ماده ۳۷۱ قانون تجارت: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''ماده ۳۷۱ قانون تجارت''': حق العمل کار در مقابل آمر برای وصول مطالبات خود از او نسبت به اموالی که موضوع معامله بوده یا نسبت به قیمتی که اخذ کرده - حق حبس خواهد داشت.
'''ماده ۳۷۱ قانون تجارت''': [[حق‌العمل‌کار|حق العمل کار]] در مقابل آمر برای وصول مطالبات خود از او نسبت به [[مال|اموالی]] که [[مورد معامله|موضوع معامله]] بوده یا نسبت به قیمتی که اخذ کرده - [[حق حبس]] خواهد داشت.
*{{زیتونی|[[ماده ۳۷۰ قانون تجارت|مشاهده ماده قبلی]]}}
*{{زیتونی|[[ماده ۳۷۰ قانون تجارت|مشاهده ماده قبلی]]}}
*{{زیتونی|[[ماده ۳۷۲ قانون تجارت|مشاهده ماده بعدی]]}}
*{{زیتونی|[[ماده ۳۷۲ قانون تجارت|مشاهده ماده بعدی]]}}
== پیشینه ==
==مواد مرتبط==
ماده ۱۷۵۷ قانون مدنی اتیوپی، و نیز مواد ۳۲۰ تا ۳۲۲ قانون مدنی آلمان، حق حبس را به صورت یک قاعده کلی پذیرفته‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد سوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=328552|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref>
* [[ماده ۳۵۷ قانون تجارت|ماده ۳۵۷]] تا [[ماده ۳۷۶ قانون تجارت]]
*[[ماده ۳۷۷ قانون مدنی]]
* [[ماده ۳۷۸ قانون مدنی]]
* [[ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی]]
* [[ماده ۱۰۸۶ قانون مدنی]]
==توضیح واژگان==
*[[حق العمل کار]]: [[ماده ۳۵۷ قانون تجارت]] بیان می‌دارد:«حق العمل کار کسی است که به اسم خود ولی به حساب دیگری (آمر) [[معامله|معاملاتی]] کرده و در مقابل [[حق العمل|حق العملی]] دریافت می‌دارد».<ref>[[ماده ۳۵۷ قانون تجارت]]</ref>
== مطالعات تطبیقی ==
ماده ۱۷۵۷ قانون مدنی اتیوپی و مواد ۳۲۰ تا ۳۲۲ قانون مدنی آلمان، حق حبس را به صورت یک قاعده کلی پذیرفته‌اند.<ref name=":0">{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد سوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=328552|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref>


== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
== فلسفه و مبانی نظری ==
حق حبس موضوع این ماده، ناشی از یک حق ممتازه ای است که حق العمل کار، نسبت به مال التجاره‌های موضوع معامله، یا بهای وصول شده آنها دارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق تجارت (جلد چهارم) (قراردادهای تجارتی و ورشکستگی و تصفیه)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=دادگستر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1838092|صفحه=|نام۱=حسن|نام خانوادگی۱=ستوده تهرانی|چاپ=16}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق تجارت (جلد اول) (تجارت سنتی، تجارت الکترونیکی، سوابق حقوق تجارت و جایگاه آن، شرایط اشتغال به تجارت، اشخاص حقیقی و حقوقی در تجارت و مشخصات آنان، معاملات و قراردادهای تجاری، دفاتر و اسناد تجاری، اسم و علائم تجاری)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3240868|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=1}}</ref> چراکه پذیرش حبس، که اجرای دو تعهد را، معطوف به زمانی واحد می‌داند؛ منطبق با عدل و انصاف بوده؛ و در همه عقود حتی نکاح نیز، جایگاهی را به خود اختصاص داده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد سوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=328552|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref> بنابراین می‌توان حق حبس را، به عنوان نوعی دادخواهی شخصی و خصوصی، مورد پذیرش قرار داد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=گزیده‌ای از پایان‌نامه‌های علمی در زمینه حقوق مدنی (جلد چهارم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3810576|صفحه=|نام۱=معاونت آموزش|تحقیقات قوه قضائیه|نام خانوادگی۱=|چاپ=1}}</ref> و باتوجه به اینکه حق العمل کاری، در زمره قراردادهایی است که قابل قیاس با وکالت می‌باشد؛ لذا قانونگذار در این ماده، حق العملکار را همچون وکیل، مستحق حق حبس نسبت به موضوع معامله، یا قیمت دریافت شده آن دانسته‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی قراردادهای ویژه (اشاعه، شرکت مدنی، تقسیم مال مشترک، ودیعه، وکالت، ضمان)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=518960|صفحه=|نام۱=سیدمحمود|نام خانوادگی۱=کاشانی|چاپ=1}}</ref> به نظر برخی از حقوقدانان، قانونگذار در این ماده، در مقام تجویز حق حبس نیست. چراکه حق موضوع این ماده، به منزله وثیقه و امتیازی است؛ که برای اجرای طلب تجاری پیش‌بینی گردیده؛ و نباید آن را با حق حبس موضوع قراردادهای معوض، خلط نمود؛ زیرا میان طلب حق العمل کار، و کالاهای موضوع معامله او، هیچ رابطه تقابل و پیوندی موجود نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قرارداد حق العمل کاری (رابطه حقوقی حق العمل کار با طرفین معامله)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4368632|صفحه=|نام۱=دل‌افروز|نام خانوادگی۱=بهنام فرید|چاپ=1}}</ref> و به نظر برخی دیگر، در روابط بین حق العمل کار و آمر، همبستگی و پیوند میان حقوق آن دو وجود داشته؛ و می‌توان حق موضوع ماده مورد بحث را، حق حبس محسوب نمود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قرارداد حق العمل کاری (رابطه حقوقی حق العمل کار با طرفین معامله)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4368504|صفحه=|نام۱=دل‌افروز|نام خانوادگی۱=بهنام فرید|چاپ=1}}</ref>
با توجه به اینکه [[حق العمل کاری]]، مشمول مقررات [[وکالت]] می‌باشد؛ لذا [[قانونگذار]] در '''ماده ۳۷۱ قانون تجارت'''، حق العمل کار را همچون وکیل، مستحق حق حبس دانسته‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی قراردادهای ویژه (اشاعه، شرکت مدنی، تقسیم مال مشترک، ودیعه، وکالت، ضمان)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=518960|صفحه=|نام۱=سیدمحمود|نام خانوادگی۱=کاشانی|چاپ=1}}</ref> چراکه پذیرش حبس، که اجرای دو تعهد را معطوف به زمانی واحد می‌داند؛ منطبق با عدل و انصاف است و قاعده‌ای کلی است که حتی در نکاح نیز، اعمال می‌شود.<ref name=":0" />  


== سوابق فقهی ==
== نکات تفسیری دکترین ماده 371 قانون تجارت ==
بین فقهای اهل سنت، در پذیرش حق حبس، اختلاف وجود دارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فرهنگ عناصرشناسی (حقوق مدنی، حقوق جزا)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1762524|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref>
حق حبس موضوع '''ماده ۳۷۱ قانون تجارت'''، ناشی از یک حق ممتازه‌ای است که حق العمل کار، نسبت به اموال موضوع معامله دارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق تجارت (جلد چهارم) (قراردادهای تجارتی و ورشکستگی و تصفیه)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=دادگستر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1838092|صفحه=|نام۱=حسن|نام خانوادگی۱=ستوده تهرانی|چاپ=16}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق تجارت (جلد اول) (تجارت سنتی، تجارت الکترونیکی، سوابق حقوق تجارت و جایگاه آن، شرایط اشتغال به تجارت، اشخاص حقیقی و حقوقی در تجارت و مشخصات آنان، معاملات و قراردادهای تجاری، دفاتر و اسناد تجاری، اسم و علائم تجاری)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3240868|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=1}}</ref>


