ماده ۶۱۲ قانون مدنی

ماده ۶۱۲ قانون مدنی: امین باید مال ودیعه را به طوری که مالک مقرر نموده حفظ کند و اگر ترتیبی تعیین نشده باشد آن را به طوری که نسبت به آن مال، متعارف است حفظ کند والا ضامن است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

پیشینه

به موجب ماده ۷۲۰ قانون مدنی مصر، در ودیعه مجانی، ودیعه گیر باید همان دقت و توجهی را، که در محافظت از مال خویش اعمال می‌نماید؛ به کار بندد. بدون آنکه موظف باشد سعی و کوششی بیش از حد متعارف نماید. در ودیعه معوض نیز، مستودع باید سعی و تلاش یک انسان متعارف را، جهت حفاظت از مال امانی به کار بندد.

به موجب ماده ۱۹۲۸ قانون مدنی فرانسه، ممکن است طرفین تراضی نمایند که مستودع، مسئول هرگونه خطایی باشد؛ که منجر به ورود آسیب به مال می‌گردد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

تعهد ودیعه گیر، تعهدی به وسیله بوده؛ و درصورتی می‌توان او را، مسئول تلف مال دانست که تقصیر وی اثبات گردد. چراکه امین، بی‌نیاز از اثبات است.

اگر طرقی که توسط مودع، برای محافظت از مال موضوع ودیعه تعیین گردیده؛ جنبه ارشادی داشته؛ و قید تعهد نباشد؛ مستودع درصورت لزوم می‌تواند آن را تغییر دهد.

اموری را که مستودع، باید برای مراقبت از مال انجام دهد؛ بر مبنای تراضی و تعهدی که وی قبول نموده؛ تعیین می‌گردد.

اگر طرفین، تراضی نمایند که تعهد مستودع، تعهدی به نتیجه باشد؛ دراینصورت حتی قوه قاهره هم، نمی‌تواند رافع مسئولیت وی باشد.

مداخله مقنن در نحوه محافظت از مال موضوع ودیعه، بیشتر به جهت جبران ابهام قرارداد و عرف، و تکمیل آنها بوده؛ و فاقد جنبه امری است. مانند حکم ماده ۶۱۸ قانون مدنی، که توافق برخلاف آن، امکانپذیر است.

مستودع ضامن تلف مال امانی نیست. مگر درمورد تعدی و تفریط.

سوابق فقهی

نحوه نگهداری از مال موضوع ودیعه را، عادت معمول و مألوف جامعه معین می‌نماید.

زمان و مکان نگهداری از مال مورد ودیعه را، عرف تعیین می‌کند؛ زیرا شارع، در این رابطه سکوت اختیار نموده‌است.

رویه‌های قضایی

به موجب دادنامه شماره ۱۷۱ مورخه ۱۳۷۰/۴/۱ شعبه ۱۷ دیوان عالی کشور، اگر مستودع، در محافظت از مالی که به وی سپرده شده؛ مرتکب تعدی و تفریط گردد؛ ضامن است.

به موجب دادنامه شماره ۳۳۶ مورخه ۱۳۶۹/۴/۲۵ شعبه ۲۱ دیوان عالی کشور، باتوجه به اینکه خودرو، در ید خوانده امانت بوده؛ و وی در حفاظت از آن، حدود متعارف را رعایت ننموده؛ و مرتکب تفریط گردیده‌است؛ باید او را، ضامن جبران خسارات واردشده به مالک اتومبیل دانست.

مصادیق و نمونه‌ها

• ممکن است عرف، دلالت نماید که مستودع، می‌تواند برای محافظت از مال امانی، مبادرت به استخدام اجیر یا انباردار نماید.
• به دلالت عرف، خودرو باید در پارکینگ، اسب در اصطبل، و جواهرات در گاوصندوق، نگاه داشته شوند.