ماده ۲۴۵ قانون تجارت
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
ماده ۲۴۵ قانون تجارت: انتقال برات به وسیله ظهرنویسی به عمل می‌آید.
مواد مرتبط
- ماده ۱۹ قانون صدور چک
- ماده ۲۰ قانون صدور چک
- ماده ۲۴۶ قانون تجارت
- ماده ۲۴۷ قانون تجارت
- ماده ۲۴۹ قانون تجارت
- ماده ۲۸۶ قانون تجارت
- ماده ۲۸۹ قانون تجارت
توضیح واژگان
- ظهرنویسی: اگر دارنده سند دین، بخصوص سند تجاری، در پشت سند، خطاب به مدیون خویش، اذن یا فرمان به تأدیه وجه آن سند را، به شخص دیگری صادر نماید؛ چنین عملی را ظهرنویسی نامند.[۱]
فلسفه و مبانی نظری
پشت‌نویسی، انتقال برات را، به شدت آسان نموده و در عصر کنونی، لازمهٔ تجارت و کسب اعتبار به‌شمار می‌آید؛ زیرا دارندهٔ برات، چنانچه به مبلغ مندرج در آن نیاز داشته باشد؛ می‌تواند با ظهرنویسی سند مزبور و کسر تنزیل، وجه آن را از شخص دیگری دریافت نماید.[۲]
نکات تفسیری دکترین ماده 245 قانون تجارت
در پشت‌نویسی، منتقلٌ الیه را باید دارنده جدید برات به‌شمار آورد.[۳] ناگفته نماند که پشت‌نویسی، در رابطه با چک نیز امکان‌پذیر است.[۴]
نکات توضیحی ماده 245 قانون تجارت
ماده ۲۴۵ قانون تجارت، دلالت بر انتقال برات دارد؛ نه انتقال محل آن.[۵] نکتهٔ دیگر آن که انتقال برات به وسیله ظهرنویسی، زمانی مجاز است که چنین امری، در برات ممنوع اعلام نگردیده باشد. در غیر اینصورت فقط با استناد به مقررات قانون مدنی، انتقال برات میسر می‌گردد.[۶] انتقال منوط به عدم وجود وجود شرط مخالف در برات است.[۷] حکم ماده 245 ق.ت ناظر به اولین انتقال است که به تبع متن برات که لزوما در وجه شخص معین یا به حواله کرد است، مستلزم ظهرنویسی‌ست و الا نقل و انتقال بعدی در صورتی‌که آخرین ظهرنویسی سند باشد، بدون ظهرنویسی هم ممکن است.[۸]
نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 245 قانون تجارت
 | محتوای مندرج در این قسمت توسط هوش مصنوعی تولید شده است. |
- برات از طریق ظهرنویسی قابل انتقال است.
- ظهرنویسی به عنوان روش انتقال حقوق به دیگری در اسناد تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- با ظهرنویسی، حقوق و تعهدات مربوط به برات به شخص جدید منتقل می‌شود.
- انتقال برات به معنای انتقال مالکیت آن به شخص جدید است.
- ظهرنویسی به عنوان یک ابزار قانونی برای انتقال برات شناخته می‌شود.
رویه های قضایی
- به موجب نظریه مشورتی شماره ۷۴۶۰ مورخ ۱۳۸۲/۱۱/۱۸ اداره حقوقی قوه قضاییه، پشت‌نویسی اسناد برواتی، نافی ترتب آثار حقوقی مذکور در قانون تجارت، نسبت به اسناد ظهرنویسی شده نیست.[۹]
- به موجب دادنامه شماره ۷۲ صادرشده در سال ۱۳۴۳ شعبه ۲۳ دیوان عالی کشور، «از نظر قانون تجارت، بین ضامن و ظهرنویس تفاوت وجود دارد. چه اولاً ظهرنویس کسی است که برات، به حواله کرد او صادر، و وی نیز با امضای ظهر آن، برات را به غیر واگذار می‌نماید (مواد ۲۴۵ و ۲۴۶ قانون تجارت). که این وضع در مورد ضامن مصداق ندارد. ثانیاً به موجب ماده ۲۴۷ قانون فوق الاشعار، ظهرنویسی حاکی از انتقال برات است. و حال آنکه با امضای ضامن، انتقالی صورت نمی‌پذیرد. ثالثاً در اجرای قسمت اخیر ماده ۲۴۷ از همان قانون، ضامن تنها با کسی از او ضمانت نموده‌است؛ درقبال دارنده برات مسئولیت تضامنی دارد. ولی هر ظهرنویس، با متعهد و ظهرنویسان دیگر، دارای مسئولیت تضامنی است. رابعاً مواد ۲۸۶ و ۲۸۹ قانون یادشده، اعمال مقررات فوق الاشعار در خصوص فته طلب را نیز، تجویز کرده‌است. اعتراض … به قرار تجدیدنظرخواسته وارد تشخیص … نقض … می‌گردد».[۱۰]