== نکات توضیحی ماده 371 قانون تجارت ==
چنین بیان شده است که می‌توان حق حبس را به عنوان نوعی [[دادخواهی]] شخصی و خصوصی، مورد پذیرش قرار داد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=گزیده‌ای از پایان‌نامه‌های علمی در زمینه حقوق مدنی (جلد چهارم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3810576|صفحه=|نام۱=معاونت آموزش|تحقیقات قوه قضائیه|نام خانوادگی۱=|چاپ=1}}</ref> البته به نظر برخی از حقوقدانان، قانونگذار در '''ماده ۳۷۱ قانون تجارت'''، در مقام تجویز حق حبس نیست. چراکه حق موضوع این ماده، به منزله [[وثیقه]] و امتیازی است که برای اجرای طلب تجاری پیش‌بینی گردیده و نباید آن را با حق حبس موضوع قراردادهای معوض، خلط نمود زیرا میان طلب حق العمل کار و کالاهای موضوع معامله او، هیچ رابطه تقابل و پیوندی موجود نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قرارداد حق العمل کاری (رابطه حقوقی حق العمل کار با طرفین معامله)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4368632|صفحه=|نام۱=دل‌افروز|نام خانوادگی۱=بهنام فرید|چاپ=1}}</ref> همچنین، به نظر برخی دیگر، در روابط بین حق العمل کار و آمر، همبستگی و پیوند وجود داشته و می‌توان حق موضوع ماده مورد بحث را حق حبس محسوب نمود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قرارداد حق العمل کاری (رابطه حقوقی حق العمل کار با طرفین معامله)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4368504|صفحه=|نام۱=دل‌افروز|نام خانوادگی۱=بهنام فرید|چاپ=1}}</ref>
== نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 371 قانون تجارت ==
{{هوش مصنوعی (ماده)}}
# حق‌العمل‌کار می‌تواند برای وصول مطالبات خود از آمر از حق حبس استفاده کند.
# حق حبس مربوط به اموالی است که موضوع معامله بوده‌اند یا قیمتی که حق‌العمل‌کار اخذ کرده است.
# حق‌العمل‌کار در مقابل آمر اختیارات ویژه‌ای برای تضمین دریافت مطالبات خود دارد.
# استفاده از حق حبس به اموالی محدود می‌شود که در معامله موضوع آن قرار گرفته‌اند.
== رویه‌های قضایی ==
== رویه‌های قضایی ==
به موجب دادنامه شماره ۹۸۹ مورخه ۱۳۱۹/۳/۸ شعبه ۵ دیوان عالی کشور، نگهداری مال امانی درمقابل مطالبه اجرت، خیانت در امانت محسوب نگردیده؛ و یک دعوی حقوقی به‌شمار می‌آید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اسناد و دعاوی تجاری در آرای دیوانعالی کشور (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1380|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3129112|صفحه=|نام۱=توفیق|نام خانوادگی۱=عرفانی|چاپ=1}}</ref>
به موجب [[دادنامه]] شماره ۹۸۹ مورخ ۱۳۱۹/۳/۸ شعبه ۵ [[دیوان عالی کشور]]، نگهداری [[مال]] امانی در مقابل مطالبه [[اجرت]]، [[خیانت در امانت]] محسوب نگردیده و یک دعوی حقوقی به‌شمار می‌آید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اسناد و دعاوی تجاری در آرای دیوانعالی کشور (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1380|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3129112|صفحه=|نام۱=توفیق|نام خانوادگی۱=عرفانی|چاپ=1}}</ref>
 
== مقالات مرتبط ==
== مقالات مرتبط ==
 
* [[مطالعه تطبیقی ماهیت حق حبس زوجه و قابلیت اسقاط آن در فقه و حقوق]]
* [[شیوه های پولی جبران خسارت قراردادی در حقوق ایران، امارات و کنوانسیون بیع بین المللی کالا]]
* [[اندیشه‌های نو در «تئوری موازنه» و مقایسه آن با برخی از نظریه‌های فرانسوی]]
* [[اندیشه‌های نو در «تئوری موازنه» و مقایسه آن با برخی از نظریه‌های فرانسوی]]
* [[مقایسه ضمانت اجرای خریدار و فروشنده در فقه امامیه و حقوق ایران با بازفروش کالا در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا (وین 1980)]]
* [[مقایسه ضمانت اجرای خریدار و فروشنده در فقه امامیه و حقوق ایران با بازفروش کالا در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا (وین 1980)]]
 
* [[معاملات عمده‌ی بورسی از حیث تشکیل، آثار و انحلال]]
== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
{{مواد قانون تجارت}}
{{مواد قانون تجارت}}
[[رده:حق العمل کاری (کمیسیون)]]
[[رده:حق العمل کاری (کمیسیون)]]
[[رده:حقوق حق العمل کار]]
[[رده:اختیارات حق العمل کار]]
[[رده:حق حبس]]
[[رده:حق حبس حق العمل کار]]
{{DEFAULTSORT:ماده 1855}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۴ ژانویهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۶:۴۴

ماده ۳۷۱ قانون تجارت: حق العمل کار در مقابل آمر برای وصول مطالبات خود از او نسبت به اموالی که موضوع معامله بوده یا نسبت به قیمتی که اخذ کرده - حق حبس خواهد داشت.

