ماده ۳۰۸ قانون تجارت

فته‌طلب علاوه بر امضاء یا مهر باید دارای تاریخ و متضمن مراتب ذیل باشد:

1. مبلغی که باید تادیه شود با تمام حروف.
2. گیرنده وجه.
3. تاریخ پرداخت.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

سفته: در اصطلاح عموم مردم، سفته یعنی مالی که در شهری می‌دهند؛ و در شهری دیگر آن را پس می‌گیرند. (۷۷۵۸۵۰)

پته طلب: سند طلب را پته طلب گویند؛ یعنی هر نوشته‌ای که متضمن تعهد، نسبت به تأدیه وجه نقد باشد. (۲۸۰۸۰)

پیشینه

این ماده، از حیث تعیین مندرجات برات، نظیر ماده ۷۵ قانون متحدالشکل ژنو، و نیز ماده ۱۸۳ قانون تجارت فرانسه است. (۶۰۵۴۵۱) که البته مواد مزبور، شرایط شکلی سفته را، به نحو کامل و مقتضی مورد توجه قرار نداده‌اند. (۶۰۵۴۵۳) به عنوان نمونه، مندرجات الزامی سفته از دیدگاه قانون متحدالشکل ژنو، عبارتند از:

- قید کلمه سفته یا عبارت مشابه آن بر روی سند مزبور.

- قبول تأدیه وجه سفته، بدون هیچ قید و شرطی.

- تعیین موعد تأدیه مبلغ سفته.

- تعیین محل پرداخت وجه سفته.

- نام شخصی که مبلغ سفته، باید به او یا در وجه او تأدیه گردد.

- ذکر مکان و زمان صدور سفته.

- امضای صادرکننده. (۴۵۸۴۶۷)

نکات توضیحی تفسیری دکترین

ذکر تاریخ دقیق سفته بر روی آن، ضروری است؛ حتی اگر با عدد نوشته شده باشد. چراکه سفته بدون تاریخ صدور، از عداد اسناد تجارتی خارج خواهد بود. (۱۰۶۰۵۸۲) ولی عدم تعیین وجه سفته با حروف، به اعتبار سند مزبور خللی وارد نمی‌آورد؛ زیرا حکم مزبور، ضمانت اجرا ندارد. (۱۰۶۰۵۸۴) به نظر برخی از حقوقدانان، هرچند مقنن، ضمانت اجرای تخلف از مفاد این ماده را، مشخص ننموده؛ اما و برخلاف برات و سفته، که قانونگذار اعتبار آنها را منوط به امضای صادرکننده ندانسته؛ و صرف مهر، جهت اعتبار بخشیدن به اسناد مزبور کافی است؛ چک درصورتی معتبر است؛ که ممضی به امضای صادرکننده باشد. (۶۰۵۵۸۷) (۴۵۸۲۵۶) (۳۷۸۳۲۹) درواقع به موجب این ماده و ماده بعد، مندرجات الزامی سفته، عبارتند از:

- امضا یا مهر صادرکننده.

- تاریخ تحریر فته طلب.

- وجه سفته، که بهتر است با حروف نگاشته شود.

- نام شخصی که سفته باید در وجه او صادر گردد.

- تاریخ تأدیه مبلغ سفته.

- مکان تأدیه وجه سفته، که اگر در سند قید نشده باشد؛ اقامتگاه صادرکننده را، باید به عنوان محل تأدیه مبلغ سفته، محسوب نمود. (۷۰۷۵۱۸)

رویه‌های قضایی

به موجب دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۵۰۰۱۸۱۷ مورخه ۲۶/۱۲/۱۳۹۱ شعبه ۴۹ دادگاه تجدیدنظر استان تهران، اگر در سفته، نام دارنده و ذینفع سند ذکر نگردیده باشد؛ دعوی وصول وجه آن از طرف دارنده، پذیرفته نخواهد شد. (۱۲۲۸۲۰۱)

به موجب نظریه مشورتی شماره ۶۰۲۰ مورخه ۲۵/۸/۱۳۸۴ اداره حقوقی قوه قضاییه، درصورت تمدید مهلت سفته در ظهر آن، تاریخ جدید جهت واخواست و سایر اقدامات قانونی، ملاک خواهد بود. (۱۳۴۳۶۱۷)

به موجب دادنامه شماره ۱۲۵۹ مورخه ۳۱/۵/۱۳۱۶ شعبه ۴ دیوان عالی کشور، مواد راجع به فته طلب، دلالتی بر نوشتن مبلغ به تمام حروف، از شرایط اساسی است؛ ندارد و ماده ۳۰۸ قانون تجارت، در مقام ذکر تمام شرایط فته طلب است؛ نه درخصوص شرایط اساسی. چنان‌که در ماده ۲۲۳ قانون مزبور راجع به برات، که مانند فته طلب است؛ شرایط لازمه ذکر شده؛ و در ماده ۲۲۶ بعضی از آن شرایط، و همچنین نوشته شدن مبلغ به تمام حروف، که در ماده ۲۲۵ مذکور است؛ در جزء شرایط اساسی مقرر نگردیده‌است. (۱۳۸۲۱۳۰)