ماده ۵۴ قانون مجازات اسلامی

ماده ۵۴ قانون مجازات اسلامی: هرگاه محکوم از تاریخ صدور قرار تا پایان مدت تعلیق، مرتکب یکی از جرایم عمدی موجب حد، قصاص، دیه یا تعزیر تا درجه هفت شود، پس از قطعیت حکم اخیر، دادگاه قرار تعلیق را لغو و دستور اجرای حکم معلق را نیز صادر و مراتب را به دادگاه صادرکننده قرار تعلیق اعلام می‌ کند. دادگاه به هنگام صدور قرار تعلیق به‌ طور صریح به محکوم اعلام می‌ کند که اگر در مدت تعلیق مرتکب یکی از جرایم فوق شود، علاوه بر مجازات جرم اخیر، مجازات معلق نیز درباره وی اجراء می‌ شود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۵۵ قانون مجازات اسلامی
• ماده 50 قانون مجازات اسلامی (لغو قرار تعلیق با تخلف از اجرای دستورات)
• ماده 33 قانون مجازات اسلامی مصوب 1370
• ماده 35 قانون مجازات اسلامی مصوب 1370

توضیح واژگان

• محکوم: محکوم شخصی است که در نتیجهٔ حکم دادگاه با تکیه بر قدرت قانون، ملزم به اجرای موضوع حکم خواهد بود.
• تعلیق اجرای مجازات: در تعلیق اجرای مجازات دادگاه می‌تواند پس از صدور حکم محکومیت برای متهم اجرای آن را تا مدت معینی متوقف نماید تا در صورت عدم ارتکاب جرم در مدت مقرر و اجرای دستورات دادگاه به کلی از مجازات معاف گردد. تعلیق اجرای مجازات می‌تواند به دو صورت صادر شود: ۱- ضمن صدور حکم دادگاه ۲- بعد از گذشت یک سوم مدت اجرای مجازات به درخواست دادستان یا قاضی اجرای حکم.
• جرایم عمدی: جرم عمدی، به جرمی اطلاق میگردد که مجرم از روی قصد و اراده، فعل یا ترک فعلی را مرتکب میشود که به موجب قانون ممنوع است و قابلیت مجازات را دارد.
• حد: منظور از «حد»، مجازاتی است که موجب، نوع، میزان و کیفیت اجرای آن در شرع مقدس تعیین شده باشد.
• قصاص: منظور از «قصاص»، مجازات اصلی جنایات عمدی بر نفس، اعضا و منافع است.
• دیه: منظور از «دیه»، مالی است که در شرع مقدس برای ایراد جنایات غیرعمدی به نفس، اعضا و منافع یا جنایت عمدی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد، به موجب قانون مقرر می‌شود.
• تعزیر: منظور از «تعزیر»، مجازاتی است که مشمول عنوان حد، قصاص یا دیه نیست و به موجب قانون، در موارد ارتکاب محرمات شرعی یا نقض مقررات حکومتی، تعیین و اعمال می‌گردد.
• درجه بندی مجازات های تعزیری: درجه‌بندی مجازات‌های تعزیری در قوانین مجازات سال‌های ۱۳۰۴ و ۱۳۷۰ بدون سابقه است، این نوع تقسیم‌بندی اولین بار در قانون مبارزه با قاچاق اسلحه و مهمات مصوب ۱۳۸۹ ذکر شده که در قوانین ایران، حالتی ابتکاری دارد. اما ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، مجازات‌های تعزیری را به هشت درجه تقسیم می‌کند.

پیشینه

سابقاً قانونگذار در ماده 33 قانون مجازات اسلامی مصوب 1370، به لغو قرار تعلیق اجرای مجازات با ارتکاب جرائم خاص اشاره کرده است، همچنین ماده 35 قانون مذکور، دادگاه را مکلف به اعلام این حکم به محکوم علیه کرده بود.

