ماده ۲۴۱ قانون مدنی

ماده ۲۴۱ قانون مدنی: ممکن است در معامله شرط شود که یکی از متعاملین برای آنچه که به واسطه معامله مشغول‌الذمه می‌شود رهن یا ضامن بدهد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۲۴۲ قانون مدنی
• ماده ۲۴۳ قانون مدنی

• ماده ۴۴۴ قانون مدنی

توضیح واژگان

• «شرط» به معنای تعهدی است که ضمن تعهد دیگر قرار داشته و به صورت تبعی درآمده و جزئی از عقد اصلی می‌گردد.

• «ضامن» شخصی است که به واسطه‌ تحقق یکی از اسباب ضمان‌قهری، یا انعقاد ضمان عقدی، دینی بر ذمه‌اش قرار می‌گیرد،در واقع ضامن بودن به معنای مسئول بودن است.

• «رهن» عقدی است که به موجب آن مدیون مالی را برای وثیقه به داین می‌دهد.

نکات تفسیری دکترین ماده ۲۴۱ قانون مدنی

به نظر یکی از حقوقدانان، ممکن است رهن، به صورت شرط فعل باشد، اما همین حقوقدان در اثر دیگری، مفاد ماده ۲۴۱ قانون مدنی در مورد رهن را، فقط ناظر به شرط نتیجه دانسته‌ است. شرط ارهان، چه به صورت فعل و چه به صورت نتیجه باشد؛ نسبت به مال مرهونه، حق الرهانه به وجود می‌آورد؛ لیکن مرتهن، حق قبض مال مزبور را ندارد. اگر رهن، به صورت شرط فعل باشد؛ در این صورت مشروطٌ علیه باید نسبت به انعقاد عقد رهن مبادرت نموده و عین مرهونه را به مشروطٌ له تحویل دهد.

چنانچه موضوع شرط، به رهن دادن عین معینی باشد و مشروطٌ علیه از این کار خودداری نماید، در این صورت دادگاه، مال مزبور را به رهن مشروطٌ له در خواهد آورد.

به نظر یکی از حقوقدانان می‌توان ضمن عقد بیع شرط نمود که مبیع، بابت ثمن نسیه یا دین دیگری، رهن باشد، اما همین حقوقدان در اثر دیگری، مرهونه بودن موضوع تعهد اصلی را منتفی دانسته‌ است.

گفتنی است عمل برخلاف مفاد ماده ۲۴۱ قانون مدنی، علاوه بر امکان الزام مشروطٌ علیه به عمل به شرط خود، حق دریافت وجه التزام را برای مشروطٌ له ایجاد می‌نماید.

نکات توضیحی ماده ۲۴۱ قانون مدنی

اگر ضمن عقدی، شرط ضامن شود؛ و مشروطٌ علیه از معرفی ضامن خودداری نماید؛ در این صورت فقط ضمانت اجرای فسخ قرارداد، قابل اعمال است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۲۴۱ قانون مدنی

1. در معامله می‌توان شرط ضمانت یا رهن از سوی یکی از طرفین کرد.
2. شرط ضمانت یا رهن به منظور ضمانت اجرایی تعهدات مالی طرفین است.
3. دادن رهن یا ضامن بر اساس توافق در معامله صورت می‌گیرد.
4. این شرط برای اطمینان از انجام تعهدات ناشی از معامله اعمال می‌شود.
5. شرط رهن یا ضامن صرفاً یک نوع تضمین اضافی است و به ماهیت اصلی معامله اضافه می‌شود.

رویه های قضایی

• رای دادگاه درباره رابطه وجه التزام و فسخ قرارداد (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۶۹۴۰۰۰۳۵)

مقالات مرتبط

• استقلال شرط داوری در قانون آیین دادرسی مدنی و قانون داوری تجاری بین المللی با مطالعه قانون نمونه داوری آنسیترال
• تأملی در: مفهوم، مبانی و اقسام تعهد
• شرط پرداخت مهریه توسط ثالث در نکاح دائم
• تقاضای تضمین از متعهد؛ پیش از حلول اجرای تعهدات قراردادی
• امکان سنجی پرداخت بخشی از مبلغ سند تجاری در حقوق ایران و کنوانسیون های بین المللی
• بررسی تطبیقی خیار تدلیس با خیار عیب و خیار تخلّف از وصف