ماده ۲۸۴ قانون تجارت

ماده ۲۸۴ قانون تجارت: دارنده براتی که به علت عدم تأدیه اعتراض شده‌است باید در ظرف ده روز از تاریخ اعتراض عدم تأدیه را به وسیله اظهارنامه رسمی یا مراسله سفارشی دو قبضه به کسی که برات را به او واگذار نموده اطلاع دهد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۲۸۳ قانون تجارت
• ماده ۲۸۵ قانون تجارت
• ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی

توضیح واژگان

• برات: به سندی که به موجب آن، امضاکننده از شخص معینی بخواهد که در موعدی مشخص، مبلغی را در وجه شخص ثالث، یا به حواله کرد، یا در وجه حامل تأدیه نماید.
• اظهارنامه: از دو لغت اظهار و نامه تشکیل شده‌است. اظهار به معنی بروز دادن و آشکار کردن می‌باشد. در حقوق برگ اظهارنامه فرم چاپی مخصوصی است نظیر برگه دادخواست که از قدیم تاکنون توسط دادگستری چاپ و به فروش می‌رسد و از آن به عنوان وسیلهٔ ابراز رسمی به طرف مقابل استفاده می‌شود. به عبارت دیگر، اظهارنامه وسیله است که هر شخصی در مقام مدعی می‌تواند به وسیله آن خطاب به طرف مقابل اظهار حق و ادعایی بنماید. در این گفتگوی دو جانبه دادگاه دخالتی ندارد و مراجع رسمی ابلاغ فقط به امر انتقال این سند و ابلاغ اظهار دو طرف مبادرت می‌نمایند.
• قانون تجارت، تعریفی از واخواست ارائه نداده است. لیکن می‌توان واخواست را بدین صورت تعریف نمود:«سند خارج از جریان دادرسی که عموماً توسط مأمور ابلاغ تنظیم می‌شود، مگر در موارد استثنایی که به وسیله‌ی سردفتر به عمل می‌آید، بدین منظور که به طور رسمی، عدم تأدیه‌ی برات را در سررسید محقق سازد». در تعریفی دیگر، واخواست یک سند رسمی تنظیم یافته توسط مأمور ابلاغ یا سردفتر است که حسب تقاضای دارنده‌ی سند تجاری به منظور تحقق رسمی عدم تأدیه سند در سررسید (واخواست عدم تأدیه) و یا امتناع ار قبول برات از جانب براتگیر (واخواست نکول) صادر می‌شود. شایان ذکر است که اعتراض یا واخواست، بدین منظور است که به صورت رسمی ثابت گردد که دارنده‌ی برات، برای اخذ قبولی یا مطالبه‌ی وجه برات، به براتگیر رجوع نموده است.

مطالعات تطبیقی

مدت مزبور در ماده ۲۸۴ قانون تجارت، در قانون متحدالشکل ژنو، فقط به مدت دو روز تعیین شده‌است.

فلسفه و مبانی نظری

در خصوص فلسفه‌ی وضع ماده ۲۸۴ قانون تجارت شایان ذکر است که آگاهی مسئولین برات، نسبت به نکول یا عدم تأدیه وجه آن، این امکان را، برای آنان فراهم می‌آورد تا بتوانند اقداماتی را، که جهت حفاظت از حقوق خود لازم است؛ به عمل آورند.

نکات تفسیری دکترین ماده 284 قانون تجارت

اگر آگاهی مسئولین برات از وضعیت مزبور، به طرقی غیر از آنچه که در ماده ۲۸۴ قانون تجارت مقرر گردیده به عمل آید، دراینصورت نمی‌توان مدعی گردید که دارنده برات، به وظیفه قانونی خویش عمل نموده‌است. هر چند عدم رعایت مقررات ماده ۲۸۴ قانون تجارت، فاقد ضمانت اجرایی بوده و نمی‌تواند بهانه‌ای برای محرومیت دارنده برات، نسبت به حقوق خود باشد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 284 قانون تجارت

1. دارنده برات باید در صورت عدم تأدیه، اعتراض کند.
2. اعتراض عدم تأدیه باید به صورت رسمی انجام شود.
3. دارنده برات موظف است ظرف ده روز از تاریخ اعتراض، اطلاع‌رسانی کند.
4. اطلاع‌رسانی باید به وسیله اظهارنامه رسمی یا مراسله سفارشی دو قبضه باشد.
5. اطلاع باید به کسی داده شود که برات به او واگذار شده است.

رویه های قضایی

• رأی وحدت رویه شماره ردیف ۱۲ مورخ ۱۳۴۱/۰۷/۱۱ هیئت عمومی دیوان عالی کشور (عدم اسقاط حق اقامه دعوی دارنده برات و ظهرنویسها درصورت عدم ارسال اظهارنامه)