نکات تفسیری دکترین ماده 54 قانون مجازات اسلامی

طبق این ماده، در صورتی که محکوم علیه، مرتکب یکی از جرائم عمدی موجب قصاص، حد، دیه یا تعزیر تا درجه هفت شود، قرار تعلیق لغو و مجازات اصلی با رعایت مقررات تکرار جرم اجرا خواهد شد. ظاهر ماده، حاکی از آن است که ارتکاب جرائم مذکور حتی در فاصله صدور قرار تعلیق اجرای مجازات تا قطعی شدن آن هم میتواند منجر به لغو قرار شود. اما گفتنی است که صرف ارتکاب جرائم جدید، منجر به لغو قرار نخواهد شد، بلکه لازم است به جرائم مذکور، رسیدگی و حکم قطعی صادر شود. همچنین بنابر منطوق ماده، ارتکاب جرائم غیر عمدی به طور کلی و جرائم عمدی موجب تعزیر درجه ی هشت، موجب لغو این قرار نخواهد بود. چرا که این موارد، عدم استحقاق شخص برای برخورداری از این نهاد ارفاقی را نشان نمیدهد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 54 قانون مجازات اسلامی

1. اگر محکوم در مدت تعلیق مرتکب جرایم عمدی موجب حد، قصاص، دیه یا تعزیر تا درجه هفت شود، تعلیق لغو می‌شود.
2. لغو تعلیق پس از قطعی شدن حکم جرم جدید انجام می‌شود.
3. دادگاه موظف است در زمان صدور قرار تعلیق، عملاً به محکوم اطلاع دهد که ارتکاب جرایم مذکور موجب اجرای مجازات معلق نیز می‌شود.
4. دادگاه صادرکننده قرار تعلیق باید از لغو قرار و اجرای مجازات آگاه شود.
5. اجرای تعلیق منوط به قطعیت حکم جدید است.
6. برقراری تعلیق نیازمند اطلاع‌رسانی صریح به محکوم در مورد عواقب ارتکاب جرم است.
7. جرم مرتکب شده در بازه تعلیق باید عمدی و در دسته‌بندی جرایم مشخص‌شده باشد تا تعلیق لغو شود.

