ماده ۱۱۰ قانون تجارت

ماده ۱۱۰ قانون تجارت: شرکاء نمی‌توانند تابعیت شرکت را تغییر دهند مگر به اتفاق آراء.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۰۹ قانون تجارت

• ماده ۱۱۱ قانون تجارت
• ماده ۵۹۰ قانون تجارت

• ماده ۵۹۱ قانون تجارت
• ماده ۱۰۰۲ قانون مدنی
• ماده ۱ قانون راجع به ثبت شرکت‌ها
• اصل ۴۲ قانون اساسی

توضیح واژگان

• تابعیت: رابطه ای سیاسی که اشخاص حقیقی و حقوقی را به دولتی منتسب نموده و باعث ایجاد حقوق و وظایفی برای آن شخص می‌شود. در خصوص تابعیت اشخاص حقوقی، قانون مدنی ساکت است، اما در ماده ۵۹۱ قانون تجارت این چنین تصریح شده‌ است که اشخاص حقوقی تابعیت مملکتی را دارند که اقامتگاه آنها در آن مملکت است. برای فهم تابعیت شرکت باید نگاهی گذرا به مفهوم اقامتگاه شخص حقوقی داشته باشیم، در خصوص اقامتگاه، ماده ۵۹۰ قانون تجارت بیان داشته‌ است: «اقامتگاه اشخاص حقوقی محلی است که اداره شخص حقوقی در آنجاست»، اما ماده ۱۰۰۲ قانون مدنی در این راستا مقرر نموده‌ است: «...اقامتگاه اشخاص حقوقی مرکز عملیات آن‌ها خواهد بود»، که به نظر می‌رسد بین مرکز مهم امور و مرکز عملیات، تفاوت خاصی نباشد، همچنین در تعارض مواد ۵۹۰ قانون تجارت و ۱۰۰۲ قانون مدنی، لازم است ذکر شود که قانون مدنی بعد از قانون تجارت وضع شده و ناسخ آن است؛ بنابراین، اقامتگاه شخص حقوقی مرکز عملیات آن است. علاوه بر این، ماده ۱ قانون ثبت شرکت‌ها نیز بیان داشته‌ است که: «هر شرکتی که در ایران تشکیل شده باشد و مرکز اصلی آن در ایران باشد شرکت ایرانی است»؛ لذا از این ماده، دو قید برای تابعیت ایرانی برداشت می‌شود، اولین قید این است که شرکت باید در محل قلمرو جغرافیایی و سیاسی ایران تشکیل شود، و دومین قید این است که مرکز اصلی شرکت نیز در ایران باشد.
• شرکاء: شرکت در لغت به معنای همراه شدن و انباز شدن در کاری است. به کسی که با یک یا چند نفر دیگر در شیء یا اشیاء معینی به نحو اشاعه ذی‌حق است، شریک گفته می‌شود. در تعریف دیگر، چنین آمده است که «به کسی گفته می‌شود که به واسطه‌ی عقدی یا ارث یا غیر آن، با شخص دیگری در عین چیزی یا مالی، حق یا نصیبی داشته باشد». شریک در حقوق خصوصی و حقوق جزا دارای دو معنای متفاوت است. در حقوق جزا شریک به شخصی گویند که در عمیات اجرایی جرم همراه با سایر مرتکبین یا عوامل دیگر دخالت داشته و به نوعی در جایی صدق می‌کند که دو یا چند نفر جرم را با کمک یکدیگر مرتکب شوند. در شرکت در جرم لازم نیست که حتما یک انسان شریک جرم باشد بلکه ممکن است یک عامل انسانی و یک حیوان مشارکتا جنایت یا جرمی را مرتکب شوند. در حقوق خصوصی، در قانون مدنی، شرکت وضعیت مالکین متعددی است که حقوق آنها در شیء واحد به نحو اشاعه جمع شده باشد. لذا به اشخاصی که حقوقشان در شیء واحد در کنار هم جمع شده شریک گویند. همچنین شرکت در معنای عقد شرکت نیز به کار رفته و در این صورت شریک شخصی است که در کنار سایر شرکا به موجب عقد شرکت، مال، کار یا سرمایه‌ای را به منظور انجام فعالیتی جهت کسب سود بدون ایجاد شخصیت حقوقی (بدون قطع ارتباط مالکیت با مال) یا ایجاد اشاعه به میان می‌گذارد. در قانون تجارت شرکت در معنای متفاوتی به کار رفته و فراتر از یک عقد ساده است و در اثر ایجاد شرکت تجاری موجودی به نام شخص حقوقی ایجاد می‌گردد که مالک آورده های شرکا می‌شود و دارایی مستقل از شرکا دارد و شریک شدن در چنین شرکتی مستلزم قطع ارتباط شریک با مالی که آورده می‌شود. در ازای این آورده شریک مذکور در هر سود و زیان ناشی از فعالیت شرکت سهیم است.

نکات تفسیری دکترین ماده 110 قانون تجارت

در خصوص ماده ۱۱۰ قانون تجارت، شایان ذکر است که تغییر تابعیت شرکت، از جهت لزوم حفظ سرمایه‌های کشور، حائز اهمیت فراوان است. به موجب ماده ۱ قانون راجع به ثبت شرکت‌ها، شرکتی که در ایران تأسیس گردیده و مرکز اصلی آن نیز در ایران باشد؛ ایرانی محسوب می‌گردد. ولی قانون مزبور، در رابطه با تغییر تابعیت شرکت، ساکت است و با توجه به فقدان راهکار قانونی جهت تغییر تابعیت شرکت، چنین امری غیرممکن به نظر می‌رسد؛ مگر اینکه شرکا، شرکت را منحل نموده و مبادرت به تشکیل شرکتی در خارج از کشور نمایند.

انتقادات

با توجه به اینکه ممکن است سرمایه‌های ایرانی، که به شرکت با مسئولیت محدود سپرده شده؛ با تغییر تابعیت شرکت، تحت حاکمیت کشور خارجی درآید؛ ضروری است که همانند شرکت‌های سهامی، تغییر تابعیت این نوع شرکت نیز ممنوع گردد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 110 قانون تجارت

1. تغییر تابعیت شرکت تنها با موافقت همه شرکاء ممکن است.
2. اتخاذ تصمیم درباره تغییر تابعیت نیاز به اجماع کامل شرکاء دارد.
3. تغییر تابعیت شرکت بدون اتفاق آراء شرکاء مجاز نیست.
4. ماده بر اهمیت حفظ یکپارچگی توافق بین شرکاء در مسائل عمده تأکید دارد.
5. حفظ و تغییر تابعیت شرکت به عنوان یک تصمیم مهم نیازمند وحدت نظر تمامی شرکاء است.

پایان نامه و رساله های مرتبط

• شرایط تحصیل تابعیت در ایران و اتحادیه اروپا
• اقامتگاه شخص حقوقی در حقوق ایران و انگلیس با رویکرد تعارض قوانین

مقالات مرتبط

• جستاری در امکان بروز تعارض متحرک در قراردادها و شرکت‌ها
• تغییر تابعیت شرکت‌های تجارتی در حقوق ایران
• تعیین تابعیت شرکت‌های تجاری در حقوق تطبیقی و حقوق بین الملل