مواد مرتبط

توضیح واژگان

مطالعات تطبیقی

ماده ۱۷۵۷ قانون مدنی اتیوپی و مواد ۳۲۰ تا ۳۲۲ قانون مدنی آلمان، حق حبس را به صورت یک قاعده کلی پذیرفته‌اند.[۲]

فلسفه و مبانی نظری

با توجه به اینکه حق العمل کاری، مشمول مقررات وکالت می‌باشد؛ لذا قانونگذار در ماده ۳۷۱ قانون تجارت، حق العمل کار را همچون وکیل، مستحق حق حبس دانسته‌است.[۳] چراکه پذیرش حبس، که اجرای دو تعهد را معطوف به زمانی واحد می‌داند؛ منطبق با عدل و انصاف است و قاعده‌ای کلی است که حتی در نکاح نیز، اعمال می‌شود.[۲]

نکات تفسیری دکترین ماده 371 قانون تجارت

حق حبس موضوع ماده ۳۷۱ قانون تجارت، ناشی از یک حق ممتازه‌ای است که حق العمل کار، نسبت به اموال موضوع معامله دارد.[۴][۵]

نکات توضیحی ماده 371 قانون تجارت

چنین بیان شده است که می‌توان حق حبس را به عنوان نوعی دادخواهی شخصی و خصوصی، مورد پذیرش قرار داد.[۶] البته به نظر برخی از حقوقدانان، قانونگذار در ماده ۳۷۱ قانون تجارت، در مقام تجویز حق حبس نیست. چراکه حق موضوع این ماده، به منزله وثیقه و امتیازی است که برای اجرای طلب تجاری پیش‌بینی گردیده و نباید آن را با حق حبس موضوع قراردادهای معوض، خلط نمود زیرا میان طلب حق العمل کار و کالاهای موضوع معامله او، هیچ رابطه تقابل و پیوندی موجود نیست.[۷] همچنین، به نظر برخی دیگر، در روابط بین حق العمل کار و آمر، همبستگی و پیوند وجود داشته و می‌توان حق موضوع ماده مورد بحث را حق حبس محسوب نمود.[۸]

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 371 قانون تجارت

  1. حق‌العمل‌کار می‌تواند برای وصول مطالبات خود از آمر از حق حبس استفاده کند.
  2. حق حبس مربوط به اموالی است که موضوع معامله بوده‌اند یا قیمتی که حق‌العمل‌کار اخذ کرده است.
  3. حق‌العمل‌کار در مقابل آمر اختیارات ویژه‌ای برای تضمین دریافت مطالبات خود دارد.
  4. استفاده از حق حبس به اموالی محدود می‌شود که در معامله موضوع آن قرار گرفته‌اند.

رویه‌های قضایی

به موجب دادنامه شماره ۹۸۹ مورخ ۱۳۱۹/۳/۸ شعبه ۵ دیوان عالی کشور، نگهداری مال امانی در مقابل مطالبه اجرت، خیانت در امانت محسوب نگردیده و یک دعوی حقوقی به‌شمار می‌آید.[۹]

مقالات مرتبط

منابع

  1. ماده ۳۵۷ قانون تجارت
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد سوم). چاپ 4. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 328552
  3. سیدمحمود کاشانی. حقوق مدنی قراردادهای ویژه (اشاعه، شرکت مدنی، تقسیم مال مشترک، ودیعه، وکالت، ضمان). چاپ 1. میزان، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 518960
  4. حسن ستوده تهرانی. حقوق تجارت (جلد چهارم) (قراردادهای تجارتی و ورشکستگی و تصفیه). چاپ 16. دادگستر، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1838092
  5. سیدجلال الدین مدنی. حقوق تجارت (جلد اول) (تجارت سنتی، تجارت الکترونیکی، سوابق حقوق تجارت و جایگاه آن، شرایط اشتغال به تجارت، اشخاص حقیقی و حقوقی در تجارت و مشخصات آنان، معاملات و قراردادهای تجاری، دفاتر و اسناد تجاری، اسم و علائم تجاری). چاپ 1. پایدار، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3240868
  6. گزیده‌ای از پایان‌نامه‌های علمی در زمینه حقوق مدنی (جلد چهارم). چاپ 1. جنگل، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3810576
  7. دل‌افروز بهنام فرید. قرارداد حق العمل کاری (رابطه حقوقی حق العمل کار با طرفین معامله). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4368632
  8. دل‌افروز بهنام فرید. قرارداد حق العمل کاری (رابطه حقوقی حق العمل کار با طرفین معامله). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4368504
  9. توفیق عرفانی. اسناد و دعاوی تجاری در آرای دیوانعالی کشور (جلد دوم). چاپ 1. ققنوس، 1380.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3129112