رویه های قضایی

• رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره مرجع صالح در رسیدگی به لغو قرار تعلیق مجازات
• رای دادگاه درباره قابلیت تعلیق اجرای مجازات بزه قدرت نمایی با قمه (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۴۸۰۰۶۶۵)
• رای دادگاه درباره توهین ضمن مزاحمت تلفنی (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۴۱۰۰۷۳۴)
• رای دادگاه درباره اثبات بزه سوءاستفاده از ضعف نفس اشخاص (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۰۴۰۰۹۵۶)
• رای دادگاه درباره افترای ناشی از طرح شکایت کیفری (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۱۴۰۰۸۳۰)
• رای دادگاه درباره تأثیر محکومیت سابق بر تعلیق مجازات (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۳۹۰۰۱۴۷)
• رای دادگاه درباره اماره قضایی در احراز بزه شرب خمر (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۱۹۰۱۶۰۵)
• رای دادگاه درباره برگزاری مراسم میهمانی مختلط (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۲۱۰۰۵۲۳)
• رای دادگاه درباره تأثیر عدم تعقیب مباشر در تعقیب معاون (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۹۹۰۰۲۳۴)
• رای دادگاه درباره برداشت پول از صندوق مغازه توسط کارگر (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۷۰۱۰۱۳۷۵)
• رای دادگاه درباره ایجاد هیاهو و سروصدا در مکان محصور (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۷۰۲۰۱۴۶۵)
• رای دادگاه درباره تبدیل مجازات شلاق به جزای نقدی (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۳۹۰۱۳۰۳)
• رای دادگاه درباره تست الکل سنج به عنوان اماره قضایی (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۳۹۰۰۳۶۷)
• رای دادگاه درباره تأثیر گذشت شاکی در بزه ایراد صدمه بدنی غیرعمدی (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۲۲۰۰۷۷۱)
• رای دادگاه درباره استفاده از جوش شیرین در پخت نان (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۱۴۰۰۶۳۵)
• رای دادگاه درباره استفاده از جوش شیرین در پخت نان (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۷۰۲۰۰۷۸۳)
• رای دادگاه درباره استفاده غیر مجاز از عناوین علمی (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۰۴۰۰۶۸۸)
• رای دادگاه درباره تعلیق مجازات بزه نگهداری مشروبات الکلی (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۶۹۶۰۰۲۷۹)
• رای دادگاه درباره تعلیق مجازات جزای نقدی جایگزین حبس (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۱۹۰۱۳۱۸)
• رای دادگاه درباره تعلیق مجازات در بزه ضرب و جرح عمدی با چاقو (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۲۰۰۰۲۶۵)
• نظریه شماره 7/98/1121 مورخ 1398/07/21 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/97/2088 مورخ 1397/07/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/95/2343 مورخ 1395/09/23 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/93/1669 مورخ 1393/07/20 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/92/1492 مورخ 1392/08/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/1402/935 مورخ 1402/12/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/1402/878 مورخ 1402/10/26 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/1401/590 مورخ 1401/08/29 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/1401/38 مورخ 1401/03/09 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 2635/95/7 مورخ 1395/10/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/1400/223 مورخ 1400/05/20 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره صلاحیت دادگاه در رسیدگی به درخواست نظارت الکترونیکی و تعویق مراقبتی
• نظریه شماره 7/1400/352 مورخ 1400/04/12 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره لغو قرار تعليق درصورت ارتکاب جرم عمدی
• نظریه شماره 7/1402/343 مورخ 1402/05/28 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مرجع صدور دستور لغو محکومیت تعلیقی
• نظریه شماره 7/99/487 مورخ 1399/04/28 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تعلیق اجرای مجازات اختلاس
• نظریه شماره 7/99/999 مورخ 1399/07/22 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم اقدام محکوم علیه مبنی بر درخواست تخفیف مجازات از دادگاه
• نظریه شماره 7/98/2040 مورخ 1399/03/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره لزوم تعیین مدت برای تعلیق حبس موضوع تبصره ۳ ماده ۵ قانون تشدید
• نظریه شماره 7/98/2051 مورخ 1399/01/19 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تعلیق اجرای مجازات فروش مال غیر درفرض صدور رای به جزای نقدی به میزان ۷۸ میلیون
• نظریه شماره 1146/96/7 مورخ 1396/05/21 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 1209/96/7 مورخ 1396/05/30 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 1351/92/7 مورخ 1392/07/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• اداره حقوقی قوه قضائیه در نظریه مشورتی شماره 7/5268 مورخ 1373/08/25 بیان داشته: اگر پس از صدور قرار تعلیق اجرای مجازات کشف شود که او قبل از تاریخ تعلیق مجازات، مرتکب جرم دیگری شده که پرونده در جریان رسیدگی می باشد، از موجبات لغو حکم تعلیقی به شمار نمی رود، بلکه باید مرتکب، محکومیت قطعی نیز پیدا کرده باشد.

مقالات مرتبط

• چالش‌های سیاست کیفری ارفاقیِ قانون مجازات اسلامی در برابر جرایم سبک
• مطالعه تطبیقی تدابیر سرکوبگری در قبال اعمال مخلّ رقابت اقتصادی در سیاست جنایی تقنینی ایران و اتحادیه اروپا
• اعتبار حبس کمتر از 91 روز در حقوق کیفری ایران
• درآمدی بر تبیین و تفسیر قوانین در سنجه منطق فازی
• تعلیق مراقبتی در قانون مجازات اسلامی؛چالش‌ها و راهکارها (مطالعه موردی محاکم کیفری استان خراسان رضوی)
• تحلیل آرای قضایی مرتبط با مجازات‌های جایگزین حبس (با تأکید بر مجازات خدمات عمومی رایگان)
• تحول نقش قاضی در رویکرد حل‌مسئله به خشونت خانوادگی؛ مطالعۀ تطبیقی حقوق کیفری کامن‌لا و ایران
• تأمّلی در جرم شناسی سبز؛ داشته ها و بایسته ها
• پیشگیری رشد مدار از جرائم مرتبط با شبکه‌های اجتماعی
• بررسی ابهامات و چالش‌هایِ مادۀ 637 قانون تعزیرات 1375 در مرحلۀ صدور حکم و اجرای مجازات در پرتو رویۀ عملیِ محاکم کیفری
• واکاوی تأثیر اذن بزه ‌دیده در مسئولیّت کیفری و مدنی بزهکار با نگاهی به سیر قانونگذاری در ایران