- به نظر کمیسیون نشست‌های قضایی، که به مناسبت نشست قضات دادگستری بجنورد، در دی ماه ۱۳۸۱ برگزار گردید؛ «مطابق ماده ۲۴۵ قانون تجارت، انتقال برات به وسیله ظهرنویسی به عمل می‌آید. برابر ماده ۲۴۹ همان قانون، برات دهنده و کسی که برات را قبول کرده؛ درمقابل دارنده برات مسئولیت تضامنی دارند. که این، ظهرنویسی به معنای مصطلح کلمه بوده و ناظر به شخصی که ظهر سفته را، به عنوان ضامن هر یک از مسئولین سند تجاری، از قبیل سفته، برات و چک امضا کرده‌است؛ نمی‌باشد. آثار حقوقی متفاوتی، برای ظهرنویس و ضامن مترتب است. به این ترتیب چنانچه امضای ظهر سفته، یا چک، یا برات بر مبنای انتقال باشد؛ امضاکننده ظهرنویس بوده و چنانچه صراحتاً یا به‌طور ضمنی، بدون اینکه امضاکننده نقشی در مقابل داشته باشد؛ به عنوان ضمانت هر یک از مسئولین سند تجاری، ظهر آن را امضا کرده باشد؛ عنواناً برای وی اطلاق ضامن می‌شود».[۱۱]
- رای دادگاه درباره شرائط صحت ظهرنویسی چک توسط شرکت (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۳۵۰۰۷۶۳)
- رای دادگاه درباره نحوه تحقق ظهرنویسی چک (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۱۳۰۰۳۶۹)
- رای دادگاه درباره ظهرنویسی چک با مهر (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۶۹۴۰۰۹۹۱)
- رای دادگاه درباره اثر ظهرنویسی یکی از دارندگان چک در انتقال وجه به دارنده فعلی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۳۵۰۱۰۳۰)
- رای دادگاه درباره اثر اثبات مجعول بودن امضای دارنده چک در ظهر آن (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۰۳۰۰۴۰۳)
- نظریه شماره 1459/92/7 مورخ 1392/08/06 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره بررسی وضعیت انتقال چک از طریق ظهرنویسی و قرارداد کتبی و آثار قانونی آن بر قابلیت اجرا و بهره مندی از امتیازات اسناد تجاری
- نظریه شماره 7/1400/1761 مورخ 1401/01/28 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره قابلیت انتقال چک با ظهرنویسی پس از خط خوردن عبارت حواله کرد
پایان‌نامه‌های مرتبط
مقالات مرتبط
- بررسی لزوم انعکاس مفاد سند تجاری در خود سند
- ظهرنویسی به نمایندگی در اسناد تجاری
- بررسی وضعیت ظهرنویسی و تفاوت آن با ضمانت در اسناد تجاری با تأکید بر رویه قضایی
منابع
- ↑ صابر درفشه. چک در حقوق کنونی. چاپ 1. جنگل، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4987844
- ↑ یوسف درویشی هویدا. حقوق اسناد تجاری. چاپ 1. میزان، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5163672
- ↑ محمود عرفانی. حقوق تجارت (جلد سوم) اسناد نجارتی (کلیات برات، سفته، چک، اسناد الکترونیکی، قبض انبار عمومی، نمونه‌های کاربردی). چاپ 2. جنگل، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2421544
- ↑ محمود عرفانی. حقوق تجارت (جلد سوم) اسناد نجارتی (کلیات برات، سفته، چک، اسناد الکترونیکی، قبض انبار عمومی، نمونه‌های کاربردی). چاپ 2. جنگل، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2422488
- ↑ فرشید فرحناکیان. قانون تجارت در نظم حقوق کنونی. چاپ 2. میزان، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4096556
- ↑ فرشید فرحناکیان. قانون تجارت در نظم حقوق کنونی. چاپ 2. میزان، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4096428
- ↑ ربیعا اسکینی. حقوق تجارت ( برات، سفته، قبض انبار، اسناد در وجه حامل پ چک) چاپ 29، سمت، 1399
- ↑ ربیعا اسکینی. حقوق تجارت ( برات، سفته، قبض انبار، اسناد در وجه حامل پ چک) چاپ 29، سمت، 1399
- ↑ مجموعه نظریات مشورتی اداره حقوقی قوه قضائیه در مسائل قانون تجارت. چاپ -. معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضاییه، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5374352
- ↑ توفیق عرفانی. اسناد و دعاوی تجاری در آرای دیوانعالی کشور (جلد دوم). چاپ 1. ققنوس، 1380. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5380948
- ↑ مجموعه نشست‌های قضایی مسائل قانون مدنی. چاپ 1. جنگل، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5587156