نیرو های مسلح مصوب ۱۳۸۲|ماده 14 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح]]
 
== توضیح واژگان ==
منظور از مجازات تبعی، محرومیت از برخی حقوق اجتماعی است که علاوه بر مجازات [[جرم اصلی]] به صورت خود به خود برای مدت معین بر محکوم بار می‌شود. مجازات‌های تبعی بر خلاف [[مجازات تکمیلی|مجازات‌های تکمیلی]] در [[دادنامه]] ذکر نمی‌شوند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نگرشی بر حقوق جزای عمومی (مجموعه تقریرات محمد باهری و میرزا علی اکبر داور)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2381416|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=باهری|نام۲=رضا|نام خانوادگی۲=شکری|چاپ=3}}</ref>
 
== پیشینه ==
سابقاً قانونگذار در [[ماده ۶۲ مکرر قانون مجازات عمومی الحاقی ۱۳۷۷]]، محرومیت از حقوق اجتماعی متعاقب محکومیت کیفری را تعیین کرده بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3625508|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref> همچنین [[ماده ۱۹ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۵۲]] نیز به این نوع مجازات اشاره داشته‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3625520|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref>
 
== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
گفتنی است که پس از گذشت مدت مقرر در ماده فوق بنا بر عبارت «از محکومیت رفع اثر می‌شود» صدور حکم بر عدم سوء پیشینه این افراد، بلا مانع خواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6231880|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref> همچنین لازم است ذکر شود که موارد اعمال مجازات‌های تبعی به نحو [[جنبه حصری|حصری]] در این ماده تعیین شده و محکومیت کیفری به سایر مجازات‌ها، محرومیتی را در پی نخواهد داشت؛ از جمله در جرائم موجب مجازات‌های شلاق تعزیری، جزای نقدی، محرومیت از حقوق اجتماعی، حبس درجه ۶ تا ۸، [[انفصال دائم]] و [[انفصال موقت|موقت]]، [[مصادره|مصادره اموال]]، انتشار حکم در رسانه‌ها و نیز همه [[جرم غیرعمدی|جرائم غیرعمد]].<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=درآمدی بر حقوق جزای عمومی (واکنش در برابر جرم)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4933156|صفحه=|نام۱=غلامحسین|نام خانوادگی۱=الهام|نام۲=محسن|نام خانوادگی۲=برهانی|چاپ=1}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=درآمدی بر حقوق جزای عمومی (واکنش در برابر جرم)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4932952|صفحه=|نام۱=غلامحسین|نام خانوادگی۱=الهام|نام۲=محسن|نام خانوادگی۲=برهانی|چاپ=1}}</ref>
 
== رویه‌های قضایی ==
به موجب نظر کمیسیون در نشست قضایی دادگستری سمنان در آبان 1381، حقوق اجتماعی حقوقی است که برای اتباع جمهوری اسلامی ایران و نیز دیگر افراد مقیم ایران از سوی قانونگذار منظور شده است و سلب آن نیز امکانپذیر نیست مگر به حکم قانون یا دادگاه. تمامی این حقوق را نباید از حقوقی دانست که فرد مجرم بالفعل از آن ها برخوردار است. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد اول) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=راه نوین|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6279384|صفحه=|نام۱=محمدحسین|نام خانوادگی۱=کارخیران|چاپ=1}}</ref>
 
[[نظریه شماره 7/1402/251 مورخ 1402/09/08 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره محرومیت از حقوق اجتماعی]]
 
