ماده ۱۹ قانون تجارت

ماده ۱۹ قانون تجارت: کسبه جزء مذکور در این فصل و فصل اول مطابق مقررات نظامنامه وزارت عدلیه تشخیص می‌شوند.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

کسبه جزء: اشخاصی را، که به فروش کالاهای کوچک و محقر اشتغال دارند؛ کسبه جزء می‌نامند.

پیشینه

تازیان، کسبه جزء را، «تاجر القطاعی» یا «تاجر التجزئه» نامند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

قانونگذار، کسبه جزء را نیز، تاجر محسوب نموده؛ و آنان را از وظایف و تکالیفی که برای بازرگانان، مقرر داشته؛ معاف کرده‌است. هرچند با وجود اینکه به کسب و کار و حرفه معین، اشتغال دارند؛ در عرف تجارتی، تاجر به‌شمار نمی‌آیند.

ضابطه و معیار خاصی برای تشخیص کسبه جزء، وجود نداشته؛ و البته می‌توان نظامنامه ماده ۱۹ قانون تجارت را، در این رابطه ملاک عمل قرار داد. و باتوجه به اینکه نظامنامه این ماده، به تصویب رسیده؛ اما مدت زیادی است که فاقد ارزش عملی گردیده؛ و متروک می‌باشد.

کسی که به قصد اجاره دادن اقلام خرد، اقدام به تحصیل آنها می‌کند نیز، کسبه جزء محسوب می‌گردد.

رویه‌های قضایی

به موجب دادنامه شماره ۱۵۲۶ مورخه ۱۱/۹/۱۳۲۶ شعبه ۶ دیوان عالی کشور، از نظر قانون، کسبه جزء تاجر محسوب گردیده؛ و هرچند از داشتن دفاتر تجارتی معاف هستند؛ اما نمی‌توان آنان را از سایر مقررات مربوطه، نظیر قابلیت استناد دفاتر تجاری طرف مقابل، به ضرر تجار، مستثنی دانست.

مصادیق و نمونه‌ها

• دستفروش‌ها، و صاحبان غرفه در بازارچه‌ها و نمایشگاه‌های موقتف کسبه جزء محسوب می‌گردند. اما کسانی را که دارای مغازه دائمی و ثابت هستند؛ نمی‌توان در دسته کسبه جزء به‌شمار آورد؛ هرچند عمده فروش نباشند.