* [[نظریه شماره 7/1401/1371 مورخ 1402/01/30 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره محکومیت مؤثر اجرا نشده]]
* [[نظریه شماره 7/1400/274 مورخ 1400/09/06 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اعمال مقررات تکرار جرم]]
* [[نظریه شماره 7/1400/316 مورخ 1400/10/27 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره واخواهی از رای با تحقق یکی از جهات سقوط دعوا]]
* [[نظریه شماره 7/1400/825 مورخ 1400/08/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مجازات تبعی محکومین عضو ثابت نیروهای مسلح]]
* [[نظریه شماره 7/1400/1249 مورخ 1401/05/30 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره جاری بودن محرومیت های اجتماعی در مدت زمان تعلیق مجازات اصلی]]
* [[رای دادگاه درباره اثر محکومیت کیفری وکیل مدنی بر اعتبار وکالتنامه (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۲۱۳۰۶۰۱۱۰۶)]]
* [[نظریه شماره 1019/95/7 مورخ 1395/05/03 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]]
* [[نظریه شماره 7/99/1885 مورخ 1400/02/07 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره محرومیت از حق اجتماعی عضویت در شوراها در صورت ارتکاب برخی جرایم]]
* [[نظریه شماره 1004/95/7 مورخ 1395/05/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]]
* [[نظریه شماره 1019/95/7 مورخ 1395/05/03 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]]
* [[نظریه شماره 7/1401/1371 مورخ 1402/01/30 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره محکومیت مؤثر اجرا نشده.]]
* [[نظریه شماره 1088/96/7 مورخ 1396/05/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]]
* [[نظریه شماره 1004/95/7 مورخ 1395/05/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]]
* [[نظریه شماره 7/99/1256 مورخ 1399/09/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره انتفای سابقه موثر کیفری پس از انقضای مواعد ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی]]
* [[نظریه شماره 7/1401/94 مورخ 1401/04/28 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اجرای مجازات اصلی و تبعی]]
* [[نظریه شماره 7/1400/985 مورخ 1400/10/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره ملاک تشخیص سابقه محکومیت موثر کیفری]]
 
* [[نظریه شماره 7/99/381 مورخ 1399/05/12 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره صدور گواهی عدم سوء پیشینه]]
* [[نظریه شماره 7/99/943 مورخ 1399/07/12 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره ملاک محاسبه مجازات تبعی و تشخیص درجه مجازات در ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی]]
* [[نظریه شماره 7/98/2026 مورخ 1399/01/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مدت مجازات تبعی محکوم علیه در فرض تبدیل قصاص به حبس ماده ۶۱۲ ق.م.ا]]
* [[رای دادگاه درباره تشدید مجازات در مرحله تجدیدنظرخواهی (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۷۰۳۰۰۲۸۱)]]
* [[نظریه شماره ۷/۱۴۰۲/۱۰۹۸ مورخ ۱۴۰۳/۰۲/۱۵ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تاثیر تبدیل مجازات حبس به جزای نقدی بر سابقه مؤثر کیفری]]
* [[نظریه شماره 1152/95/7 مورخ 1395/05/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]]
* [[نظریه شماره 1208/95/7 مورخ 1395/05/25 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]]
* [[نظریه شماره 1297/95/7 مورخ 1395/06/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]]
 
== مقالات مرتبط ==
 
* [[بررسی و تحلیل کیفر شناختی مجازات های جایگزین حبس]]
* [[رژیم عام تکرار جرم در نظام حقوق کیفری فرانسه و تطبیق آن با الگوی مشابه در ایـران]]
* [[چالش‌های پاسخ‌های کیفری جرائم اشخاص حقوقی در نظام حقوقی ایران]]
* [[چالش‌های فقهی تحمیل مجازات‌های تبعی و تکمیلی بر مرتکبان جرائم حدی و قصاص در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392]]
* [[تأثیر گفتمان حقوقی بر کاربرد واژگان در دادگاه مدنی بر اساس طبقه‌بندی روابط مفهومی]]
* [[نقدی بر ماده 137 قانون مجازات اسلامی در باب تکرار جرم]]
* [[ارزیابی مقررات مربوط به اعاده حیثیت در قانون مجازات اسلامی 1392]]
* [[آسیب شناسی درجه بندی هشت گانه مجازات‌های تعزیری]]
 
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{مواد قانون مجازات اسلامی}}
[[رده:مجازات های تکمیلی و تبعی]]
[[رده:مجازات تبعی]]
[[رده:مواد قانون مجازات اسلامی]]
[[رده:کلیات]]
[[رده:مجازات‌های تکمیلی و تبعی]]

نسخهٔ ‏۱۷ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۳:۲۰

ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی: محکومیت قطعی کیفری در جرایم عمدی، پس از اجرای حکم یا شمول مرور زمان، در مدت زمان مقرر در این ماده محکوم را از حقوق اجتماعی به عنوان مجازات تبعی محروم می‌کند:

الف ـ هفت سال در محکومیت به مجازات‌های سالب حیات و حبس ابد از تاریخ توقف اجرای حکم اصلی

ب ـ سه سال در محکومیت به قطع عضو، قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارد شده بیش از نصف دیه مجنی علیه باشد، نفی بلد و حبس تا درجه چهار

پ ـ دو سال در محکومیت به شلاق حدی، قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارد شده نصف دیه مجنیٌ علیه یا کمتر از آن باشد و حبس درجه پنج

تبصره ۱ ـ در غیر موارد فوق، مراتب محکومیت در پیشینه کیفری محکوم درج می‌شود لکن در گواهی‌های صادره از مراجع ذی‌ربط منعکس نمی‌گردد مگر به درخواست مراجع قضایی برای تعیین یا بازنگری در مجازات

تبصره ۲ ـ در مورد جرایم قابل گذشت در صورتی که پس از صدور حکم قطعی با گذشت شاکی یا مدعی خصوصی، اجرای مجازات موقوف شود اثر تبعی آن نیز رفع می‌شود.

تبصره ۳ ـ در عفو و آزادی مشروط، اثر تبعی محکومیت پس از گذشت مدت‌های فوق از زمان عفو یا اتمام مدت آزادی مشروط رفع می‌شود. محکوم در مدت زمان آزادی مشروط و همچنین در زمان اجرای حکم نیز از حقوق اجتماعی محروم می‌گردد.

مواد مرتبط

توضیح واژگان

منظور از مجازات تبعی، محرومیت از برخی حقوق اجتماعی است که علاوه بر مجازات جرم اصلی به صورت خود به خود برای مدت معین بر محکوم بار می‌شود. مجازات‌های تبعی بر خلاف مجازات‌های تکمیلی در دادنامه ذکر نمی‌شوند.[۱]

پیشینه

سابقاً قانونگذار در ماده ۶۲ مکرر قانون مجازات عمومی الحاقی ۱۳۷۷، محرومیت از حقوق اجتماعی متعاقب محکومیت کیفری را تعیین کرده بود.[۲] همچنین ماده ۱۹ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۵۲ نیز به این نوع مجازات اشاره داشته‌است.[۳]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

گفتنی است که پس از گذشت مدت مقرر در ماده فوق بنا بر عبارت «از محکومیت رفع اثر می‌شود» صدور حکم بر عدم سوء پیشینه این افراد، بلا مانع خواهد بود.[۴] همچنین لازم است ذکر شود که موارد اعمال مجازات‌های تبعی به نحو حصری در این ماده تعیین شده و محکومیت کیفری به سایر مجازات‌ها، محرومیتی را در پی نخواهد داشت؛ از جمله در جرائم موجب مجازات‌های شلاق تعزیری، جزای نقدی، محرومیت از حقوق اجتماعی، حبس درجه ۶ تا ۸، انفصال دائم و موقت، مصادره اموال، انتشار حکم در رسانه‌ها و نیز همه جرائم غیرعمد.[۵][۶]

رویه‌های قضایی

به موجب نظر کمیسیون در نشست قضایی دادگستری سمنان در آبان 1381، حقوق اجتماعی حقوقی است که برای اتباع جمهوری اسلامی ایران و نیز دیگر افراد مقیم ایران از سوی قانونگذار منظور شده است و سلب آن نیز امکانپذیر نیست مگر به حکم قانون یا دادگاه. تمامی این حقوق را نباید از حقوقی دانست که فرد مجرم بالفعل از آن ها برخوردار است. [۷]

نظریه شماره 7/1402/251 مورخ 1402/09/08 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره محرومیت از حقوق اجتماعی

مقالات مرتبط

منابع

  1. ↑ محمد باهری و رضا شکری. نگرشی بر حقوق جزای عمومی (مجموعه تقریرات محمد باهری و میرزا علی اکبر داور). چاپ 3. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2381416
  2. ↑ عباس زراعت. شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392). چاپ 1. ققنوس، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3625508
  3. ↑ عباس زراعت. شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392). چاپ 1. ققنوس، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3625520
  4. ↑ عباس زراعت. شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392). چاپ 1. ققنوس، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231880
  5. ↑ غلامحسین الهام و محسن برهانی. درآمدی بر حقوق جزای عمومی (واکنش در برابر جرم). چاپ 1. میزان، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4933156
  6. ↑ غلامحسین الهام و محسن برهانی. درآمدی بر حقوق جزای عمومی (واکنش در برابر جرم). چاپ 1. میزان، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4932952
  7. ↑ محمدحسین کارخیران. کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد اول) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق). چاپ 1. راه نوین، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6279384
برگرفته از «https://wikihoghoogh.net/w/index.php?title=ماده_۲۵_قانون_مجازات_اسلامی&oldid=343239»